Những trường hợp không cùng đảm nhiệm chức vụ trong tổ chức tín dụng?

1.Căn cứ pháp lý

Trên thực tế, trong cơ cấu tổ chức của tổ chức tín dụng một người có thể cùng đảm nhận nhiều hơn một chức vụ. Hoặc một người có thể cùng lúc đảm nhận chức vụ tại hai doanh nghiệp, tổ chức khác nhau. Tuy nhiên, trong một số trường hợp pháp luật quy định một người không thể cùng lúc đảm nhận nhiều chức vụ nhất định. Điều 34 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi năm 2017 quy định những trường hợp không được cùng đảm nhiệm chức vụ như sau:

“Điều 34. Những trường hợp không cùng đảm nhiệm chức vụ
1. Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên của tổ chức tín dụng không được đồng thời là người điều hành của tổ chức tín dụng đó và của tổ chức tín dụng khác, trừ trường hợp Chủ tịch Hội đồng quản trị của quỹ tín dụng nhân dân đồng thời là thành viên Hội đồng quản trị của ngân hàng hợp tác xã. Thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên của tổ chức tín dụng không được đồng thời là người quản lý của tổ chức tín dụng khác, trừ trường hợp tổ chức này là công ty con của tổ chức tín dụng đó hoặc là thành viên Ban kiểm soát của tổ chức tín dụng đó.
2. Trưởng Ban kiểm soát không được đồng thời là thành viên Ban kiểm soát, người quản lý của tổ chức tín dụng khác. Thành viên Ban kiểm soát không được đồng thời đảm nhiệm một trong các chức vụ sau đây:
a) Thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, người điều hành, nhân viên của cùng một tổ chức tín dụng hoặc công ty con của tổ chức tín dụng đó hoặc nhân viên của doanh nghiệp mà thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) của tổ chức tín dụng là thành viên Hội đồng quản trị, người điều hành hoặc là cổ đông lớn của doanh nghiệp đó;
b) Thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, người điều hành của doanh nghiệp mà thành viên Ban kiểm soát của doanh nghiệp đó đang là thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, người điều hành tại tổ chức tín dụng.
3. Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc) và các chức danh tương đương của tổ chức tín dụng không được đồng thời là thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, thành viên Ban kiểm soát của tổ chức tín dụng khác, trừ trường hợp tổ chức đó là công ty con của tổ chức tín dụng. Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc) và các chức danh tương đương của tổ chức tín dụng không được đồng thời là Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc) hoặc các chức danh tương đương của doanh nghiệp khác.
4. Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) của tổ chức tín dụng không được đồng thời là Chủ tịch Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc) hoặc các chức danh tương đương của doanh nghiệp khác.”

2.Nội dung

Cùng đảm nhận nhiều chức vụ là việc một cá nhân đồng thời làm nhiều chức vụ khác nhau trong cùng một tổ chức tín dụng, hoặc làm nhiều chức vụ khác nhau tại nhiều tổ chức tín dụng khác nhau. Quy định pháp luật về không cùng đảm nhiệm chức vụ là việc không cho phép cá nhân đang đảm nhiệm chức này đảm nhiệm thêm một chức vụ khác. Căn cứ vào quy định trên, có thể thấy pháp luật phân ra ba trường hợp một người đang đảm nhận chức vụ trong một tổ chức tín dụng không được cùng đảm nhận chức vụ khác: một là không cùng đảm nhiệm chức vụ trong cùng một tổ chức tín dụng đó, hai là không cũng đảm nhiệm chức vụ trong tổ chức tín dụng khác, ba là không cùng đảm nhận chức vụ của doanh nghiệp khác. Cụ thể:

2.1.Trường hợp không cùng đảm nhiệm chức vụ trong cùng một tổ chức tín dụng

Trong tổ chức tín dụng, một chủ thể có thể cùng lúc đảm nhiệm nhiều hơn một vị trí, ví dụ như người đại diện theo pháp luật của tổ chức tín dụng có thể đồng thời là Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) của tổ chức tín dụng đó. Tuy nhiên, không phải trong mọi trường hợp, một chủ thể đều có thể đảm nhiệm nhiều chức vụ trong cùng một tổ chức. Việc đảm nhiệm cùng lúc nhiều chức vụ sẽ dẫn đến việc tập trung quyền năng quá nhiều vào tay một người. Điều đó, làm ảnh hưởng đến hiệu suất công việc, đồng thời tình trạng lạm dụng chức vụ nhằm trục lợi cho bản thân cũng là điều đáng lo ngại. Do đó, pháp luật loại trừ một số trường hợp không được cùng đảm  nhiệm chức vụ trong cùng một tổ chức tín dụng như sau:
-Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên của tổ chức tín dụng không được đồng thời là người điều hành của tổ chức tín dụng đó. Người điều hành tổ chức tín dụng bao gồm Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc), Kế toán trưởng, Giám đốc chi nhánh và các chức danh tương đương theo quy định tại Điều lệ của tổ chức tín dụng. Trong khi đó Chủ tịch Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng quản trị là thành viên của Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên được bầu ra trong số các thành viên, có quyền lực cao nhất trong Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên. Chức năng của Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên là quản lý tổ chức tín dụng. Do đó, người quản lý không thể đồng thời là người điều hành công ty.
-Thành viên Ban kiểm soát không được đồng thời là thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, người điều hành, nhân viên của cùng một tổ chức tín dụng. Ban kiểm soát thực hiện kiểm toán nội bộ, kiểm soát, đánh giá việc chấp hành quy định của pháp luật, quy định nội bộ, Điều lệ và nghị quyết, quyết định của Đại hội đồng cổ đông, chủ sở hữu, Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên. Trong khi đó, thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, người điều hành, nhân viên của tổ chức tín dụng là những chủ thể điều hành, quản lý, thực hiện các hoạt động của tổ chức tín dụng. Nếu người thực hiện đồng thời là người kiểm tra, giám sát thì hoạt động kiểm tra, giám sát sẽ không được minh bạch, khách quan. 

2.2.Trường hợp không cùng đảm nhiệm chức vụ trong tổ chức tín dụng khác

Người đảm nhiệm chức vụ tại một tổ chức tín dụng không được đồng thời đảm nhiệm chức vụ tại một tổ chức tín dụng khác trong các trường hợp sau:
-Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên của tổ chức tín dụng không được đồng thời là người điều hành của tổ chức tín dụng khác, trừ trường hợp Chủ tịch Hội đồng quản trị của quỹ tín dụng nhân dân đồng thời là thành viên Hội đồng quản trị của ngân hàng hợp tác xã. Người quản lý và người điều hành có chức năng khác nhau, cùng chi phối mọi hoạt động của tổ chức tín dụng từ công việc nội bộ đến kinh doanh, họ là những người có vai trò quan trọng, nắm giữ các vấn đề bí mật của tổ chức. Nếu người quản lý của tổ chức tín dụng này đồng thời là người điều hành của tổ chức tín dụng khác sẽ không đảm tính bảo mật thông tin trong hoạt động tín dụng. Bên cạnh đó, hoạt động giữa các tổ chức tín dụng mang tính cạnh tranh, việc một chủ thể đồng thời là người điều hành và quản lý cả hai tổ chức tín dụng làm giảm tính cạnh tranh của các tổ chức. Ngân hàng hợp tác xã được thành lập để hỗ trợ các quỹ tín dụng nhân dân trong quá trình hoạt động. Hai tổ chức này có mối liên hệ mật thiết với nhau, do đó, Chủ tịch Hội đồng quản trị của quỹ tín dụng nhân dân đồng thời là thành viên Hội đồng quản trị của ngân hàng hợp tác xã.
-Thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên của tổ chức tín dụng không được đồng thời là người quản lý của tổ chức tín dụng khác, trừ trường hợp tổ chức này là công ty con của tổ chức tín dụng đó hoặc là thành viên Ban kiểm soát của tổ chức tín dụng đó. Cũng tương tự như trường hợp trên, thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên là chủ sở hữu của tổ chức tín dụng, nếu họ là người quản lý của tổ chức tín dụng khác sẽ dẫn đến mâu thuẫn trong việc đem lại lợi ích cho cả hai tổ chức tín dụng. Trừ trường hợp, công ty con là công ty được thành lập dựa trên công ty mẹ trước đó, hai tổ chức cùng hoạt động vì cùng một lợi ích. Giữa công ty mẹ và công ty con không tồn tại mối quan hệ cạnh tranh mà hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau. Tổ chức tín dụng có quyền trực tiếp hoặc gián tiếp bổ nhiệm đa số hoặc tất cả thành viên Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên hoặc Tổng giám đốc (Giám đốc) của công ty con. 
-Trưởng Ban kiểm soát không được đồng thời là thành viên Ban kiểm soát, người quản lý của tổ chức tín dụng khác. Trưởng Ban kiểm soát là người có chức vụ cao nhất trong Ban kiểm soát, thực hiện các chức năng kiểm tra, giám sát, đánh giá quá trình hoạt động của tổ chức tín dụng dựa trên Điều lệ và quy định của pháp luật. Nếu trưởng Ban kiểm soát đồng thời là thành viên Ban kiểm soát, người quản lý của tổ chức tín dụng khác thì sẽ ảnh hưởng đến hiệu suất của công việc, cũng như tính khách quan, bí mật trong hoạt động kiểm soát. 
-Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc) và các chức danh tương đương của tổ chức tín dụng không được đồng thời là thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, thành viên Ban kiểm soát của tổ chức tín dụng khác, trừ trường hợp tổ chức đó là công ty con của tổ chức tín dụng. Trường hợp này giống như hai trường hợp trên đã phân tích.

2.3.Trường hợp không cùng đảm nhiệm chức vụ trong doanh nghiệp khác

-Thành viên Ban kiểm soát không được đồng thời đảm nhiệm một trong các chức vụ sau đây: 
1. Nhân viên của doanh nghiệp mà thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) của tổ chức tín dụng là thành viên Hội đồng quản trị, người điều hành hoặc là cổ đông lớn của doanh nghiệp đó;
2. Thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, người điều hành của doanh nghiệp mà thành viên Ban kiểm soát của doanh nghiệp đó đang là thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng thành viên, người điều hành tại tổ chức tín dụng.
- Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc) và các chức danh tương đương của tổ chức tín dụng không được đồng thời là Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc) hoặc các chức danh tương đương của doanh nghiệp khác.
- Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) của tổ chức tín dụng không được đồng thời là Chủ tịch Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc) hoặc các chức danh tương đương của doanh nghiệp khác.”

Luật Hoàng Anh