Tổ chức xã hội thực hiện nhiệm vụ được cơ quan nhà nước giao quy định như thế nào?

Tổ chức xã hội là gì?

Tổ chức xã hội là hình thức tổ chức tự nguyện của công dân, tổ chức Việt Nam có chung mục đích tập hợp, hoạt động theo pháp luật và theo điều lệ, không vì lợi nhuận nhằm đáp ứng lợi ích chính đáng của các thành viên và tham gia vào quản lí nhà nước, quản lí xã hội. Yếu tố tự nguyên còn biểu hiện trong việc kết nạp hay khai trừ các thành viên của tổ chức xã hội hoàn toàn do tổ chức xã hội đó và những người muốn tham gia quyết định. Nhà nước không can thiệp và cũng không sử dụng quyền lực nhà nước để chi phối hoạt động đó. Mỗi tổ chức xã hội là tập hợp những thành viên có cùng chung dấu hiệu đặc điểm.

Tiêu biểu hiện nay có tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đó là Hội bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam. Đây là tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, hoạt động trên phạm vi cả nước theo nguyên tắc tự nguyện, tự chủ kinh phí, không vì mục đích lợi nhuận nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng theo quy định của pháp luật, đã và đang góp phần không nhỏ vào việc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bên cạnh đó, tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng thực hiện các nhiệm vụ mà cơ quan nhà nước giao phó, căn cứ vào Điều 29 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 quy định như sau:

“Điều 29. Thực hiện nhiệm vụ được cơ quan nhà nước giao

1. Khi thực hiện nhiệm vụ được cơ quan nhà nước giao, tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được Nhà nước hỗ trợ kinh phí và các điều kiện khác theo quy định của pháp luật.

2. Chính phủ quy định cụ thể nhiệm vụ cơ quan nhà nước giao cho tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thực hiện.”

Điều kiện để tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được thực hiện các nhiệm vụ gắn với nhiệm vụ của Nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Căn cứ vào Điều 27 Nghị định số 99/2011/NĐ-CP quy định tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được thực hiện các nhiệm vụ gắn với nhiệm vụ của Nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khi có đủ các điều kiện sau đây:

- Được thành lập theo quy định của pháp luật.

- Có tôn chỉ, mục đích hoạt động vì bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

- Có thời gian hoạt động tối thiểu là 01 năm.

- Có phạm vi hoạt động từ cấp tỉnh trở lên.

Nhiệm vụ Nhà nước giao cho tổ chức xã hội thực hiện

Tổ chức xã hội đáp ứng đủ các điều kiện quy định tại Điều 27 Nghị định này được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giao thực hiện một trong những nhiệm vụ sau:

- Tuyên truyền, phổ biến giáo dục về quyền và nghĩa vụ của người tiêu dùng.

- Hướng dẫn, đào tạo nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng.

- Tư vấn, hỗ trợ cho người tiêu dùng.

- Thực hiện các nghiên cứu, khảo sát thực tế, tập hợp ý kiến, phản ánh nhu cầu của người tiêu dùng.

Thẩm quyền giao nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cho tổ chức xã hội

- Bộ trưởng Bộ Công Thương quyết định giao nhiệm vụ gắn với nhiệm vụ của Nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cho tổ chức xã hội có đủ điều kiện hoạt động trên phạm vi toàn quốc hoặc hoạt động trên phạm vi từ hai tỉnh trở lên.

- Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định giao nhiệm vụ gắn với nhiệm vụ của Nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cho tổ chức xã hội có đủ điều kiện hoạt động trên phạm vi tỉnh mình.

Khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao thực hiện nhiệm vụ gắn với nhiệm vụ của Nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, tổ chức xã hội được Nhà nước hỗ trợ kinh phí theo quy định của pháp luật. Nhưng trên thực tế, một tổ chức xã hội tiêu biểu tham gia bảo vệ người tiêu dùng đó là Hội bảo vệ người tiêu dùng được giao trách nhiệm, nhưng không được giao quyền hạn cũng như nguồn lực để thực hiện. Chính vì vậy, cho đến nay, trong 7 nội dung tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng của tổ chức xã hội theo khoản 1, điều 28 của Luật, còn một số nội dung rất khó thực hiện. Chẳng hạn, Luật quy định “Đại diện người tiêu dùng khởi kiện hoặc tự mình khởi kiện vì lợi ích công cộng”. Tuy nhiên, vấn đề là ở chỗ kinh phí để thực hiện. Như kinh phí điều tra, thu thập, giám định chứng cứ, thuê luật sư, bồi thường trong trường hợp thua kiện vv... Vừa qua, Chính phủ đã phê duyệt Chương trình phát triển các hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng giai đoạn 2021-2025 với đa dạng các hoạt động hướng tới người tiêu dùng. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng đang tiến hành xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.[1]

Luật Hoàng Anh

[1] https://congthuong.vn/nang-cao-hieu-qua-hoat-dong-cua-to-chuc-xa-hoi-tham-gia-bao-ve-quyen-loi-nguoi-tieu-dung-165794.html (truy cập ngày 28/10/2021)