Điều kiện cấp Giấy phép của tổ chức tín dụng 100% vốn nước ngoài và tổ chức tín dụng liên doanh?

1.Căn cứ pháp lý

Tổ chức tín dụng 100% vốn nước ngoài và tổ chức tín dụng liên doanh được thành lập và hoạt động tại Việt Nam khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật. Cụ thể khoản 2 Điều 20 Luật tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi năm 2017 quy định:

“Điều 20. Điều kiện cấp Giấy phép
2. Tổ chức tín dụng liên doanh, tổ chức tín dụng 100% vốn nước ngoài được cấp Giấy phép khi có đủ các điều kiện sau đây:
a) Các điều kiện quy định tại khoản 1 Điều này;
b) Tổ chức tín dụng nước ngoài được phép thực hiện hoạt động ngân hàng theo quy định của pháp luật của nước nơi tổ chức tín dụng nước ngoài đặt trụ sở chính;
c) Hoạt động dự kiến xin phép thực hiện tại Việt Nam phải là hoạt động mà tổ chức tín dụng nước ngoài đang được phép thực hiện tại nước nơi tổ chức tín dụng nước ngoài đặt trụ sở chính;
d) Tổ chức tín dụng nước ngoài phải có hoạt động lành mạnh, đáp ứng các điều kiện về tổng tài sản có, tình hình tài chính, các tỷ lệ bảo đảm an toàn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước;
đ) Tổ chức tín dụng nước ngoài phải có văn bản cam kết hỗ trợ về tài chính, công nghệ, quản trị, điều hành, hoạt động cho tổ chức tín dụng liên doanh, tổ chức tín dụng 100% vốn nước ngoài; bảo đảm các tổ chức này duy trì giá trị thực của vốn điều lệ không thấp hơn mức vốn pháp định và thực hiện các quy định về bảo đảm an toàn của Luật này;
e) Cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài đã ký kết thỏa thuận với Ngân hàng Nhà nước về thanh tra, giám sát hoạt động ngân hàng, trao đổi thông tin giám sát an toàn ngân hàng và có văn bản cam kết giám sát hợp nhất theo thông lệ quốc tế đối với hoạt động của tổ chức tín dụng nước ngoài”

2. Nội dung

Ngân hàng 100% vốn nước ngoài là ngân hàng thương mại được thành lập tại Việt Nam với 100% vốn điều lệ thuộc sở hữu của tổ chức tín dụng nước ngoài; là pháp nhân Việt Nam, có trụ sở chính tại Việt Nam. Ngân hàng liên doanh là ngân hàng thương mại được thành lập tại Việt Nam, bằng vốn góp của Bên Việt Nam (gồm một hoặc nhiều ngân hàng Việt Nam) và Bên nước ngoài (gồm một hoặc nhiều ngân hàng nước ngoài) trên cơ sở hợp đồng liên doanh; là pháp nhân Việt Nam, có trụ sở chính tại Việt Nam. Ngân hàng 100% vốn nước ngoài, ngân hàng liên doanh là những tổ chức tín dụng có tính chất phức tạp, bởi có sự tham gia của chủ thể nước ngoài, vì vậy, điều kiện cấp Giấy phép thành lập, hoạt động cho những tổ chức này cũng nghiêm ngặt hơn so với tổ chức tín dụng khác trong nước, cụ thể: 
-Một là, các điều kiện chung khi thành lập tổ chức tín dụng, bao gồm:
(1) Có vốn điều lệ, vốn được cấp tối thiểu bằng mức vốn pháp định. Vốn điều lệ, vốn được cấp tối là nền tảng cho hoạt động của tổ chức tín dụng 100% vốn nước ngoài, tổ chức tín dụng liên doanh. Để chứng minh cho cơ quan nhà nước thấy được rằng mình đủ tiềm lực về kinh tế để kinh doanh trong lĩnh vực này, đủ tiềm lực để có thể đảm bảo an toàn, quyền và lợi ích chính đáng của khách hàng khi tham gia giao dịch với doanh nghiệp mình. Thì tổ chức tín dụng 100% vốn nước ngoài, tổ chức tín dụng liên doanh phải có vốn điều lệ, vốn được cấp tối thiểu bằng với mức vốn pháp định, là mức vốn tối thiểu mà pháp luật quy định.
(2) Chủ sở hữu của tổ chức tín dụng là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, cổ đông sáng lập, thành viên sáng lập là pháp nhân đang hoạt động hợp pháp và có đủ năng lực tài chính để tham gia góp vốn; cổ đông sáng lập hoặc thành viên sáng lập là cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và có đủ khả năng tài chính để góp vốn. Điều kiện đối với chủ sở hữu của tổ chức tín dụng là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, cổ đông sáng lập, thành viên sáng lập do Ngân hàng Nhà nước quy định. Hoạt động hợp pháp đối với tổ chức và đầy đủ năng lực hành vi dân sự là điều kiện cần để chủ thể trở thành thành viên, cổ đông sáng lập TCTD. Đây là khả năng để chủ thể có quyền được tham gia góp vốn sáng lập TCTD. Bên cạnh đó, chủ thể còn phải đáp ứng quy định về năng lực tài chính đủ khả năng để thực hiện việc góp vốn của mình. 
(3) Người quản lý, người điều hành, thành viên Ban kiểm soát có đủ các tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định. Người quản lý, người điều hành, thành viên của Ban kiểm soát là những chủ thể có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn liên quan trực tiếp đến hoạt động, kinh doanh, vận hành của tổ chức tín dụng. Do đó, những chủ thể này phải đáp ứng các điều kiện như năng lực chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp…
(4) Có Điều lệ phù hợp với quy định của LTCTD và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Điều lệ công ty là xương sống cho mọi hoạt động của một doanh nghiệp từ việc kinh doanh, vận hành, đến việc xây dựng các quy chế nội bộ….Do đó, Điều lệ phải phù hợp với quy định của pháp luật thì mới đảm bảo cho hoạt động hợp pháp của tổ chức tín dụng.
(5) Có Đề án thành lập, phương án kinh doanh khả thi, không gây ảnh hưởng đến sự an toàn, ổn định của hệ thống tổ chức tín dụng; không tạo ra sự độc quyền hoặc hạn chế cạnh tranh hoặc cạnh tranh không lành mạnh trong hệ thống tổ chức tín dụng. Đề án thành lập doanh nghiệp là tập hợp toàn bộ các kế hoạch kinh doanh, vận hành, quản lý, phương án phát triển công ty…. Đề án thành lập là nền tảng, là cơ sở để cho doanh nghiệp có thể tiến hành việc kinh doanh hiệu quả. Đối với một tổ chức tín dụng, việc hoạt động hiệu quả hay không không chỉ ảnh hưởng đến bản thân tổ chức đó, mà còn ảnh hưởng đến đời sống xã hội và tình hình kinh tế nói chung. Vì vậy, việc đánh giá Đề án thành lập tổ chức phải dựa trên việc phân tích, xem xét kỹ lưỡng các yếu tố như phương án kinh doanh phải khả thi, không gây ảnh hưởng đến sự an toàn, ổn định của hệ thống tổ chức tín dụng; không tạo ra sự độc quyền hoặc hạn chế cạnh tranh hoặc cạnh tranh không lành mạnh trong hệ thống tổ chức tín dụng
-Hai là, tổ chức tín dụng nước ngoài được phép thực hiện hoạt động ngân hàng theo quy định của pháp luật của nước nơi tổ chức tín dụng nước ngoài đặt trụ sở chính. Tổ chức tín dụng 100% vốn nước ngoài, tổ chức tín dụng liên doanh đều được thành lập bởi tổ chức tín dụng nước ngoài. Với tư cách là chủ sở hữu, người sáng lập thì bản thân tổ chức tín dụng đó phải là tổ chức được thực hiện kinh doanh hoạt động ngân hàng theo quy định của pháp luật nước nơi tổ chức tín dụng được thành lập. Tức, bản thân tổ chức tín dụng nước ngoài đó phải được thành lập hợp pháp và được phép hoạt động theo quy định của pháp luật nước nơi thành lập thì mới đủ điều kiện để thành lập tổ chức tín dụng, góp vốn thành lập tổ chức tín dụng tại Việt Nam.
-Ba là, hoạt động dự kiến xin phép thực hiện tại Việt Nam phải là hoạt động mà tổ chức tín dụng nước ngoài đang được phép thực hiện tại nước nơi tổ chức tín dụng nước ngoài đặt trụ sở chính. Tổ chức tín dụng nước ngoài được thành lập theo quy định của pháp luật nước ngoài, các nghiệp vụ mà tổ chức này được kinh doanh cũng phải tuân thủ theo quy định của nước nơi thành lập. Việc mở rộng quan hệ quốc tế đã thu hút các tổ chức tín dụng nước ngoài đầu tư vào thị trường Việt Nam. Theo nguyên tắc chung, tổ chức tín dụng nước ngoài tại Việt Nam được cấp phép kinh doanh những hoạt động theo quy định của pháp luật nước nơi tổ chức tín dụng được thành lập. Ngân hàng chỉ cấp Giấy phép hoạt động cho tổ chức tín dụng khi xét thấy hoạt động xin cấp phép phù hợp với quy định của luật nước nơi tổ chức tín dụng thành lập.
-Bốn là, tổ chức tín dụng nước ngoài phải có hoạt động lành mạnh, đáp ứng các điều kiện về tổng tài sản có, tình hình tài chính, các tỷ lệ bảo đảm an toàn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Hoạt động lành mạnh là quá trình kinh doanh, hoạt động của tổ chức tín dụng nước ngoài phải phù hợp với quy định của pháp luật, không xâm hại đến lợi ích của khách hàng, của các tổ chức tín dụng khác. Tỷ lệ đảm bảo an toàn là các chỉ số giới hạn mà bất kỳ một tổ chức tín dụng nào cũng phải duy trì để đảm bảo hoạt động an toàn, ổn định, phòng ngừa rủi ro và bảo vệ lợi ích của khách hàng. Theo quy định của pháp luật, tỷ lệ đảm bảo an toàn bao gồm: Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu; Hạn chế, giới hạn cấp tín dụng; Tỷ lệ khả năng chi trả; Tỷ lệ tối đa của nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung hạn và dài hạn; Tỷ lệ mua, đầu tư trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh; Giới hạn góp vốn, mua cổ phần. 
-Năm là, tổ chức tín dụng nước ngoài phải có văn bản cam kết hỗ trợ về tài chính, công nghệ, quản trị, điều hành, hoạt động cho tổ chức tín dụng liên doanh, tổ chức tín dụng 100% vốn nước ngoài; bảo đảm các tổ chức này duy trì giá trị thực của vốn điều lệ không thấp hơn mức vốn pháp định và thực hiện các quy định về bảo đảm an toàn của LTCTD. Tổ chức tín dụng 100% vốn nước ngoài và ngân hàng liên doanh đều do tổ chức tín dụng nước ngoài góp vốn thành lập. Với tư cách là chủ sở hữu hợp pháp có quyền và nghĩa vụ điều hành, quản lý và thu lợi nhuận từ hoạt động của tổ chức tín dụng 100% vốn nước ngoài và ngân hàng liên doanh, tổ chức tín dụng nước ngoài có nghĩa vụ phải cam kết hỗ trợ về tài chính, công nghệ, quản trị, điều hành, hoạt động cho tổ chức tín dụng liên doanh, tổ chức tín dụng 100% vốn nước ngoài. Cam kết đó phải được lập thành văn bản để đảm bảo tính pháp lý, khi xem xét đơn đề nghị thành lập doanh nghiệp, NHNN dựa vào nội dung của văn bản để ra quyết định cấp Giấy phép thành lập và hoạt động của tổ chức tín dụng. Bên cạnh đó, tổ chức tín dụng liên doanh, tổ chức tín dụng 100% vốn nước ngoài bảo đảm các tổ chức này duy trì giá trị thực của vốn điều lệ không thấp hơn mức vốn pháp định và thực hiện các quy định về bảo đảm an toàn của LTCTD. Giá trị thực của vốn điều lệ, vốn được cấp của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài là giá trị còn lại của vốn điều lệ, vốn được cấp được sử dụng vào các công việc như trích lập quỹ dự phòng rủi ro, tính đầy đủ các khoản thu nhập và chi phí theo quy định của pháp luật để xác định kết quả kinh doanh; giá trị thực của vốn điều lệ, vốn được cấp được xác định bằng vốn điều lệ, vốn được cấp và thặng dư vốn cổ phần, cộng (trừ) lợi nhuận lũy kế chưa phân phối (lỗ lũy kế chưa xử lý) được phản ánh trên sổ sách kế toán
-Sáu là, cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài đã ký kết thỏa thuận với Ngân hàng Nhà nước về thanh tra, giám sát hoạt động ngân hàng, trao đổi thông tin giám sát an toàn ngân hàng và có văn bản cam kết giám sát hợp nhất theo thông lệ quốc tế đối với hoạt động của tổ chức tín dụng nước ngoài. Quy định này góp phần bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của tổ chức tín dụng nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền và khách hàng của tổ chức tín dụng; duy trì và nâng cao lòng tin của công chúng đối với hệ thống các tổ chức tín dụng; bảo đảm việc chấp hành chính sách, pháp luật về tiền tệ và ngân hàng; góp phần nâng cao hiệu quả và hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng.

Luật Hoàng Anh