Quyền hoạt động ngân hàng của các tổ chức tín dụng?

1.Căn cứ pháp lý

Các tổ chức tín dụng có quyền kinh doanh, hoạt động các nghiệp vụ trong lĩnh vực ngân hàng. Tuy nhiên, quyền hoạt động ngân hàng của các tổ chức tín dụng phải thực hiện theo nguyên tắc chung mà pháp luật quy định. Điều 8 Luật tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi năm 2017 quy định về quyền hoạt động ngân hàng như sau:

“Điều 8. Quyền hoạt động ngân hàng
1. Tổ chức có đủ điều kiện theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan được Ngân hàng Nhà nước cấp Giấy phép thì được thực hiện một hoặc một số hoạt động ngân hàng tại Việt Nam.
2. Nghiêm cấm cá nhân, tổ chức không phải là tổ chức tín dụng thực hiện hoạt động ngân hàng, trừ giao dịch ký quỹ, giao dịch mua, bán lại chứng khoán của công ty chứng khoán”

2.Nội dung

Hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung ứng thường xuyên một hoặc một số các nghiệp vụ: nhận tiền gửi, cấp tín dụng và cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản. Mà mỗi nghiệp vụ bao gồm nhiều hoạt động khác nhau, có thể nói hoạt động ngân hàng vô cùng đa dạng và phong phú. Chỉ có tổ chức được thành lập và đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của LTCTD và luật khác có liên quan và được Ngân hàng nhà nước cấp giấy phép thì mới được thực hiện một, một số hoặc toàn bộ hoạt động ngân hàng tại Việt Nam. Theo đó thẩm quyền cấp phép thuộc về Thống đốc ngân hàng Nhà nước theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Thông tư 40/2011/TT-NHNN về việc cấp giấy phép và tổ chức, hoạt động của ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động tại ngân hàng Việt Nam, được sửa đổi bởi thông tư 28/2018/TT-NHNN. Theo quy định của pháp luật, không phải tổ chức nào có đủ điều kiện theo quy định của LTCTD và quy định khác của pháp luật có liên quan được NHNN cấp giấy phép thì đều có thể thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng. Tùy thuộc vào loại hình tổ chức mà các tổ chức tín dụng chỉ được thực hiện một hoặc một số nghiệp vụ ngân hàng nhất định. Các tổ chức chỉ có thể thực hiện theo nội dung hoạt động cụ thể mà NHNN quy định trong giấy phép. Ví dụ: công ty tài chính không được nhận tiền gửi của cá nhân, quỹ tín dụng nhân dân không được huy động vốn bằng cách bán cổ phần,…
Hoạt động ngân hàng là hoạt động đặc thù liên quan đến chính sách tài chính-tiền tệ chung của cả nước, do đó, cá nhân, tổ chức không phải tổ chức tín dụng không được hoạt động ngân hàng. Bởi vì, theo như quy định trên, để được thực hiện một, một số hoặc tất cả các hoạt động ngân hàng, các chủ thể phải đáp ứng điều kiện theo quy định pháp luật và được NHNN cấp giấy phép. Khi một tổ chức đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên thì được công nhận là một tổ chức tín dụng và được thực hiện các nghiệp vụ ngân hàng. Do đó, nếu không phải tổ chức tín dụng thì tức là không đáp ứng các yêu cầu mà để được thực hiện hoạt động ngân hàng mà pháp luật quy định, nên cá nhân, pháp nhân không phải tổ chức tín dụng đương nhiên không được thực hiện hoạt động ngân hàng. Quy định này nhằm tạo sự thống nhất trong hai điều luật trên. Tuy nhiên, trừ một số nghiệp vụ chung trên thị trường chứng khoán như giao dịch ký quỹ, mua, bán lại chứng khoán của công ty chứng khoán. Đây là những hoạt động đặc thù của công ty chứng khoán, theo đó, công ty chứng khoán đáp ứng các điều kiện nhất định thì được thực hiện những nghiệp vụ này dù không phải tổ chức tín dụng. Theo đó, giao dịch ký quỹ là hình thức vay tiền của công ty chứng khoán để mua chứng khoán. Hoạt động này là đòn bẩy quan trọng trong hoạt động đầu tư chứng khoán là cơ hội pháp luật trao cho các nhà đầu tư cũng như các công ty chứng khoán trên thị trường chứng khoán. Trên thực tế, giao dịch ký quỹ không chỉ có mua mà còn có cả bán ký quỹ, tuy nhiên thị trường Việt Nam chưa công nhận hình thức giao dịch này. Còn việc mua, bán lại chứng khoán là hoạt động tự kinh doanh của công ty chứng khoán được ghi nhận tại khoản 30 Điều 4 Luật chứng khoán năm 2019. Sử dĩ pháp luật cho phép công ty chứng khoán được thực hiện hoạt động này vì dự trữ để đảm bảo khả năng cung ứng của các công ty chứng khoán và điều tiết thị trường khi giá chứng khoán có sự biến động. 

Luật Hoàng Anh