Điều kiện khai trương hoạt động trong hoạt động ngân hàng?

1.Căn cứ pháp lý

Bất kỳ một chủ thể kinh doanh nào khi bắt đầu hoạt động kinh doanh, sản xuất cũng tiến hành hoạt động khai trương, với mong muốn việc kinh doanh, sản xuất được phát triển thuận lợi. Xuất phát từ văn hóa dân gian, tín ngưỡng từ xa xưa. Hiện nay, việc khai trương đã được pháp luật ghi nhận là một thủ tục bắt buộc đối với các doanh nghiệp, tổ chức mới thành lập. Trong đó, các tổ chức hoạt động ngân hàng mới thành lập phải tiến hành hoạt động khai trường theo quy định tại Điều 26 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi năm 2017, cụ thể như sau:

“Điều 26. Điều kiện khai trường hoạt động
1. Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng được cấp Giấy phép chỉ được tiến hành hoạt động kể từ ngày khai trương hoạt động.
2. Để khai trương hoạt động, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được cấp Giấy phép phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Đã đăng ký Điều lệ tại Ngân hàng Nhà nước;
b) Có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, có đủ vốn điều lệ, vốn được cấp, có kho tiền đủ điều kiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, có trụ sở đủ điều kiện bảo đảm an toàn tài sản và phù hợp với yêu cầu hoạt động ngân hàng;
c) Có cơ cấu tổ chức, bộ máy quản trị, điều hành, kiểm toán nội bộ, quản lý rủi ro, hệ thống kiểm soát nội bộ phù hợp với loại hình hoạt động theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan;
d) Có hệ thống công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu quản lý, quy mô hoạt động;
đ) Có quy chế quản lý nội bộ về tổ chức, hoạt động của Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát, Tổng giám đốc (Giám đốc), các phòng, ban chuyên môn nghiệp vụ tại trụ sở chính; quy chế nội bộ về quản lý rủi ro; quy chế về quản lý mạng lưới;
e) Vốn điều lệ, vốn được cấp bằng đồng Việt Nam phải được gửi đầy đủ vào tài khoản phong tỏa không hưởng lãi mở tại Ngân hàng Nhà nước ít nhất 30 ngày trước ngày khai trương hoạt động. Vốn điều lệ, vốn được cấp được giải tỏa khi tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đã khai trương hoạt động;
g) Đã công bố thông tin hoạt động theo quy định tại Điều 25 của Luật này.
3. Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng phải tiến hành khai trương hoạt động trong thời hạn 12 tháng, kể từ ngày được cấp Giấy phép; quá thời hạn này mà không khai trương hoạt động thì Ngân hàng Nhà nước thu hồi Giấy phép.
4. Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được cấp Giấy phép phải thông báo cho Ngân hàng Nhà nước về các điều kiện khai trương hoạt động quy định tại khoản 2 Điều này ít nhất 15 ngày trước ngày dự kiến khai trương hoạt động; Ngân hàng Nhà nước đình chỉ việc khai trương hoạt động khi không đủ các điều kiện quy định tại khoản 2 Điều này”

2.Nội dung

2.1.Quy định chung

Khai trương là sự kiện đánh dấu mốc quan trọng khi bắt đầu một công việc kinh doanh, sản xuất. Trước đây, khai trương là nét văn hóa của nhân dân ta, khi bắt đầu sản xuất, kinh doanh, buôn bán người ta thường tổ chức lễ khai trương với nghi lễ cúng các vị thần linh, xua đuổi tà ma, cầu mong cho buôn may bán đắt, làm ăn thịnh vượng. Trong quy định của pháp luật, khai trương là một thủ tục mang tính pháp lý đánh dấu sự ra đời và hoạt động của một doanh nghiệp. 
Trong hoạt động ngân hàng, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng phải thực hiện thủ tục khai trương khi được cấp Giấy phép. Theo đó, tính bắt buộc phải khai trương hoạt động thể hiện ở việc các tổ chức hoạt động ngân hàng chỉ được tiến hành hoạt động kể từ ngày khai trương hoạt động. Tức, nếu không khai trương hoạt động, cho dù tổ chức có đáp ứng đầy đủ các điều kiện khác như được cấp Giấy phép, đã đăng ký kinh doanh, đăng ký hoạt động,…cũng không được phép tiến hành hoạt động trên thực tế. Quy định này nhằm ràng buộc trách nhiệm của tổ chức kinh doanh trong việc chịu trách nhiệm với các giao dịch phát sinh kể từ thời điểm bắt đầu hoạt động. 

2.2.Điều kiện để được khai trương

Để được khai trương, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trước hết phải được cấp Giấy phép. Khai trương là sự kiện đánh dấu hoạt động của tổ chức tín dụng, theo đó, sau khi khai trương tổ chức được chính thức hoạt động ngân hàng trên thị trường. Vì vậy, trước hết cần có sự công nhận của pháp luật về việc thành lập tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam. Ngoài ra, trước khi tiến hành khai trương, tổ chức hoạt động ngân hàng còn phải đáp ứng các điều kiện sau:
-Đã đăng ký Điều lệ tại Ngân hàng Nhà nước. Điều lệ công ty là những thỏa thuận giữa các chủ sở hữu của một doanh nghiệp với nhau, là những cam kết mang tính ràng buộc các thành viên trong một luật lệ chung, được soạn thảo dựa trên những quy định chung của pháp luật, trong đó ấn định các nguyên tắc về cách thức hoạt động, quản lý, giải thể doanh nghiệp. Nội dung Điều lệ phải chứa đựng đầy đủ các nội dung theo quy định như: người đại diện theo pháp luật, thẩm quyền đại diện, cách thức hoạt động, các sản phẩm, dịch vụ cung cấp trên thị trường….Điều lệ công ty là xương sống cho mọi hoạt động của một doanh nghiệp từ việc kinh doanh, vận hành, đến việc xây dựng các quy chế nội bộ…. Để đảm bảo tính pháp lý của Điều lệ, pháp luật quy định các tổ chức tín dụng phải đăng ký Điều lệ tại NHNN. 
-Có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, có đủ vốn điều lệ, vốn được cấp, có kho tiền đủ điều kiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, có trụ sở đủ điều kiện bảo đảm an toàn tài sản và phù hợp với yêu cầu hoạt động ngân hàng. Đăng ký kinh doanh là sự ghi nhận bằng văn bản mang tính pháp lý của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về sự ra đời của tổ chức tín dụng. Có vốn điều lệ, vốn được cấp tối thiểu bằng mức vốn pháp định. Đây là những nội dung mang tính quyết định đến năng lực kinh doanh, hoạt động của tổ chức kinh doanh. Việc đảm bảo vốn điều lệ, kho tiền, trụ sở an toàn là căn cứ để tổ chức tín dụng chứng minh mình đủ điều kiện cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho khách hàng, không làm ảnh hưởng đến lợi ích của họ. 
-Có cơ cấu tổ chức, bộ máy quản trị, điều hành, kiểm toán nội bộ, quản lý rủi ro, hệ thống kiểm soát nội bộ phù hợp với loại hình hoạt động theo quy định của LTCTD và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Cơ cấu tổ chức là hệ thống các nhiệm vụ của phòng ban, chức vụ trong công ty, nhằm duy trì hoạt động, quản lý trong tổ chức đó. Cơ cấu tổ chức, bộ máy quản trị, điều hành là những cơ quan đầu não của tổ chức tín dụng, với chứng năng điều hành, thống nhất các hoạt động trong tổ chức tín dụng. Kiểm toán nội bộ, quản lý rủi ro, hệ thống kiểm soát nội bộ có chứng năng đảm bảo hoạt động của tổ chức được diễn ra ổn định, an toàn và đem lại lợi nhuận. Những yếu tổ trên là cơ sở để chứng minh năng lực ban đầu của tổ chức tín dụng, để có thể hoạt động ổn định, góp phần phát triển kinh tế, thì tổ chức tín dụng buộc phải đáp ứng quy định của pháp luật về các yếu tổ trên. 
-Có hệ thống công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu quản lý, quy mô hoạt động. Hệ thống công nghệ thông tin là nơi lưu trữ mọi thông tin liên quan đến hoạt động kinh doanh của công ty, chứa đựng toàn bộ thông tin của khách hàng và đối tác. Những thông tin này một khi bị lộ ra bên ngoài không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống tín dụng, gây thiệt hại lớn cho khách hàng. Vậy nên, hệ thống công nghệ thông tin phải đáp ứng các yêu cầu quản lý, quy mô hoạt động của tổ chức tín dụng.
-Có quy chế quản lý nội bộ về tổ chức, hoạt động của Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát, Tổng giám đốc (Giám đốc), các phòng, ban chuyên môn nghiệp vụ tại trụ sở chính; quy chế nội bộ về quản lý rủi ro; quy chế về quản lý mạng lưới;
-Vốn điều lệ, vốn được cấp bằng đồng Việt Nam phải được gửi đầy đủ vào tài khoản phong tỏa không hưởng lãi mở tại Ngân hàng Nhà nước ít nhất 30 ngày trước ngày khai trương hoạt động. Vốn điều lệ, vốn được cấp được giải tỏa khi tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đã khai trương hoạt động;
-Đã công bố thông tin hoạt động. Công bố thông tin là việc đưa ra các thông tin liên quan đến một doanh nghiệp, những thông tin này có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của các nhà đầu tư và việc lựa chọn, sử dụng sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp đó. Theo đó, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng phải công bố công khai các thông tin để công chúng được biết về việc thành lập và hoạt động của tổ chức đó. Phương tiện công bố thông tin: Công bố thông tin nhằm mục đích để mọi người dân biết đến, do đó, việc công bố phải được thực hiện bằng những phương tiện mang tính chất công khai rộng rãi, bao gồm; trên phương tiện thông tin của Ngân hàng Nhà nước và trên một tờ báo viết hằng ngày trong 03 số liên tiếp hoặc báo điện tử của Việt Nam. Để đảm bảo các chủ thể nắm bắt kịp thời các thông tin liên quan đến việc thành lập, hoạt động, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng mới được cấp Giấy phép và đăng ký hoạt động, kinh doanh phải công bố thông tin ít nhất 30 ngày trước ngày dự kiến khai trương hoạt động. Việc công bố thông tin phải đảm bảo người dân có thể nắm bắt được các thông tin quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến việc đầu từ, sử dụng dịch vụ, sản phẩm của tổ chức đó. Vì vậy, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng phải thông báo một số thông tin cơ bản sau: Tên, địa chỉ trụ sở chính của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng…
Ngân hàng Nhà nước đình chỉ việc khai trương hoạt động khi không đủ các điều kiện trên. 

2.3.Thời hạn

-Thời hạn tiến hành khai trương. Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng phải tiến hành khai trương hoạt động trong thời hạn 12 tháng, kể từ ngày được cấp Giấy phép. Nếu quá thời hạn này mà không khai trương hoạt động thì Ngân hàng Nhà nước thu hồi Giấy phép.
-Thời hạn thông báo cho NHNN về các điều kiện khai trương hoạt động. Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được cấp Giấy phép phải thông báo cho Ngân hàng Nhà nước về các điều kiện khai trương hoạt động quy định trên ít nhất 15 ngày trước ngày dự kiến khai trương hoạt động. 

Luật Hoàng Anh