Quyền hạn của Ban kiểm soát đặc biệt trong hoạt động tín dụng?

1.Căn cứ pháp lý

Ban kiểm soát đặc biệt là cơ quan có thẩm quyền trong việc điều hành, quản lý tổ chức tín dụng bị áp dụng biện pháp quản lý đặc biệt. Để hoàn thành công tác kiểm soát đặc biệt, ổn định tình hình hoạt động của tổ chức tín dụng, pháp luật đã quy định về quyền hạn của Ban kiểm soát đặc biệt. Cụ thể, khoản 2 và 3 Điều 148 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi năm 2017 đã quy định về quyền hạn của Ban kiểm soát đặc biệt như sau:

“Điều 148. Nhiệm vụ, quyền hạn của Ban kiểm soát đặc biệt
2. Ban kiểm soát đặc biệt có những quyền hạn sau đây:
a) Đình chỉ hoạt động không phù hợp với phương án củng cố tổ chức và hoạt động đã được thông qua, vi phạm quy định về an toàn trong hoạt động ngân hàng có thể gây tổn hại đến lợi ích của người gửi tiền;
b) Đình chỉ, tạm đình chỉ quyền quản trị, điều hành, kiểm soát tổ chức tín dụng của thành viên Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát; Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc) nếu xét thấy cần thiết;
c) Yêu cầu Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) miễn nhiệm, đình chỉ công tác đối với người có hành vi vi phạm pháp luật, không chấp hành phương án củng cố tổ chức và hoạt động đã được thông qua;
d) Kiến nghị Ngân hàng Nhà nước quyết định gia hạn hoặc chấm dứt thời hạn kiểm soát đặc biệt, cho vay đặc biệt hoặc chấm dứt cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng, mua cổ phần của tổ chức tín dụng, thanh lý, thu hồi giấy phép hoạt động của tổ chức tín dụng, tiếp quản, sáp nhập, hợp nhất, mua lại bắt buộc tổ chức tín dụng;
đ) Yêu cầu tổ chức tín dụng nộp đơn yêu cầu Tòa án mở thủ tục phá sản theo quy định của pháp luật về phá sản.
3. Ban kiểm soát đặc biệt chịu trách nhiệm về các quyết định của mình trong quá trình thực hiện kiểm soát đặc biệt”

2.Nội dung

Kiểm soát đặc biệt là việc một tổ chức tín dụng bị đặt dưới sự kiểm soát trực tiếp của Ngân hàng nhà nước do có nguy cơ mất khả năng chi trả, mất khả năng thanh toán. Theo đó, NHNN quyết định thành lập Ban kiểm soát đặc biệt thực hiện chức năng kiểm soát đặc biệt đối với tổ chức tín dụng trong thời hạn nhất định. Trong thời hạn đó, Ban kiểm soát đặc biệt có trách nhiệm thực hiện đúng, đầy đủ nhiệm vụ của mình. Bên cạnh nhiệm vụ phải thực hiện, Ban kiểm soát được phép thực hiện các quyền năng mà pháp luật cho phép để hoàn thành chức năng của mình. Cụ thể, quyền hạn của Ban kiểm soát bao gồm:
-Đình chỉ hoạt động không phù hợp với phương án củng cố tổ chức và hoạt động đã được thông qua, vi phạm quy định về an toàn trong hoạt động ngân hàng có thể gây tổn hại đến lợi ích của người gửi tiền. Mục đích của việc kiểm soát đặc biệt là tìm ra giải pháp, phương án ổn định hoạt động của tổ chức tín dụng, cải thiện, ngăn chặn, hạn chế rủi ro có thể xảy ra. Để thực hiện mục tiêu đó đòi hỏi phải có phương án củng cố tổ chức và hoạt động phải hiệu quả, đem lại những kết quả tích cực. Sau khi đã xây dựng được giải pháp hiệu quả, các hoạt động của tổ chức tín dụng phải đảm bảo tuân thủ theo đúng định hướng của phương án đó. Trường hợp, trong quá trình thực hiện nghiệp vụ của mình mà Ban kiểm soát đặc biệt phát hiện có hoạt động không phù hợp với phương án củng cố tổ chức và hoạt động đã được thông qua, vi phạm quy định về an toàn trong hoạt động ngân hàng có thể gây tổn hại đến lợi ích của người gửi tiền, thì có quyền đình chỉ hoạt động đó.
-Đình chỉ, tạm đình chỉ quyền quản trị, điều hành, kiểm soát tổ chức tín dụng của thành viên Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát; Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc) nếu xét thấy cần thiết. Khi bị áp dụng biện pháp kiểm soát đặc biệt đồng nghĩa với việc hoạt động của tổ chức tín dụng đang có nguy cơ phá sản, ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi ích của khách hàng, nhà đầu tư, đối tác. Vì vậy, mục đích hướng đến cấp thiết lúc này là nhanh chóng ổn định lại tình hình hoạt động, phát triển tình hình kinh doanh của tổ chức tín dụng. Vậy nên, khi cần thiết Ban kiểm soát đặc biệt có quyền đình chỉ, tạm đình chỉ quyền quản trị, điều hành, kiểm soát tổ chức tín dụng của các chủ thể nắm quyền trong tổ chức. 
-Yêu cầu Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) miễn nhiệm, đình chỉ công tác đối với người có hành vi vi phạm pháp luật, không chấp hành phương án củng cố tổ chức và hoạt động đã được thông qua. Ban kiểm soát đặc biệt không có quyền được miễn nhiệm, đình chỉ công tác đối với người có hành vi vi phạm pháp luật, không chấp hành phương án củng cố tổ chức và hoạt động đã được thông qua. Vấn đề này thuộc nội bộ của tổ chức tín dụng, do đó, chỉ có Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) của tổ chức. Tuy nhiên, để Ban kiểm soát đặc biệt thực hiện đúng vai trò của mình pháp luật đã trao cho họ quyền yêu cầu chủ thể có thẩm quyền trong tổ chức thực hiện miễn nhiệm, bãi nhiệm những người có hành vi vi phạm. 
-Kiến nghị Ngân hàng Nhà nước quyết định gia hạn hoặc chấm dứt thời hạn kiểm soát đặc biệt, cho vay đặc biệt hoặc chấm dứt cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng, mua cổ phần của tổ chức tín dụng, thanh lý, thu hồi giấy phép hoạt động của tổ chức tín dụng, tiếp quản, sáp nhập, hợp nhất, mua lại bắt buộc tổ chức tín dụng. Trong giai đoạn chưa có phương án cơ cấu lại hoặc phương án cơ cấu lại tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt, trên cơ sở các thông tin, tài liệu, hồ sơ do tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt cung cấp theo quy định pháp luật hoặc thông tin từ báo cáo kiểm toán độc lập, kết luận thanh tra và các nguồn thông tin khác, Ban kiểm soát đặc biệt đánh giá thực trạng hoạt động của tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt để chủ động thực hiện hoặc báo cáo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (qua Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng) hoặc Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh áp dụng biện pháp xử lý phù hợp với thực trạng của tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt. Thông báo kịp thời cho tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt các thông tin, chỉ đạo của cấp có thẩm quyền liên quan đến hoạt động, phương án cơ cấu lại tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt;
-Yêu cầu tổ chức tín dụng nộp đơn yêu cầu Tòa án mở thủ tục phá sản theo quy định của pháp luật về phá sản. Trường hợp sau khi đã áp dụng đủ mọi biện pháp cơ cấu lại tổ chức và hoạt động mà tổ chức tín dụng vẫn không khôi phục lại được tình trạng ban đầu, thì Ban kiểm soát đặc biệt có quyền yêu cầu tổ chức tín dụng nộp đơn yêu cầu Tòa án mở thủ tục phá sản.
-Yêu cầu tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời các thông tin, tài liệu, hồ sơ liên quan đến hoạt động của tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt, bao gồm các thông tin, tài liệu, hồ sơ sau đây: Tình hình tài chính, giá trị thực của vốn điều lệ và các quỹ dự trữ; Thực trạng về tổ chức, nhân sự, quản trị, điều hành, hệ thống công nghệ thông tin và hệ thống kiểm soát nội bộ; Thực trạng về hoạt động, kinh doanh, đầu tư; khả năng thanh toán các nghĩa vụ nợ khi đến hạn; Thực trạng về tài sản, tài sản bảo đảm, trong đó báo cáo cụ thể tình hình nợ xấu, nợ phải thu khó đòi, nợ cơ cấu tiềm ẩn trở thành nợ xấu, nợ xấu đã bán cho Công ty Quản lý tài sản chưa xử lý được, lãi dự thu phải thoái theo quy định của pháp luật nhưng chưa thoái; Danh sách khách hàng (không bao gồm tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài) nhận cấp tín dụng; danh sách tổ chức, cá nhân gửi tiền; chủ nợ khác; Các thông tin khác phục vụ cho việc thực hiện nhiệm vụ của Ban kiểm soát đặc biệt.
-Ban kiểm soát đặc biệt chịu trách nhiệm về các quyết định của mình trong quá trình thực hiện kiểm soát đặc biệt

Luật Hoàng Anh