Chấm dứt cấp tín dụng, xử lý nợ, miến, giảm lãi suất?

1.Căn cứ pháp lý

Trên thực tế, nghiệp vụ cấp tín dụng của các tổ chức tín dụng luôn tiềm ẩn rủi ro. Trong đó, rủi ro phổ biến nhất nhất là việc khách hàng không thanh toán được khoản nợ khi đến hạn và cung cấp thông tin sai sự thật. Khi đó, để bảo vệ lợi ích của mình, tổ chức tín dụng phải tiến hành chấm dứt cấp tín dụng và xử lý nợ. Điều 95 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi năm 2017 quy định về chấm dứt cấp tín dụng, xử lý nợ, miến, giảm lãi suất như sau:

“Điều 95. Chấm dứt cấp tín dụng, xử lý nợ, miễn, giảm lãi suất
1. Tổ chức tín dụng có quyền chấm dứt việc cấp tín dụng, thu hồi nợ trước hạn khi phát hiện khách hàng cung cấp thông tin sai sự thật, vi phạm các quy định trong hợp đồng cấp tín dụng.
2. Trong trường hợp khách hàng không trả được nợ đến hạn, nếu các bên không có thỏa thuận khác thì tổ chức tín dụng có quyền xử lý nợ, tài sản bảo đảm tiền vay theo hợp đồng cấp tín dụng, hợp đồng bảo đảm và quy định của pháp luật. Việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ, mua bán nợ của tổ chức tín dụng thực hiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
3. Trong trường hợp khách hàng vay hoặc người bảo đảm không trả được nợ do bị phá sản, việc thu hồi nợ của tổ chức tín dụng được thực hiện theo quy định của pháp luật về phá sản.
4. Tổ chức tín dụng có quyền quyết định miễn, giảm lãi suất, phí cho khách hàng theo quy định nội bộ của tổ chức tín dụng”

2.Nội dung

Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác. Sau khi đã thẩm định và quyết định cấp tín dụng cũng không đồng nghĩa với việc khoản vay đã an toàn. Trong quá trình sử dụng hoàn toàn có thể xuất hiện các rủi ro như: việc kinh doanh, sản xuất của khách hàng có nguy cơ phá sản; tài sản đảm bảo có thể bị khách hàng sử dụng vào các giao dịch khác; thay đổi mục đích sử dụng vốn vay khác với mục đích ban đầu…Điều đó làm ảnh hưởng đến khả năng thu hồi nợ của tổ chức tín dụng. Vì vậy, tổ chức tín dụng cần kiểm tra, giám sát, theo dõi khoản vay, xếp hạng tín dụng theo mức độ rủi ro. Kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay và trả nợ của khách hàng hiệu quả sẽ làm giảm tổn thất tín dụng thông qua việc phát hiện và đánh giá vấn đề sớm nhất có thể. Trong quá trình giám sát, kiểm tra việc sử dụng khoản vay của khách hàng, tổ chức tín dụng có quyền chấm dứt cấp tín dụng và tiến hành xử lý nợ khi xảy ra các trường hợp sau:
-Một là, khách hàng cung cấp thông tin sai sự thật. Trước khi cấp tín dụng, khách hàng có nghĩa vụ cung cấp đầy đủ các thông tin liên quan mà tổ chức tín dụng yêu cầu. Khách hàng có nghĩa vụ cung cấp thông tin đầy đủ, trung thực, chính xác. Nếu khách hàng cố tình ngụy tạo thông tin, che đậy thông tin khiến cho tổ chức tín dụng không phát hiện ra, thì sau khi cấp tín dụng tổ chức tín dụng vẫn có có quyền chấm dứt bất kỳ khi nào khi chưa hết thời hạn trong hợp đồng. Việc cung cấp sai thông tin là hành vi vi phạm của khách hàng, dẫn đến rủi ro cho tổ chức tín dụng. Để bảo vệ lợi ích của mình, Tổ chức tín dụng có quyền chấm dứt việc cấp tín dụng, thu hồi nợ trước hạn khi phát hiện khách hàng cung cấp thông tin sai sự thật, vi phạm các quy định trong hợp đồng cấp tín dụng.
-Hai là, khách hàng không trả được nợ khi đến hạn. Hợp đồng tín dụng có thời hạn nhất định, khi đến thời hạn đó mà khách hàng vẫn không trả được thì tổ chức tín dụng có quyền tiến hành xử lý nợ. Tổ chức tín dụng tiến hành xử lý tài sản bảo đảm để thanh toán thay cho khoản nợ của khách hàng chưa trả. Nếu các bên không có thỏa thuận khác thì tổ chức tín dụng có quyền xử lý nợ, tài sản bảo đảm tiền vay theo hợp đồng cấp tín dụng, hợp đồng bảo đảm và quy định của pháp luật. Tuy nhiên, pháp luật cho phép các bên có thể thỏa thuận về việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ hoặc mua bán nợ. Tức, cơ cấu lại thời hạn trả nợ là việc khách hàng và tổ chức tín dụng thỏa thuận kéo dài thời hạn trả nợ trong một khoảng thời gian nhất định, tính từ thời điểm đến hạn trả nợ lần đầu; Còn mua bán nợ là việc khách hàng bán lại khoản nợ cho một chủ thể khác, theo đó chủ thể mua nợ sẽ phải thanh toán khoản nợ cho tổ chức tín dụng. Việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ, mua bán nợ của tổ chức tín dụng thực hiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
-Ba là, khách hàng vay hoặc người bảo đảm không trả được nợ do bị phá sản. Phá sản là việc khách hàng vay vốn với mục đích kinh doanh, sản xuất, tuy nhiên công việc kinh doanh không hiệu quả dẫn đến phá sản. Người đảm bảo là người đứng ra cam kết sẽ thanh toán khoản vay cho khách hàng khi đến hạn mà họ không thanh toán được nợ. Trong trường hợp này, chủ thể vay vốn không cần tài sản đảm bảo. Theo đó, người bảo đảm sẽ phải thanh toán các khoản tiền lãi và nợ gốc khi người vay vốn không có khả năng trả nợ theo thỏa thuận với tổ chức tín dụng. Trong trường hợp khách hàng hoặc người bảo đảm bị phá sản  việc thu hồi nợ của tổ chức tín dụng được thực hiện theo quy định của pháp luật về phá sản.
Để tạo điều kiện cho khách hàng thuận lợi thanh toán các khoản nợ, tổ chức tín dụng có quyền quyết định miễn, giảm lãi suất, phí cho khách hàng theo quy định nội bộ của tổ chức tín dụng. Các khoản lãi suất có thể miễn, giảm bao gồm: lãi suất trong hạn chưa trả, lãi suất quá hạn chưa trả…

Luật Hoàng Anh