Điều lệ của tổ chức tín dụng là hợp tác xã?

1.Căn cứ pháp lý

Điều lệ có vai trò quan trọng trong quá trình thành lập và hoạt động của bất kỳ doanh nghiệp nào. Có thể coi Điều lệ như một bản hiến pháp điều chỉnh mọi hoạt động của các chủ thể, cơ quan của tổ chức. Khi xây dựng Điều lệ, các tổ chức phải đảm bảo phù hợp với nguyên tắc chung mà pháp luật quy định. Đối với tổ chức tín dụng là hợp tác xã, Điều lệ phải đảm bảo theo quy định tại Điều 77 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi năm 2017 quy định về Điều lệ của tổ chức tín dụng là hợp tác xã như sau:

“Điều 77. Điều lệ
1. Điều lệ của ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân không được trái với quy định của Luật này, Luật hợp tác xã và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Điều lệ ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân phải có những nội dung chủ yếu sau đây:
a) Tên, địa điểm đặt trụ sở chính;
b) Nội dung, phạm vi hoạt động;
c) Thời hạn hoạt động;
d) Vốn điều lệ và phương thức góp vốn;
đ) Cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát và quyền, nghĩa vụ của Tổng giám đốc (Giám đốc);
e) Thể thức tiến hành Đại hội thành viên và thông qua quyết định của Đại hội thành viên;
g) Quyền, nghĩa vụ của thành viên;
h) Các nguyên tắc tài chính, kế toán, kiểm soát và kiểm toán nội bộ;
i) Nguyên tắc trả lương, phụ cấp và thù lao công vụ, xử lý các khoản lỗ, chia lãi theo vốn góp, công sức đóng góp của thành viên và mức độ sử dụng dịch vụ của tổ chức tín dụng; nguyên tắc trích lập, quản lý và sử dụng các quỹ;
k) Thể thức quản lý, sử dụng, bảo toàn và xử lý phần tài sản chung, vốn tích lũy;
l) Các trường hợp và thủ tục về chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, giải thể, phá sản;
m) Thủ tục sửa đổi Điều lệ.
2. Điều lệ, nội dung sửa đổi, bổ sung Điều lệ của ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân phải gửi tại Ngân hàng Nhà nước trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày được thông qua”

2.Nội dung

Điều lệ công ty là bản thỏa thuận giữa các chủ sở hữu với nhau, thể hiện sự cam kết, ràng buộc các thành viên trong một luật lệ chung, được soạn thảo dựa trên khuôn mẫu chung của pháp luật, trong đó quy định các nguyên tắc về cách thức thành lập, quản lý, hoạt động và giải thể doanh nghiệp. Khi thành lập tổ chức tín dụng, các chủ thể phải đảm bảo nội dung của Điều lệ phải phù hợp và đầy đủ các điều khoản theo quy định của pháp luật. Theo đó, Điều lệ của ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân không được trái với quy định của Luật này, Luật hợp tác xã và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Điều lệ ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân phải có những nội dung chủ yếu sau đây:
-Tên, địa điểm đặt trụ sở chính. Tên là cơ sở để phân biệt các tổ chức tín dụng với nhau, là dấu hiệu nhận biết tổ chức tín dụng trên thị trường. Địa điểm đặt trụ sở chính là địa điểm liên lạc của doanh nghiệp trên lãnh thổ Việt Nam, được xác định theo đơn vị hành chính. Tên và địa điểm đặt trụ sở chính có vai trò quan trọng trong việc xác minh danh tính của tổ chức tín dụng tránh việc bị nhầm lẫn, bên cạnh đó đây còn là căn cứ quan trọng để cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tiến hành quản lý, kiểm soát hoạt động của tổ chức tín dụng. Vì vậy, trong Điều lệ phải chứa đựng nội dung về tên, địa điểm đặt trụ sở chính của tổ chức tín dụng. 
-Nội dung, phạm vi hoạt động. Đây là những nội dung liên quan đến toàn bộ quá trình kinh doanh, hoạt động của tổ chức tín dụng. Theo đó, mỗi tổ chức tín dụng chỉ được kinh doanh những nội dung trong phạm vi mà pháp luật quy định. Trường hợp hoạt động của tổ chức tín dụng vượt quá phạm vi pháp luật cho phép hay kinh doanh những nội không có trong Điều lệ, bị xem là vi phạm pháp luật và làm ảnh hưởng đến quyền lợi của khách hàng. Khi tổ chức tín dụng muốn mở rộng hoặc cắt giảm phạm vi, nội dung hoạt động thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của NHNN. Bên cạnh đó, theo nguyên tắc chung quỹ tín dụng nhân dân, ngân hàng hợp tác xã chỉ được hoạt động một số nghiệp vụ ngân hàng nhất định, việc kinh doanh những nghiệp vụ không thuộc thẩm quyền bị xem là vi phạm. Căn cứ vào nội dung, phạm vi hoạt động ghi trong Điều lệ mà NHNN ra quyết định có đồng ý hay không việc cấp Giấy phép thành lập và hoạt động cho tổ chức đó. 
-Thời hạn hoạt động. Thời hạn hoạt động là khoảng thời gian xác định kể từ lúc được thành lập đến khi chấm dứt hoạt động của quỹ tín dụng nhân dân, ngân hàng hợp tác xã. Thời hạn hoạt động được ghi nhận trong Điều lệ, khi thay đổi phải có sự đồng ý của NHNN, để tránh việc vượt quá thời hạn pháp luật quy định. 
-Vốn điều lệ và phương thức góp vốn. Mức vốn điều lệ là căn cứ để xác định năng lực kinh doanh hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng. Theo nguyên tắc chung, mức vốn điều lệ tối thiểu bằng với mức vốn pháp định mà pháp luật quy định. Vốn điều lệ có các tổ chức có thể thấp hơn vốn pháp định, điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của tổ chức. Để tránh trường hợp vốn điều lệ thấp hơn so với vốn pháp định, pháp luật đã quy định vốn điều lệ phải được ghi nhận trong Điều lệ. Đồng thời, đó cũng là cơ sở để xem xét vốn thực góp của tổ chức tín dụng có tương đương với vốn được ghi trong Điều lệ hay không. Phương thức góp vốn là cách mà các thành viên góp vốn thành lập quỹ tín dụng nhân dân, ngân hàng hợp tác xã. Có nhiều phương thức góp vốn khác nhau, tùy vào phương thức góp vốn mà mỗi pháp luật có quy định riêng:
1.Đối với quỹ tín dụng nhân dân: Vốn điều lệ của quỹ tín dụng nhân dân được góp bằng đồng Việt Nam, tài sản khác là tài sản cần thiết phục vụ trực tiếp cho hoạt động của quỹ tín dụng nhân dân. Trường hợp vốn góp bằng tài sản khác phải là tài sản có giấy tờ hợp pháp chứng minh quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng.
2.Đối với ngân hàng hợp tác xã: Vốn điều lệ của ngân hàng hợp tác xã có thể được góp bằng đồng Việt Nam và tài sản khác. Trường hợp vốn góp bằng tài sản khác phải là tài sản có giấy tờ hợp pháp chứng minh quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng (là tài sản cần thiết phục vụ trực tiếp cho hoạt động của ngân hàng hợp tác xã).
-Cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát và quyền, nghĩa vụ của Tổng giám đốc (Giám đốc). Cơ cấu tổ chức là hệ thống các nhiệm vụ, mối quan hệ về báo cáo và quyền lực nhằm mục đích duy trì các hoạt động của tổ chức tín dụng. Cơ cấu tổ chức cho phép xác định, phân chia nhiệm vụ, công việc cho các cơ quan, bộ phận, chủ thể trong tổ chức tín dụng nhằm đạt được mục tiêu dự định trong quá trình hoạt động. Hay nói cách khác cơ cấu tổ chức là hệ thống các cơ quan, chức danh quản lý, điều hành tổ chức, mối cơ quan, chức danh thực hiện những nhiệm vụ nhất định có tính liên kết với nhau và cùng nhau đạt được mục đích đã đề ra. Việc xác định nhiệm vụ, quyền hạn của từng chức danh, cơ quan trong tổ chức tín dụng tránh trường hợp xảy ra tranh chấp về thẩm quyền, đồng thời là cơ sở để xác định trách nhiệm của chủ thể với công việc mình có thẩm quyền. 
-Thể thức tiến hành Đại hội thành viên và thông qua quyết định của Đại hội thành viên. Đại hội thành viên là cơ quan quyết định cao nhất của tổ chức tín là hợp tác xã, bao gồm toàn bộ các thành viên góp vốn là chủ sở hữu. Thể thức tiến hành Đại hội và thông qua quyết định là cơ sở để các thành viên thực hiện theo, tránh trường hợp phát sinh tranh chấp không đáng có.
-Quyền, nghĩa vụ của thành viên. Ngoài quyền và nghĩa vụ mà pháp luật quy định, tổ chức tín dụng có thể quy định thêm về quyền và nghĩa vụ của thành viên cho phù hợp với mục đích hoạt động và phù hợp với nguyên tắc chung của pháp luật. 
-Các nguyên tắc tài chính, kế toán, kiểm soát và kiểm toán nội bộ. Kế toán, kiểm soát và kiểm toán nội bộ là công tác đảm bảo cho hoạt động an toàn, ổn định, phát triển của tổ chức tín dụng. Để công tác này được diễn ra thuận lợi, ràng buộc nghĩa vụ của các chủ thể có liên quan trong việc cung cấp thông tin, hỗ trợ kiểm toán, kiểm soát, kiểm toán nội bộ, tổ chức tín dụng phải ghi nhận nguyên tắc tiến hành trong Điều lệ. Bên cạnh đó, đây là quy định bắt buộc của NHNN trong hoạt động của tổ chức tín dụng, theo đó, các tổ chức phải đảm bảo các nguyên tắc tài chính, kế toán, kiểm soát và kiểm toán nội bộ hợp lý, đầy đủ thì mới được công nhận thành lập và được phép hoạt động.
-Nguyên tắc trả lương, phụ cấp và thù lao công vụ, xử lý các khoản lỗ, chia lãi theo vốn góp, công sức đóng góp của thành viên và mức độ sử dụng dịch vụ của tổ chức tín dụng; nguyên tắc trích lập, quản lý và sử dụng các quỹ. Thù lao, tiền lương là quyền và lợi ích của người lao động, bỏ công sức để thực hiện một công việc nào đó. Theo đó, thù lao, tiền lương và thưởng cho các thành viên được ghi nhận trong Điều lệ của công ty, tránh việc tranh chấp lợi ích của các thành viên. 
-Thể thức quản lý, sử dụng, bảo toàn và xử lý phần tài sản chung, vốn tích lũy. Việc định đoạt tài sản chung ảnh hưởng đến lợi ích của tất cả các thành viên, đồng thời ảnh hưởng cả đến đời sống của nhân dân. Vì vậy, tổ chức tín dụng cần có phương thức quản lý, sử dụng, bảo toàn và xử lý phần tài sản chung hợp pháp và được NHNN công nhận.
-Các trường hợp và thủ tục về chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, giải thể, phá sản. Đây là các trường hợp tổ chức lại tổ chức tín dụng hoặc chấm dứt hoạt động của tổ chức tín dụng đó. Dù là trong trường hợp nào cũng dẫn đến những hậu quả pháp lý nhất định. Vì vậy, Điều lệ công ty là cơ sở để giải quyết vấn đề khi xảy ra một trong các trường hợp này.
-Thủ tục sửa đổi Điều lệ. Trong quá trình hoạt động, dưới sự tác động của nhiều yếu tố, Điều lệ tổ chức có thể được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với nhu cầu phát triển của tổ chức, sự biến động của nền kinh tế nói chung, những sửa đổi, bổ sung của hệ thống pháp luật…Để đề phòng trường hợp đó, Điều lệ tổ chức tín dụng phải quy định về thủ tục sửa đổi, bổ sung Điều lệ khi cần thiết.

Luật Hoàng Anh