Quản trị, điều hành chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam?

1.Căn cứ pháp lý

Với sự mở cửa, phát triển nền kinh tế, các doanh nghiệp nước ngoài đã bước chân vào thị trường Việt Nam và ngày càng phát triển. Trong hoạt động ngân hàng, các tổ chức tín dụng nước ngoài đã tham gia và hoạt động tại thị trường tài chính-tiền tệ Việt Nam bằng cách thành lập các chi nhánh, bên cạnh các hình thức khác. Được thành lập và hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam nên chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải chịu sự điều chỉnh của pháp luật Việt Nam. Theo đó, Điều 89 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi năm 2017 quy định về việc quản trị, điều hành của chi nhánh ngân hàng nước ngoài như sau:

“Điều 89. Quản trị, điều hành của chi nhánh ngân hàng nước ngoài
1. Ngân hàng nước ngoài quyết định cơ cấu tổ chức, quản trị, điều hành của chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam phù hợp với pháp luật của nước nơi ngân hàng nước ngoài đặt trụ sở chính và quy định của Luật này về cơ cấu tổ chức, quản trị, điều hành, kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ và phải được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận bằng văn bản trước khi thực hiện.
2. Tổng giám đốc (Giám đốc) của chi nhánh ngân hàng nước ngoài đại diện cho chi nhánh ngân hàng nước ngoài trước pháp luật, là người chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của chi nhánh ngân hàng nước ngoài và điều hành hoạt động hằng ngày theo quyền, nghĩa vụ phù hợp với quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
3. Tổng giám đốc (Giám đốc) của chi nhánh ngân hàng nước ngoài không được tham gia quản trị, điều hành tổ chức tín dụng, tổ chức kinh tế khác và không được đồng thời làm Trưởng văn phòng đại diện tại Việt Nam của ngân hàng nước ngoài.
4. Tổng giám đốc (Giám đốc) của chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải có đủ tiêu chuẩn, điều kiện quy định tại khoản 4 Điều 50 của Luật này. Người dự kiến được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc (Giám đốc) chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải được Ngân hàng nhà nước chấp thuận bằng văn bản trước khi được bổ nhiệm. Trình tự, hồ sơ chấp thuận Tổng giám đốc (Giám đốc) chi nhánh ngân hàng nước ngoài, thông báo người được bổ nhiệm thực hiện theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 51 của Luật này.
5. Trường hợp một ngân hàng nước ngoài có hai hoặc nhiều chi nhánh hoạt động tại Việt Nam và thực hiện chế độ tài chính, hạch toán, báo cáo hợp nhất thì ngân hàng nước ngoài phải ủy quyền cho một Tổng giám đốc (Giám đốc) chi nhánh chịu trách nhiệm trước pháp luật về mọi hoạt động của các chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam”

2.Nội dung

Chi nhánh ngân hàng nước ngoài là một trong những hình thức hiện diện thương mại của tổ chức tín dụng nước ngoài tại Việt Nam.  Chi nhánh ngân hàng nước ngoài là đơn vị phụ thuộc của ngân hàng nước ngoài, không có tư cách pháp nhân, được ngân hàng nước ngoài bảo đảm chịu trách nhiệm về mọi nghĩa vụ, cam kết của chi nhánh tại Việt Nam. Việc quản trị, điều hành của chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thực hiện như sau:
-Về cơ cấu tổ chức, quản trị, điều hành. Cơ cấu tổ chức quản trị là tổng hợp các bộ phận khác nhau có mối liên hệ và quan hệ phụ thuộc lẫn nhau được chuyên môn hóa và có những trách nhiệm, quyền hạn nhất định, các bộ phận đó được bố trí theo những cấp khác nhau, cùng nhau thực hiện các công việc nhằm phục vụ cho lợi ích chung của tổ chức. Cơ cấu tổ chức, quản trị, điều hành có vai trò quan trọng trong quá trình hoạt động của tổ chức, vì vậy, phải được thành lập, tổ chức chặt chẽ, phù hợp với quy định của pháp luật. Theo đó, ngân hàng nước ngoài quyết định cơ cấu tổ chức, quản trị, điều hành của chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam. Việc tổ chức phải phù hợp với pháp luật của nước nơi ngân hàng nước ngoài đặt trụ sở chính và quy định của TCTD về cơ cấu tổ chức, quản trị, điều hành, kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ. Để đảm bảo việc thực thi pháp luật đúng, đầy đủ, phù hợp thì cơ cấu tổ chức, quản trị, điều hành chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận bằng văn bản trước khi thực hiện.
-Về Tổng giám đốc (Giám đốc). Tổng giám đốc (Giám đốc) là người quản trị, điều hành tổ chức tín dụng, có vai trò quan trọng trong việc kinh doanh của tổ chức. Để Tổng giám đốc (Giám đốc) thực hiện có hiệu quả chức năng của mình, đem lại sự phát triển phù hợp của chi nhánh ngân hàng nước ngoài, thì phải tuân thủ các yếu tố sau:
1.Là người đại diện cho chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam. Theo nguyên tắc chung, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của doanh nghiệp, đại diện cho doanh nghiệp với tư cách là người yêu cầu giải quyết việc dân sự, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định pháp luật. Người đại diện cho chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam chính là Tổng giám đốc (Giám đốc) của chi nhánh ngân hàng nước ngoài đó. Họ là người chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của chi nhánh ngân hàng nước ngoài và điều hành hoạt động hằng ngày theo quyền, nghĩa vụ phù hợp với quy định của LTCTD và các quy định khác của pháp luật có liên quan. 
2.Trường hợp không cùng đảm nhiệm chức vụ. Việc cùng lúc đảm nhiệm nhiều chức vụ có liên quan tại các tổ chức khác nhau, dễ dẫn đến tình trạng công việc thực hiện không được hiệu quả, lạm dụng chức vụ để vụ lợi cá nhân. Do đó, người là Tổng giám đốc (Giám đốc) chi nhánh ngân hàng nước ngoài không được tham gia quản trị, điều hành tổ chức tín dụng, tổ chức kinh tế khác và không được đồng thời làm Trưởng văn phòng đại diện tại Việt Nam của ngân hàng nước ngoài.
3.Tổng giám đốc (Giám đốc) chi nhánh ngân hàng nước ngoài là người trực tiếp điều hành, quản lý tổ chức, đồng thời là đại diện hợp pháp, cho nên đòi hỏi chủ thể đó phải đáp ứng các điều kiện, tiêu chuẩn nhất định. Cụ thể:  Không thuộc đối tượng không được đảm nhiệm chức vụ theo quy định của LTCTD; Có đạo đức nghề nghiệp; Có bằng đại học trở lên về một trong các ngành kinh tế, quản trị kinh doanh, luật; Có ít nhất 05 năm là người điều hành của tổ chức tín dụng hoặc có ít nhất 05 năm là Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc) doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu tối thiểu bằng mức vốn pháp định đối với loại hình tổ chức tín dụng tương ứng và có ít nhất 05 năm làm việc trực tiếp trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, kế toán, kiểm toán hoặc có ít nhất 10 năm làm việc trực tiếp trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, kế toán, kiểm toán; Cư trú tại Việt Nam trong thời gian đương nhiệm. Người dự kiến được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc (Giám đốc) chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải được Ngân hàng nhà nước chấp thuận bằng văn bản trước khi được bổ nhiệm. Trình tự, hồ sơ chấp thuận Tổng giám đốc (Giám đốc) chi nhánh ngân hàng nước ngoài, thông báo người được bổ nhiệm thực hiện theo quy định: NHNN quy định về thủ tục, hồ sơ chấp thuận danh sách dự kiến việc bầu, bổ nhiệm các chức danh Tổng giám đốc (Giám đốc) của chi nhánh ngân hàng nước ngoài; Tổ chức tín dụng phải thông báo cho NHNN danh sách những người được bầu, bổ nhiệm làm Tổng giám đốc (Giám đốc) trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ ngày bầu, bổ nhiệm.
-Trường hợp một tổ chức tín dụng có nhiều chi nhánh hoạt động tại Việt Nam. Pháp luật không giới hạn số lượng chi nhánh mà tổ chức tín dụng nước ngoài được lập tại Việt Nam. Theo đó, một tổ chức tín dụng có thể có từ hai chi nhánh trở lên và thực hiện chế độ tài chính, hạch toán, báo cáo hợp nhất thì ngân hàng nước ngoài phải ủy quyền cho một Tổng giám đốc (Giám đốc) chi nhánh chịu trách nhiệm trước pháp luật về mọi hoạt động của các chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam.

Luật Hoàng Anh