Thẩm quyền của cơ quan thi hành án trong việc hỗ trợ hoạt động Trọng tài

Xuất phát từ bản chất của trọng tài là hình thức giải quyết tranh chấp do các bên lựa chọn, tổ chức trọng tài là cơ quan tài phán phi chính phủ. Phán quyết của trọng tài không mang tính quyền lực của nhà nước, không đại diện cho ý chí của nhà nước mà đại diện cho ý chí của các bên tranh chấp. Bởi vậy mà trong quá trình các bên thi hành phán quyết hay trong trường hợp cần áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời thì trung tâm trọng tài cần đến sự giúp đỡ của các cơ quan nhà nước và có thể kể đến đó là cơ quan thi hành án dân sự. Vậy pháp luật quy định thế nào về việc xác định cơ quan thi hành án dân sự có có thẩm quyền thi hành phán quyết trọng tài, quyết định áp dụng biện pháp khẩn caarp tạm thời của hội đồng trọng tài? Bài viết sau đây sẽ trình bày cụ thể về vấn đề trên.

Khái niệm, đặc điểm của hình thức giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài thương mại

Tranh chấp thương mại là những mâu thuẫn, bất đồng về quyền và nghĩa vụ giữa các bên trong quá trình thực hiện các hoạt động thương mại.

Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác.

Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp thông qua hoạt động của Trọng tài viên với tư cách là bên thứ ba độc lập nhằm chấm dứt các xung đột bằng việc đưa ra phán quyết trọng tài buộc các bên tôn trọng và thực hiện.

Trọng tài viên là người được các bên lựa chọn hoặc được Trung tâm tọng tại hoặc tòa án chỉ định để giải quyết tranh chấp theo quy định của Luật trọng tài thương mại 2010.

Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại có các đặc điểm cơ bản sau:

Thứ nhất, trọng tài chỉ giải quyết tranh chấp thương mại khi có yêu cầu của các bên tranh chấp và tranh chấp đó phải thuộc thẩm quyền giải quyết của trọng tài.

Thứ hai, chủ thể giải quyết tranh chấp thương mại là các Trọng tài viên thực hiện thông qua Hội đồng trọng tài gồm một Trọng tài viên độc lập hoặc hội đồng trọng tài gồm nhiều trọng tài viên.

Thứ ba, giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài thương mại đảm bảo sự kết hợp hai yếu tố: thỏa thuận và phán quyết.

Thứ tư, trọng tài là một cơ chế tranh chấp đảm bảo tính bí mật. Theo quy định tại khoản 4 Điều 4 Luật trọng tài thương mại thì việc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài được tiến hành không công khai, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

Quy định của pháp luật về xác định cơ quan thi hành án có thẩm quyền thi hành phán quyết trọng tài, áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời

Căn cứ theo quy định của Điều 8 Luật trọng tài thương mại 2010 quy định như sau:

“Điều 8. Xác định Cơ quan thi hành án có thẩm quyền thi hành phán quyết trọng tài, quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của Hội đồng trọng tài

1. Cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền thi hành phán quyết trọng tài là Cơ quan thi hành án dân sự tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi Hội đồng trọng tài ra phán quyết.

2. Cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền thi hành quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của Hội đồng trọng tài là Cơ quan thi hành án dân sự tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi biện pháp khẩn cấp tạm thời cần được áp dụng.”

Theo đó:

- Đối với thi hành phán quyết trọng tại thì thẩm quyền thuộc về cơ quan thi hành án dân sự tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi Hội đồng trọng tài ra phán quyết. Phán quyết trọng tài sau khi được tuyên sẽ do các bên tự nguyện thi hành. Trong trường hợp hết thời hạn thi hành mà bên phải thi hành không tự nguyện thi hành và cũng không yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, bên được thi hành có quyền làm đơn yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền thi hành phán quyết trọng tài. Việc thi hành phán quyết trọng tài được cơ quan thi hành án thi hành ngay mà không phải thông qua thủ tục công nhận phán quyết trọng tài của Tòa án. Từ đó phần nào giúp bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của bên được thi hành.

- Đối với thi hành áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của Hội đồng trọng tài thì thẩm quyền thuộc về cơ quan thi hành án dân sự tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi biện pháp khẩn cấp tạm thời được áp dụng. Với mục đích bảo toàn tài sản của các bên đang có tranh chấp, bảo vệ bằng chứng… thì các bên tranh chấp có quyền yêu cầu Hội đồng trọng tài áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của Luật trọng tài thương mại 2010. Mà trọng tài là tổ chức phi Chính phủ, việc Hội đồng trọng tài áp dụng một hoặc một số biện pháp khẩn cấp tạm thời không thực sự khả thi bởi vậy sự hỗ trợ của cơ quan thi hành án dân sự lúc này là rất cần thiết.