Những người sau đây không được là Kế toán trưởng, Giám đốc chi nhánh, Giám đốc công ty con của tổ chức tín dụng?

1.Căn cứ pháp lý

Những cá nhân giữ chức vụ trong các tổ chức tín dụng như kế toán trưởng, Giám đốc chi nhánh, Giám đốc công ty con của tổ chức tín dụng có chức năng quản lý tài chính, điều hành hoạt động của tổ chức dụng. Để đảm bảo quá trình quản lý, điều hành tổ chức diễn ra ổn định, đem lại lợi nhuận cho tổ chức tín dụng, cũng như đảm bảo tính khách quan trong hoạt động điều hành, quản lý, thì những chủ thể đảm nhiệm những chức vụ này phải đáp ứng các yêu cầu của pháp luật. Theo đó, pháp luật loại trừ những người không được đảm nhiệm chức vụ trong tổ chức tín dụng trong các trường hợp quy định tại khoản 2 và 3 Điều 33 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi năm 2017, cụ thể như sau:

“Điều 33. Những trường hợp không được đảm nhiệm chức vụ
2. Những người sau đây không được là Kế toán trưởng, Giám đốc chi nhánh, Giám đốc công ty con của tổ chức tín dụng:
a) Người chưa thành niên, người bị hạn chế hoặc bị mất năng lực hành vi dân sự;
b) Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đang chấp hành bản án, quyết định về hình sự của Tòa án;
c) Người đã bị kết án về tội từ tội phạm nghiêm trọng trở lên;
d) Người đã bị kết án về tội xâm phạm sở hữu mà chưa được xoá án tích;
đ) Cán bộ, công chức, người quản lý từ cấp phòng trở lên trong các doanh nghiệp mà Nhà nước nắm từ 50% vốn điều lệ trở lên, trừ người được cử làm đại diện quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại tổ chức tín dụng;
e) Sỹ quan, hạ sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng trong các cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam; sỹ quan, hạ sỹ quan chuyên nghiệp trong các cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân Việt Nam, trừ người được cử làm đại diện quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại tổ chức tín dụng;
g) Các trường hợp khác theo quy định tại Điều lệ của tổ chức tín dụng.
3. Cha, mẹ, vợ, chồng, con và anh, chị, em của thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) và vợ, chồng của những người này không được là Kế toán trưởng hoặc là người phụ trách tài chính của tổ chức tín dụng”

2.Nội dung

Không được đảm nhiệm chức vụ tức nếu một cá nhân thuộc một trong các trường hợp pháp luật quy định thì không thể đảm nhiệm một số các chức vụ quan trọng trong hệ thống tổ chức của tổ chức tín dụng đó. Kế toán trưởng, Giám đốc chi nhánh, Giám đốc công ty con của tổ chức tín dụng là những chức vụ có vai trò trong việc điều hành công việc kinh doanh, nội bộ của chi nhánh, công ty con và quản lý tài chính cho các tổ chức tín dụng. Vì vậy, pháp luật quy định rất chặt chẽ điều kiện để một cá nhân được đảm nhiệm những vị trí trên trong tổ chức tín dụng. Trong đó, nếu cá nhân thuộc một trong các trường hợp sau thì không được đảm nhiệm các chức vụ kế toán trưởng, Giám đốc chi nhánh, Giám đốc công ty con của tổ chức tín dụng:
 -Người chưa thành niên, người bị hạn chế hoặc bị mất năng lực hành vi dân sự. Người chưa thành niên là người chưa đủ 18 tuổi. Người bị mất năng lực hành vi dân sự là người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức và làm chủ được hành vi của mình. Người bị hạn chế năng lực hành vi là người nghiện ma túy, các chất kính thích. Những người này đều có chung một đặc điểm là không có hoặc không có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, là khả năng của cá nhân bằng hành vi, ý chí của mình tham gia xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự. Mà theo quy định của pháp luật dân sự, giao dịch dân sự cho người không có đủ năng lực hành vi thực hiện thì không có hiệu lực pháp luật. Bên cạnh đó, người điều hành, quản lý một tổ chức phải là người có năng lực chuyên môn, trình độ nhất định, không thể là người không có hoặc không đầy đủ năng lực hành vi được. 
-Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đang chấp hành bản án, quyết định về hình sự của Tòa án.  Vi phạm pháp luật hình sự là hành vi vi phạm nghiêm trọng, theo quy định chung của pháp luật, những người thuộc đối tượng này là người đang bị pháp luật hạn chế thực hiện một số hành vi nhất định. Nếu để họ đảm nhận các vị trí quan trọng trong tổ chức tín dụng thì sẽ làm ảnh hưởng đến uy tín, hình ảnh của tổ chức. Đồng thời, họ cũng không có đủ điều kiện để tham gia xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự vì lợi ích của tổ chức tín dụng được.
-Người đã bị kết án về tội từ tội phạm nghiêm trọng trở lên. Theo quy định của Bộ luật Hình sự thì tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn. Điều đó cho thấy những chủ thể này không có đủ tư cách đạo lý để gánh vác các chức vụ quan trọng trong tổ chức tín dụng, vốn là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực ngân hàng. Ngành nghề này có tính nhạy cảm, ảnh hưởng mạnh mẽ đến toàn bộ nền kinh tế, vậy nên, đòi hỏi người đứng đầu phải là người có tư cách đạo đức trong sạch. Theo quy định này, dù chủ thể đã được xóa án tích hay chưa thì cũng không đủ điều kiện đảm nhiệm các chức vụ trên trong cơ cấu tổ chức quản lý của các tổ chức kinh doanh hoạt động ngân hàng.
-Người đã bị kết án về tội xâm phạm sở hữu mà chưa được xoá án tích. Xâm phạm sở hữu là tội phạm đặc biệt quan trong hoạt động tín dụng. Theo đó, tổ chức tín dụng hoạt động chủ yếu dựa trên nguồn tiền của chủ thể khác, việc xâm phạm sở hữu ảnh hưởng nặng nề đến lợi ích của khách hàng.
-Cán bộ, công chức, người quản lý từ cấp phòng trở lên trong các doanh nghiệp mà Nhà nước nắm từ 50% vốn điều lệ trở lên, trừ người được cử làm đại diện quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại tổ chức tín dụng. 
-Sỹ quan, hạ sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng trong các cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam; sỹ quan, hạ sỹ quan chuyên nghiệp trong các cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân Việt Nam, trừ người được cử làm đại diện quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại tổ chức tín dụng.
-Cha, mẹ, vợ, chồng, con và anh, chị, em của thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) và vợ, chồng của những người này được xác định là người có liên quan thì không được là Kế toán trưởng hoặc là người phụ trách tài chính của tổ chức tín dụng. Kế toán là quá trình thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động. Qua đó theo dõi những hoạt động kinh doanh hàng ngày của doanh nghiệp và tổng hợp các kết quả bằng các bản báo cáo kế toán. Thông qua kế toán là bộ phận quản lý tài chính của tổ chức tín dụng mà phát hiện những sai phạm, gian lận trong quá trình kinh doanh, hoạt động. Nếu Kế toán trưởng là người có chức vụ cao nhất trong bộ phận kế toán của tổ chức tín dụng mà có quan hệ mật thiết với những người điều hành, quản lý tổ chức thì việc bắt tay nhằm gian lận, tham nhũng là điều khó tránh khỏi. Bởi vậy, cha, mẹ, vợ, chồng, con và anh, chị, em của thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) và vợ, chồng của những người này không thể là Kế toán trưởng của tổ chức tín dụng.

Luật Hoàng Anh