Quy định về Điều lệ của ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân?

1.Căn cứ pháp lý

Điều lệ là nội dung không thể thiếu đối với mỗi doanh nghiệp kể từ khi thành lập, hoạt động, đến khi chấm dứt. Điều lệ chi phối mọi hoạt động của doanh nghiệp, do đó, phải được xây dựng dựa trên nguyên tắc chung mà pháp luật quy định. Đối với các ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân là những tổ chức hoạt động ngân hàng, vì vậy, Điều lệ được điều chỉnh theo quy định của LTCTD và luật khác có liên quan. Cụ thể, khoản 2 và 3 Điều 31 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi năm 2017 quy định:

“Điều 31. Điều lệ
2. Điều lệ của ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân thực hiện theo quy định tại Điều 77 của Luật này.
3.Điều lệ, nội dung sửa đổi, bổ sung Điều lệ của tổ chức tín dụng phải gửi tại Ngân hàng Nhà nước trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày thông qua”

2.Nội dung

Quỹ tín dụng nhân dân là tổ chức tín dụng do các pháp nhân, cá nhân và hộ gia đình tự nguyện thành lập dưới hình thức hợp tác xã để thực hiện một số hoạt động ngân hàng theo quy định của LTCTD và Luật hợp tác xã nhằm mục tiêu chủ yếu là tương trợ nhau phát triển sản xuất, kinh doanh và đời sống. Ngân hàng hợp tác xã là ngân hàng của tất cả các quỹ tín dụng nhân dân do các quỹ tín dụng nhân dân và một số pháp nhân góp vốn thành lập theo quy định của LTCTD nhằm mục tiêu chủ yếu là liên kết hệ thống, hỗ trợ tài chính, điều hòa vốn trong hệ thống các quỹ tín dụng nhân dân. Như vậy, quỹ tín dụng nhân dân và ngân hàng hợp tác xã có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, cùng đồng thời thực hiện chức năng hỗ trợ nhau phát triển sản xuất, kinh doanh và đời sống.
Điều lệ công ty có thể hiểu là bản thỏa thuận giữa những người chủ sở hữu công ty với nhau, là sự cam kết, ràng buộc các thành viên trong một luật lệ chung. Điều lệ được soạn thảo căn cứ theo những khuôn mẫu chung của pháp luật, quy định định những nguyên tắc về cách thức thành lập, quản lý, hoạt động và giải thể của doanh nghiệp. Có thể nói Điều lề là bản hiến pháp của mỗi doanh nghiệp. Bởi vì Điều lệ điều chỉnh mọi hoạt động của tổ chức tín dụng, do đó, để đảm bảo hoạt động hợp pháp của các tổ chức tín dụng thì Điều lệ phải phù hợp với quy định chung của pháp luật. Theo đó, Điều lệ tổ chức tín dụng là ngân hàng hợp tác xã và quỹ tín dụng nhân dân không được trái với quy định của LTCTD và luật khác có liên quan, và phải chứa đựng đầy đủ các thông tin cơ bản sau:
-Tên, địa điểm đặt trụ sở chính. Tên là cơ sở để phân biệt các tổ chức tín dụng với nhau, là dấu hiệu nhận biết tổ chức tín dụng trên thị trường. Địa điểm đặt trụ sở chính là địa điểm liên lạc của doanh nghiệp trên lãnh thổ Việt Nam, được xác định theo đơn vị hành chính. Tên và địa điểm đặt trụ sở chính có vai trò quan trọng trong việc xác minh danh tính của tổ chức tín dụng tránh việc bị nhầm lẫn, bên cạnh đó đây còn là căn cứ quan trọng để cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tiến hành quản lý, kiểm soát hoạt động của tổ chức tín dụng.
-Nội dung, phạm vi hoạt động. Đây là những nội dung liên quan đến toàn bộ quá trình kinh doanh, hoạt động của ngân hàng hợp tác xã và quỹ tín dụng nhân dân. Theo đó, mỗi tổ chức tín dụng chỉ được kinh doanh những nội dung trong phạm vi mà pháp luật quy định. Nội dung và phạm vi hoạt động của tổ chức tín dụng được ghi nhận trong Điều lệ phải phù hợp với quy định trong Giấy phép hoạt động được NHNN cấp. Trường hợp hoạt động của tổ chức tín dụng vượt quá phạm vi pháp luật cho phép hay kinh doanh những nội không có trong Giấy phép, bị xem là vi phạm pháp luật và làm ảnh hưởng đến quyền lợi của khách hàng. Do đó, việc ghi nhận nội dung và phạm vi hoạt động trong Điều lệ là cơ sở định hướng cho các hoạt động của ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân đó
-Thời hạn hoạt động. Thời hạn hoạt động được ghi nhận trong Giấy phép khi tổ chức tín dụng đăng ký. Việc đăng ký thời hạn hoạt động, sửa đổi thời hạn hoạt động đều phải ghi nhận trong Điều lệ tổ chức tín dụng, đó là cơ sở để giải thể tổ chức tín dụng khi hết thời hạn hoạt động.
-Vốn điều lệ và phương thức góp vốn. Vốn điều lệ là mức vốn ban đầu khi thành lập tổ chức tín dụng. Mức vốn điều lệ, mức vốn được cấp là căn cứ để xác định năng lực kinh doanh hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng. Theo nguyên tắc chung, mức vốn điều lệ, mức vốn được cấp tối thiểu bằng với mức vốn pháp định mà pháp luật quy định. Để đảm bảo vốn điều lệ phù hợp với quy định pháp luật thì ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân phải ghi nhận vốn điều lệ trong Điều lệ tổ chức, đây là căn cứ để xem xét tính xác thực của vốn điều lệ trong Điều lệ và trên thực tế.
-Cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát và quyền, nghĩa vụ của Tổng giám đốc (Giám đốc). Đây là những cơ quan, chức vụ có chức năng quyết định các vấn đề liên quan đến mọi hoạt động kinh doanh, nội bộ của ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân. Theo nguyên tắc chung của pháp luật những cơ quan, chức vụ này có nhiệm vụ, quyền hạn khác nhau. Để tránh trường hợp thực hiện công việc không đúng thẩm quyền hay thẩm quyền chồng chéo nhau, tổ chức tín dụng phải ghi nhận thẩm quyền của từng cơ quan, chức vụ trong tổ chức và quy định trong Điều lệ tổ chức. Đó là cơ sở để giải quyết các vấn đề phát sinh do tranh chấp về thẩm quyền. 
-Thể thức tiến hành Đại hội thành viên và thông qua quyết định của Đại hội thành viên. Đại hội thành viên được tổ chức theo định kỳ của ngân hàng hợp tác xã và quỹ tín dụng nhân dân, nhằm giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình hoạt động và đề ra các phương án kinh doanh mới. Đó là hoạt động không thể thiếu khi vận hành bất kỳ một tổ chức nào. Do đó, để Đại hội được diễn ra thuận lợi, đúng thể thức, tránh việc phát sinh các tranh chấp không đáng có, ngân hàng hợp tác xã và quỹ tín dụng nhân dân phải ghi nhận thể thức tiến hành Đại hội thành viên và thông qua quyết định của Đại hội trong Điều lệ của tổ chức. 
-Quyền, nghĩa vụ của thành viên. Quyền và nghĩa vụ của các thành viên trong một tổ chức là nội dung không thể thiếu. Quyền là cơ sở để các cá nhân, tổ chức tham gia góp vốn thành lập tổ chức tín dụng. Còn nghĩa vụ mang tính ràng buộc trách nhiệm của những chủ thể này với tổ chức tín dụng. Đồng thời quyền và nghĩa vụ là cơ sở để giải quyết tranh chấp phát sinh.
-Các nguyên tắc tài chính, kế toán, kiểm soát và kiểm toán nội bộ. Nguyên tắc tài chính, kế toán, kiểm soát và kiểm toán nội bộ là phần trong hoạt động của ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân. Có vai trò trong việc tính toán lãi, lỗ, tình hình kinh doanh hoạt động của tổ chức tín dụng và đưa ra các biện pháp phù hợp. Vì vậy, cần thiết phải ghi nhận các nguyên tắc tài chính, kế toán, kiểm soát và kiểm toán nội bộ trong Điều lệ của tổ chức.
-Nguyên tắc trả lương, phụ cấp và thù lao công vụ, xử lý các khoản lỗ, chia lãi theo vốn góp, công sức đóng góp của thành viên và mức độ sử dụng dịch vụ của tổ chức tín dụng; nguyên tắc trích lập, quản lý và sử dụng các quỹ.
-Thể thức quản lý, sử dụng, bảo toàn và xử lý phần tài sản chung, vốn tích lũy. Tài sản chung là khối tài tài hình thành từ vốn góp của các thành viên. Việc quản lý, sử dụng, bảo toàn, xử lý tài sản chung ảnh hưởng đến lợi ích của toàn bộ các thành viên. Mỗi thành viên đều có quyền quyết định đối với tài sản của mình, tuy nhiên điều đó sẽ dẫn đến mâu thuẫn trong quá trình hoạt động của tổ chức tín dụng. Vì vậy, thông qua hình thức thỏa thuận các thành viên thống nhất thể thức quản lý, sử dụng, bảo toàn và xử lý phần tài sản chung, vốn tích lũy, và ghi nhận trong Điều lệ, làm căn cứ để giải quyết các vấn đề phát sinh. 
-Các trường hợp và thủ tục về chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, giải thể, phá sản. Đây là những trường hợp tổ chức lại hoặc chấm dứt hoạt động của ngân hàng hợp tác xã và quỹ tín dụng nhân dân. Theo đó, Điều lệ của tổ chức phải quy định các trường hợp dẫn đến chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, giải thể, pháp sản. Khi xảy ra các trường hợp đó, thì ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân thực hiện theo nội dung Điều lệ đã ghi nhận.
-Thủ tục sửa đổi Điều lệ. Trong quá trình hoạt động, dưới sự tác động của nhiều yếu tố, Điều lệ tổ chức có thể được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với nhu cầu phát triển của tổ chức, sự biến động của nền kinh tế nói chung, những sửa đổi, bổ sung của hệ thống pháp luật…Để đề phòng trường hợp đó, Điều lệ tổ chức tín dụng phải quy định về thủ tục sửa đổi, bổ sung Điều lệ khi cần thiết. 
Điều lệ, nội dung sửa đổi, bổ sung Điều lệ của ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân phải gửi tại Ngân hàng Nhà nước trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày được thông qua.

Luật Hoàng Anh