Quy định về xuất trình hối phiếu đòi nợ để thanh toán?

1.Căn cứ pháp lý

Khi yêu cầu người bị ký phát thanh toán số tiền ghi trên hối phiếu đòi nợ, trước hết người thụ hưởng phải xuất trình hối phiếu đòi nợ. Theo đó, việc xuất trình hối phiếu đòi nợ được thực hiện theo quy định tại Điều 43 Luật các công cụ chuyển nhượng năm 2005, cụ thể:

“Điều 43. Xuất trình hối phiếu đòi nợ để thanh toán
1. Người thụ hưởng có quyền xuất trình hối phiếu đòi nợ tại địa điểm thanh toán để yêu cầu người bị ký phát thanh toán vào ngày hối phiếu đòi nợ đến hạn thanh toán hoặc trong thời hạn năm ngày làm việc tiếp theo.
2. Người thụ hưởng có thể xuất trình hối phiếu đòi nợ sau thời hạn ghi trên hối phiếu đòi nợ, nếu việc chậm xuất trình do sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan gây ra. Thời gian diễn ra sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan không tính vào thời hạn thanh toán.
3. Hối phiếu đòi nợ có ghi thời hạn thanh toán là “ngay khi xuất trình” phải được xuất trình để thanh toán trong thời hạn chín mươi ngày, kể từ ngày ký phát.
4. Việc xuất trình hối phiếu đòi nợ để thanh toán được coi là hợp lệ khi có đủ các điều kiện sau đây:
a) Do người thụ hưởng hoặc người đại diện hợp pháp của người thụ hưởng xuất trình;
b) Hối phiếu đòi nợ đến hạn thanh toán;
c) Xuất trình tại địa điểm thanh toán theo quy định tại điểm d khoản 1 và điểm b khoản 2 Điều 16 của Luật này.
5. Người thụ hưởng có thể xuất trình hối phiếu đòi nợ để thanh toán dưới hình thức thư bảo đảm qua mạng bưu chính công cộng. Việc xác định thời điểm xuất trình hối phiếu đòi nợ để thanh toán được tính theo ngày trên dấu bưu điện nơi gửi thư bảo đảm”

2.Nội dung

Xuất trình hối phiếu đòi nợ là hành vi của người thụ hưởng, đưa cho người bị ký phát hối phiếu mình đang nắm giữ và yêu cầu thanh toán. Hối phiếu đòi nợ là một loại giấy tờ có giá, là chứng nhận nợ phải trả của người bị ký phát với người thụ hưởng. Hối phiếu đòi nợ có thể dễ dàng chuyển giao từ chủ sở hữu này sang chủ sở hữu khác, được xem như phương tiện trao đổi, mua bán. Do đó, khi yêu cầu người bị ký phát thanh toán thì người thụ hưởng buộc phải xuất trình hối phiếu đòi nợ, để chứng minh mình là người có quyền được thanh toán số tiền trên hối phiếu đó. Để quá trình thanh toán được diễn ra thuận lợi, đồng thời bảo vệ lợi ích của các chủ thể, thì việc xuất trình hối phiếu phải được thực hiện theo nguyên tắc chung mà pháp luật quy định. Theo đó, pháp luật quy định như sau:
-Người thụ hưởng có quyền xuất trình hối phiếu đòi nợ tại địa điểm thanh toán để yêu cầu người bị ký phát thanh toán vào ngày hối phiếu đòi nợ đến hạn thanh toán hoặc trong thời hạn năm ngày làm việc tiếp theo. Thời hạn thanh toán là thời điểm mà đến hạn thanh toán của hối phiếu đòi nợ, trong quãng thời gian này, người thụ hưởng nếu không yêu cầu thanh toán thì bị mất quyền lợi, người bị ký phát không có nghĩa vụ thanh toán sau thời hạn này. Khi đến ngày thanh toán người thụ hưởng xuất trình hối phiếu đòi nợ tại địa điểm thanh toán và yêu cầu người bị ký phát phải thanh toán cho mình. Tuy nhiên, trên thực tế, không phải lúc nào người thụ hưởng cũng có đủ điều kiện để xuất trình hối phiếu ngay khi đến thời hạn thanh toán, nguyên nhân có thể xuất phát từ lý do khách quan nào đó. Để linh hoạt cho người thụ hưởng, đồng thời bảo vệ lợi ích cho họ, pháp luật đã quy định người thụ hưởng có thể xuất trình hối phiếu trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày đến thời hạn thanh toán. 
-Người thụ hưởng có thể xuất trình hối phiếu đòi nợ sau thời hạn ghi trên hối phiếu đòi nợ, nếu việc chậm xuất trình do sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan gây ra. Cũng gần tương tự như quy định trên, thực tế cho thấy các yếu tố như thiên tai, dịch bệnh, tai nạn....có thể ảnh hưởng đến thời hạn mà người thụ hưởng xuất trình hối phiếu đòi nợ yêu cầu thanh toán. Do đó, pháp luật quy định thời gian diễn ra sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan không tính vào thời hạn thanh toán. và người thụ hưởng được quyền chậm xuất trình hối phiếu so với thời gian quy định ở trên. Tuy nhiên, quy định này cũng làm phát sinh trách nhiệm của người thụ hưởng trong việc chứng minh việc chậm xuất trình hối phiếu là do tác động của yếu tố khách quan, sự kiện bất khả kháng. 
-Hối phiếu đòi nợ có ghi thời hạn thanh toán là “ngay khi xuất trình” phải được xuất trình để thanh toán trong thời hạn chín mươi ngày, kể từ ngày ký phát. Khi ký phát hối phiếu đòi nợ các bên có thể thỏa thuận về thời hạn thanh toán là ngay khi xuất trình, tức sau khi người thụ hưởng xuất trình hối phiếu đòi nợ thì người bị ký phát có nghĩa vụ phải thanh toán cho người thụ hưởng. Theo đó, thời hạn xuất trình là trong vòng 90 ngày kể từ ngày ký phát. 
-Việc xuất trình hối phiếu đòi nợ để thanh toán được coi là hợp lệ khi có đủ các điều kiện sau đây:
1. Do người thụ hưởng hoặc người đại diện hợp pháp của người thụ hưởng xuất trình. Chỉ người thụ hưởng mới có quyền được thanh toán số tiền ghi trên hối phiếu, do đó, hối phiếu đòi nợ phải do người thụ hưởng hợp pháp xuất trình. Tuy nhiên, trên thực tế người thụ hưởng vì lý do nào đó mà không thể tự mình xuất trình hối phiếu đòi nợ, để không bị quá hạn thanh toán pháp luật cho phép người này được ủy quyền thu hộ cho người chủ thể khác thu hộ mình. Khi người thu hộ thực hiện thu hộ số tiền trên hối phiếu từ người bị ký phát thì phải xuất trình hối phiếu kèm theo giấy ủy quyền.
2. Hối phiếu đòi nợ đến hạn thanh toán. Người bị ký phát chỉ có nghĩa vụ thanh toán khi đến thời hạn thanh toán theo quy định. Trước thời hạn thanh toán, người thụ hưởng không có quyền yêu cầu thanh toán trước thời hạn thỏa thuận.
3. Xuất trình tại địa điểm thanh toán theo quy định. Địa điểm thanh toán là nơi mà người bị ký phát có nghĩa vụ thanh toán số tiền ghi trên hối phiếu cho người thụ hưởng. Địa điểm thanh toán được ghi trên hối phiếu. Địa điểm thanh toán không được ghi trên hối phiếu đòi nợ thì hối phiếu đòi nợ sẽ được thanh toán tại địa chỉ của người bị ký phát.
5. Người thụ hưởng có thể xuất trình hối phiếu đòi nợ để thanh toán dưới hình thức thư bảo đảm qua mạng bưu chính công cộng. Việc xác định thời điểm xuất trình hối phiếu đòi nợ để thanh toán được tính theo ngày trên dấu bưu điện nơi gửi thư bảo đảm.

Luật Hoàng Anh