Quyền và nghĩa vụ của Tổng giám đốc (Giám đốc) của tổ chức tín dụng?

1.Căn cứ pháp lý

Tổng giám đốc (Giám đốc) là người giữ chức vụ quản lý của tổ chức tín dụng. Để công việc được hoàn thành, đem lại lợi ích chung cho tổ chức tín dụng, pháp luật đã quy định về quyền và nghĩa vụ cơ bản của Tổng giám đốc (Giám đốc) trong quá trình hoạt động, quản lý. Điều 48 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi năm 2017 quy định về quyền và nghĩa vụ của Tổng giám đốc (Giám đốc) như sau:

“Điều 49. Quyền, nghĩa vụ của Tổng giám đốc (Giám đốc)
1. Tổ chức thực hiện nghị quyết, quyết định của Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên.
2. Quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền liên quan đến hoạt động kinh doanh hằng ngày của tổ chức tín dụng.
3. Thiết lập, duy trì hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động có hiệu quả.
4. Lập và trình Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên thông qua hoặc để báo cáo cấp có thẩm quyền thông qua báo cáo tài chính. Chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực của báo cáo tài chính, báo cáo thống kê, số liệu quyết toán và các thông tin tài chính khác.
5. Ban hành theo thẩm quyền quy chế, quy định nội bộ; quy trình, thủ tục tác nghiệp để vận hành hệ thống điều hành kinh doanh, hệ thống thông tin báo cáo.
6. Báo cáo Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát, Đại hội đồng cổ đông và cơ quan nhà nước có thẩm quyền về hoạt động và kết quả kinh doanh của tổ chức tín dụng.
7. Quyết định áp dụng biện pháp vượt thẩm quyền của mình trong trường hợp thiên tai, địch họa, hỏa hoạn, sự cố và chịu trách nhiệm về quyết định đó và kịp thời báo cáo Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên.
8. Kiến nghị, đề xuất cơ cấu tổ chức và hoạt động của tổ chức tín dụng trình Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên hoặc Đại hội đồng cổ đông quyết định theo thẩm quyền.
9. Đề nghị Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên họp bất thường theo quy định của Luật này.
10. Bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm các chức danh quản lý, điều hành của tổ chức tín dụng, trừ các chức danh thuộc thẩm quyền quyết định của Đại hội đồng cổ đông, chủ sở hữu, thành viên góp vốn, Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên.
11. Ký kết hợp đồng nhân danh tổ chức tín dụng theo quy định của Điều lệ và quy định nội bộ của tổ chức tín dụng.
12. Kiến nghị phương án sử dụng lợi nhuận, xử lý lỗ trong kinh doanh của tổ chức tín dụng.
13. Tuyển dụng lao động; quyết định lương, thưởng của người lao động theo thẩm quyền.
14. Các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định tại Điều lệ của tổ chức tín dụng”

2.Nội dung

Tổng Giám đốc (Giám đốc) là các cá nhân được Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên bổ nhiệm một trong số các thành viên của mình hoặc được thuê. Đối với tổ chức tín dụng là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thì Tổng giám đốc (Giám đốc) do chủ sở hữu bổ nhiệm. Tổng giám đốc (Giám đốc) là người điều hành cao nhất của tổ chức tín dụng, chịu trách nhiệm trước Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình. Theo đó, để xác định công việc cũng như trách nhiệm của Tổng giám đốc (Giám đốc) trong quá trình kinh doanh, hoạt động của tổ chức tín dụng, pháp luật đã quy định về quyền và nghĩa vụ của chủ thể này. Căn cứ vào đó, Tổng giám đốc (Giám đốc) thực hiện nghĩa vụ trong phạm vi thẩm quyền của mình tránh gây xung đột với chủ thể đảm nhiệm chức vụ khác trong tổ chức tín dụng. Cụ thể, Tổng giám đốc (Giám đốc) được pháp luật trao cho quyền và nghĩa vụ như sau:
-Tổ chức thực hiện nghị quyết, quyết định của Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên. Đại hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên là bộ phận tối cao của tổ chức tín dụng, bao gồm các chủ sở hữu của tổ chức tín dụng đó. Họ có quyền ban hành các nghị quyết, quyết định chung trong tổ chức tín dụng và yêu cầu các phòng ban, các chủ thể giữ chức vụ khác thực hiện. Tổng giám đốc (Giám đốc) với tư cách là chủ thể có quyền điều hành, quản lý tổ chức tín dụng có nghĩa vụ phải tổ chức thực hiện các quyết định đó, đảm bảo việc thực thi đúng, đầy đủ trên thực tế.
-Quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền liên quan đến hoạt động kinh doanh hằng ngày của tổ chức tín dụng. Hoạt động kinh doanh là hoạt động chính của một tổ chức, đây là một quy trình bao gồm nhiều khâu khác nhau. Theo đó, mỗi cơ quan, bộ phận trong tổ chức đảm  nhiệm một chức năng riêng nhưng đều hướng đến một mục đích chung là lợi nhuận, hiệu quả, an toàn, ổn định. Theo đó, Tổng giám đốc (Giám đốc) có quyền quyết định các vấn đề kinh doanh trong phạm vi thẩm quyền mà tổ chức tín dụng quy định. Đó có thể liên quan đến kế hoạch đầu tư, tăng giảm lãi suất, phương án kinh doanh….
-Thiết lập, duy trì hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động có hiệu quả. Hệ thống kiểm soát nội bộ là tập hợp các cơ chế, chính sách, quy trình, quy định nội bộ, cơ cấu tổ chức của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được xây dựng phù hợp với hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước và được tổ chức thực hiện nhằm bảo đảm phòng ngừa, phát hiện, xử lý kịp thời rủi ro và đạt được yêu cầu đề ra. Trong quá trình hoạt động của bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng tiềm ẩn những rủi ro, đó có thể là tác động từ bên ngoài hoặc bên trong. Đặc biệt hoạt động ngân hàng là một hoạt động nhạy cảm, việc thiết lập, duy trì hệ thống kiểm soát nội bộ là cơ sở để tổ chức tín dụng tồn tại, kinh doanh ổn định, hiệu quả, an toàn. Theo đó, Tổng giám đốc (Giám đốc) là người có quyền quyết định, thực hiện các chính sách kinh doanh hàng ngày của tổ chức tín dụng, do đó, họ có nghĩa vụ thiết lập, duy trì các chính sách, cơ chế, quy trình kiểm soát hoạt động nội bộ
-Lập và trình Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên thông qua hoặc để báo cáo cấp có thẩm quyền thông qua báo cáo tài chính. Báo cáo tài chính là các thông tin về tình hình tài chính, tình hình kinh doanh, và các luồng tiền của tổ chức tín dụng được thể hiện dưới dạng bảng biểu. Báo cáo tài chính cho biết tình hình hoạt động của một tổ chức. Theo đó, Tổng giám đốc (Giám đốc) là người có chức năng quản lý, điều hành công việc kinh doanh của tổ chức. Chính vì vậy, họ cũng có trách nhiệm trong việc lập báo cáo tài chính và trình cho cơ quan có thẩm quyền xem xét. Báo cáo được lập phải chính xác, trung thực, đầy đủ phản ánh đúng tình hình của tổ chức tín dụng. Tổng giám đốc (Giám đốc) chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực của báo cáo tài chính, báo cáo thống kê, số liệu quyết toán và các thông tin tài chính khác.
-Ban hành theo thẩm quyền quy chế, quy định nội bộ. Các quy chế, quy định nội bộ của tổ chức tín dụng không chỉ được Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên ban hành, mà mỗi phòng ban, chức vụ sẽ được phân công thẩm quyền trong một hoặc một số lĩnh vực nhất định. Theo đó, người quản lý, điều hành lĩnh vực đó được ban hành các quy định nội bộ trong phạm vi thẩm quyền của mình, đảm bảo cho tổ chức tín dụng hoạt động hiệu quả. Bên cạnh đó, Tổng giám đốc (Giám đốc) còn có quyền ban hành quy trình, thủ tục tác nghiệp để vận hành hệ thống điều hành kinh doanh, hệ thống thông tin báo cáo.
-Báo cáo Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát, Đại hội đồng cổ đông và cơ quan nhà nước có thẩm quyền về hoạt động và kết quả kinh doanh của tổ chức tín dụng. Chịu trách nhiệm về công việc kinh doanh của tổ chức tín dụng, Tổng giám đốc (Giám đốc) phải tổng kết kết quả kinh doanh và báo cáo cho Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát, Đại hội đồng cổ đông. Tổng giám đốc (Giám đốc) được lựa chọn là những người có năng lực chuyên môn, khả năng lãnh đạo. Thông qua kết quả kinh doanh mà họ báo cáo, không chỉ phản ánh tình hình kinh doanh của tổ chức tín dụng từ đó tìm ra những phương án, biện pháp khắc phục những hạn chế còn tồn tại mà còn thể hiện năng lực của họ trong việc đảm nhiệm chức vụ. 
-Quyết định áp dụng biện pháp vượt thẩm quyền của mình trong trường hợp thiên tai, địch họa, hỏa hoạn, sự cố và chịu trách nhiệm về quyết định đó và kịp thời báo cáo Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên. Thiên tai, địch họa, hỏa hoạn, sự cố đều là những sự kiện bất khả kháng, có nguy cơ gây thiệt hại nặng nề cho tổ chức tín dụng. Trong trường hợp này, nếu chờ đợi sự can thiệp của cấp có thẩm quyền thì sẽ không tránh khỏi thiệt hại xảy ra. Vì vậy, Tổng giám đốc (Giám đốc) được quyền áp dụng các biện pháp cần thiết vượt thẩm quyền để ngăn chặn hoặc hạn chế thiệt hại xảy ra. Quy định này thể hiện sự linh hoạt của pháp luật. Việc chịu trách nhiệm về quyết định của Tổng giám đốc (Giám đốc) thể hiện ở việc xem xét, đánh giá việc áp dụng biện pháp vượt thẩm quyền có cần thiết không. Theo đó, khi đã áp dụng biện pháp vượt thẩm quyền họ phải thông báo nhanh chóng, kịp thời cho Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên.
-Kiến nghị, đề xuất cơ cấu tổ chức và hoạt động của tổ chức tín dụng trình Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên hoặc Đại hội đồng cổ đông quyết định theo thẩm quyền. Tổng giám đốc (Giám đốc) có năng lực, trình độ chuyên môn cao có thể nhìn nhận những hạn chế, thiếu sót trong cơ cấu tổ chức và hoạt của tổ chức tín dụng có thể đề xuất các giải pháp khắc phục nếu có. 
-Đề nghị Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên họp bất thường theo quy định của LTCTD. Họp bất thường là việc Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên tiến hành hợp không theo định kỳ. Việc họp Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị chỉ được tiến hành trong trường hợp có việc cần thiết phải giải quyết ngay nếu không sẽ bất lợi cho tổ chức tín dụng. Thực hiện chức năng quản lý, điều hành tổ chức, trong quá trình thực hiện công việc sẽ không tránh khỏi việc phát sinh các vấn đề khẩn cấp. Vậy nên, pháp luật đã trao cho Tổng giám đốc (Giám đốc) quyền được đề nghị Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị tổ chức họp bất thường. 
-Bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm các chức danh quản lý, điều hành của tổ chức tín dụng, trừ các chức danh thuộc thẩm quyền quyết định của Đại hội đồng cổ đông, chủ sở hữu, thành viên góp vốn, Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên.
-Ký kết hợp đồng nhân danh tổ chức tín dụng theo quy định của Điều lệ và quy định nội bộ của tổ chức tín dụng. Tổng giám đốc (Giám đốc) là người thực hiện công việc kinh doanh của tổ chức tín dụng, vì vậy, họ có quyền nhân danh tổ chức tín dụng tham gia và ký kết các hợp đồng nhằm đem lại lợi ích cho tổ chức tín dụng. 
-Kiến nghị phương án sử dụng lợi nhuận, xử lý lỗ trong kinh doanh của tổ chức tín dụng. Mặc dù đảm nhiệm chức năng quản lý, điều hành công việc kinh doanh của tổ chức tín dụng, tuy nhiên, quá trình thực hiện công việc của Tổng giám đốc (Giám đốc) phải tuân thủ theo quyết định chung của Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị. Họ không có quyền tự quyết định các phương án sử dụng lợi nhuận, xử lý lỗ của tổ chức tín dụng. Bởi lợi nhuận và lỗ là vấn đề mang tính quyết định đến sự tồn tại và phát triển của tổ chức tín dụng, cần thiết phải có sự can thiệp ý kiến của nhiều bộ phận khác nhau. Theo đó, Tổng giám đốc (Giám đốc) có quyền đưa ra kiến nghị nếu thấy phù hợp.
-Bên cạnh đó, Tổng giám đốc (Giám đốc) còn có thẩm quyền trong việc tuyển dụng lao động; quyết định lương, thưởng của người lao động theo thẩm quyền và các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định tại Điều lệ của tổ chức tín dụng.

Luật Hoàng Anh