Loại tiền gửi nào không được bảo hiểm?

1.Căn cứ pháp lý

Bảo hiểm tiền gửi là loại hình bảo hiểm bắt buộc đối với các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được nhận tiền gửi cá nhân. Tuy nhiên, không phải loại tiền gửi nào cũng được bảo hiểm. Điều 19 Luật bảo hiểm tiền gửi năm 2019 quy định về tiền gửi không được bảo hiểm như sau:

“Điều 19. Tiền gửi không được bảo hiểm
1. Tiền gửi tại tổ chức tín dụng của cá nhân là người sở hữu trên 5% vốn điều lệ của chính tổ chức tín dụng đó.
2. Tiền gửi tại tổ chức tín dụng của cá nhân là thành viên Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Ban kiểm soát, Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó Giám đốc) của chính tổ chức tín dụng đó; tiền gửi tại chi nhánh ngân hàng nước ngoài của cá nhân là Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó Giám đốc) của chính chi nhánh ngân hàng nước ngoài đó.
3. Tiền mua các giấy tờ có giá vô danh do tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi phát hành”

2.Nội dung

Nhận tiền gửi là hoạt động nhận tiền của tổ chức, cá nhân dưới hình thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm, phát hành chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu và các hình thức nhận tiền gửi khác theo nguyên tắc có hoàn trả đầy đủ tiền gốc, lãi cho người gửi tiền theo thỏa thuận. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật chỉ có tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài nhận tiền gửi của cá nhân mới cần tham gia hoạt động bảo hiểm tiền gửi. 
Theo quy định chung của pháp luật, tiền gửi được bảo hiểm là tiền gửi bằng đồng Việt Nam của cá nhân gửi tại tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi dưới hình thức tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm, chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu và các hình thức tiền gửi khác theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng. Như vậy, căn cứ vào quy định trên có thể thấy, việc phân chia tiền gửi được bảo hiểm và không được bảo hiểm được xác định theo chủ thể gửi tiền, cụ thể:
-Người gửi tiền sở hữu trên 5% vốn điều lệ của tổ chức tín dụng. Người sở hữu 5% vốn điều lệ của tổ chức tín dụng có thể là thành viên hoặc cổ đông của tổ chức tín dụng đó. Tiền gửi tại tổ chức tín dụng của cá nhân là người sở hữu trên 5% vốn điều lệ của chính tổ chức tín dụng đó không được bảo hiểm. Bảo hiểm tiền gửi là công cụ bảo vệ lợi ích của khách hàng gửi tiền, trong trường hợp tổ chức tín dụng rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán, chi trả. Họ là những đối tượng có những hạn chế nhất định trong việc tiếp cận thông tin về hoạt động của các tổ chức nhận tiền gửi. Họ không có đủ điều kiện để tiếp cận thông tin về tình hình hoạt động, kinh doanh của tổ chức tín dụng, do đó, bảo hiểm tiền gửi được quy định nhằm bảo vệ cho lợi ích của họ. Trong khi người sở hữu trên 5% vốn điều lệ của tổ chức tín dụng có thể nói là họ là thành viên, cổ đông lớn của tổ chức tín dụng. Họ có những quyền và lợi ích nhất định gắn liền với Hội đồng thành viên, Đại hội đồng cổ đông của công ty. Việc nắm bắt, tiếp cận thông tin về tổ chức cũng dễ dàng hơn. Vậy nên, họ có thể tự bảo vệ lợi ích của mình trước khi sự kiện bảo hiểm xảy ra.
-Người gửi tiền là người điều hành, quản lý tổ chức tín dụng. Tiền gửi tại tổ chức tín dụng của cá nhân là thành viên Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Ban kiểm soát, Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó Giám đốc) của chính tổ chức tín dụng đó; tiền gửi tại chi nhánh ngân hàng nước ngoài của cá nhân là Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó Giám đốc) của chính chi nhánh ngân hàng nước ngoài đó không được bảo hiểm. Đây là những cá nhân có quyền quản lý, điều hành tổ chức tín dụng. Cũng như với cá nhân sở hữu trên 5% vốn điều lệ, họ là những người dễ dàng tiếp nhận các thông tin liên quan đến tổ chức tín dụng. Bên cạnh đó, những chủ thể này có nghĩa vụ quản lý điều hành tổ chức tín dụng một cách công bằng, tận tâm, để thực hiện điều đó đòi hỏi chủ thể phải không bị chi phối bởi lợi ích khác. Trường hợp tiền gửi của họ tại tổ chức tín dụng cũng được bảo hiểm như những cá nhân khác, sẽ làm phát sinh tâm lý hời hợt trong việc quản lý, điều hành tổ chức. Đồng thời, việc lạm dụng chức vụ để vụ lợi cho mình cũng là điều khó có thể tránh khỏi khi để người có chức vụ trong tổ chức được bảo hiểm tiền gửi của mình tại chính tổ chức tín dụng đó.
-Tiền mua các giấy tờ có giá vô danh do tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi phát hành. Việc mua các loại giấy tờ có giá là hoạt động đầu tư, kinh doanh của chủ thể. Tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi có thể phát hành các loại giấy tờ có giá như: trái phiếu, kỳ phiếu, hối phiếu, chứng chỉ quỹ…Giấy tờ có giá bao gồm giấy tờ có giá ghi danh và giấy tờ có giá vô danh. Giấy tờ có giá ghi danh là giấy tờ có giá phát hành theo hình thức chứng chỉ hoặc ghi sổ có ghi tên người sở hữu. Giấy tờ có giá vô danh là giấy tờ có giá phát hành theo hình thức chứng chỉ không ghi tên người sở hữu. Giấy tờ có giá vô danh thuộc quyền sở hữu của người nắm giữ giấy tờ có giá. Chính vì tình lỏng của loại giấy tờ có giá vô danh, tức có thể dễ dàng chuyển nhượng cho chủ thể khác mà tiền mua loại giấy tờ có giá này không được bảo hiểm. Bởi người được bảo hiểm được ghi nhận rõ ràng và được đăng ký với tổ chức bảo hiểm. Để khi sự kiện bảo hiểm xảy ra đảm bảo chi trả tiền bảo hiểm đúng đối tượng. Trong khi giấy tờ có giá vô danh lại có thể chuyển giao, mua bán giữ các chủ thể với nhau, không quy định cụ thể ai là người được sở hữu. Vậy nên, việc mua giấy tờ có giá vô danh được xem như một hoạt động đầu tư, kinh doanh của chủ thể và không được hưởng bảo hiểm tiền gửi.

Luật Hoàng Anh