Vốn pháp định của các tổ chức tín dụng?

1.Căn cứ pháp luật

Khi một doanh nghiệp được thành lập, vốn pháp định là một phần không thể thiếu. Đó là yếu tố quan trọng để cấu thành nên doanh nghiệp, là công cụ để tiến hành hoạt động kinh doanh. Không phải ngành nghề kinh doanh nào pháp luật cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải đảm bảo mức vốn pháp định theo quy định. Theo đó, chỉ có một số ngành nghề nhạy cảm, ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế và đời sống hàng ngày của người dân như: kinh doanh bảo hiểm, ngân hàng, bất động sản mới phải tuân thủ quy định về vốn pháp định khi thành lập. Trong đó, vốn pháp định trong hoạt động ngân hàng được quy định tại Điều 19 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi năm 2017, cụ thể như sau:

“Điều 19. Vốn pháp định
1. Chính phủ quy định mức vốn pháp định đối với từng loại hình tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
2. Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải duy trì giá trị thực của vốn điều lệ hoặc vốn được cấp tối thiểu bằng mức vốn pháp định.
3.Ngân hàng Nhà nước quy định cụ thể việc xử lý trường hợp khi giá trị thực của vốn điều lệ của tổ chức tín dụng, vốn được cấp của chi nhánh ngân hàng nước ngoài giảm thấp hơn mức vốn pháp định”

2.Nội dung

Vốn pháp định là mức vốn tối thiểu để thành lập một doanh nghiệp. Thông thường, trong hoạt động kinh doanh, sản xuất các ngành nghề, các doanh nghiệp tự quyết định số vốn của doanh nghiệp mình. Tuy nhiên, trong hoạt động ngân hàng các doanh nghiệp phải đảm bảo số vốn tối thiểu thì mới được thành lập và hoạt động. Sở di pháp luật phải can thiệp vào nội dung này bởi vì hoạt động ngân hàng là lĩnh vực nhạy cảm. Chỉ cần một tổ chức lung lay sẽ dẫn đến toàn bộ hệ thống tín dụng bị ảnh hưởng. Hệ thống tín dụng chính là mạch máu của nền kinh tế, quyết định đến tình hình tài chính tiền tệ của cả quốc gia. Bên cạnh đó, tổ chức tín dụng hoạt động chủ yếu dựa trên nguồn tiền của chủ thể khác, lại là nơi cung cấp vốn cho các doanh nghiệp kinh doanh sản xuất trong lĩnh vực khác hoạt động. Do đó, hoạt động tín dụng chi phối đến quyền và lợi ích các chủ thể trong đời sống hàng ngày. Chính vì vậy, để kinh doanh hoạt động ngân hàng các tổ chức phải đảm bảo mức vốn pháp định theo quy định pháp luật. Theo đó, pháp luật quy định một số vấn đề liên quan đến vốn pháp định trong hoạt động tín dụng như sau:
-Thẩm quyền quy định vốn pháp định. Vốn pháp định trong hoạt động tín dụng do Chính phủ ban hành. Tổ chức tín dụng bao gồm nhiều loại hình khác nhau, mà mỗi loại hình được kinh doanh, thực hiện những hoạt động ngân hàng nhất định. Do đó, vốn pháp định có sự khác nhau giữa các loại hình tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Theo quy định tại Điều 2 Nghị định 86/2019/NĐ-CP ngày 14/11/2019 quy định về mức vốn pháp định của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, thì mức vốn pháp định của các tổ chức hoạt động ngân hàng được xác định như sau: 

“Điều 2. Mức vốn pháp định
1. Ngân hàng thương mại: 3.000 tỷ đồng.
2. Ngân hàng chính sách: 5.000 tỷ đồng.
3. Ngân hàng hợp tác xã: 3.000 tỷ đồng.
4. Chi nhánh ngân hàng nước ngoài: 15 triệu đô la Mỹ (USD).
5. Công ty tài chính: 500 tỷ đồng.
6. Công ty cho thuê tài chính: 150 tỷ đồng.
7. Tổ chức tài chính vi mô: 05 tỷ đồng.
8. Quỹ tín dụng nhân dân hoạt động trên địa bàn một xã, một thị trấn (sau đây gọi là xã): 0,5 tỷ đồng.
9. Quỹ tín dụng nhân dân hoạt động trên địa bàn một phường; quỹ tín dụng nhân dân hoạt động trên địa bàn liên xã, liên xã phường, liên phường: 01 tỷ đồng”

-Nghĩa vụ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Theo đó, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải duy trì giá trị thực của vốn điều lệ hoặc vốn được cấp tối thiểu bằng mức vốn pháp định. Giá trị thực của vốn điều lệ, vốn được cấp của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài là giá trị còn lại của vốn điều lệ, vốn được cấp được sử dụng vào các công việc như trích lập quỹ dự phòng rủi ro, tính đầy đủ các khoản thu nhập và chi phí theo quy định của pháp luật để xác định kết quả kinh doanh; giá trị thực của vốn điều lệ, vốn được cấp được xác định bằng vốn điều lệ, vốn được cấp và thặng dư vốn cổ phần, cộng (trừ) lợi nhuận lũy kế chưa phân phối (lỗ lũy kế chưa xử lý) được phản ánh trên sổ sách kế toán.
-Trách nhiệm của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài khi giảm giá trị thực của vốn điều lệ, vốn được cấp thấp hơn vốn pháp định. Pháp luật quy định, các tổ chức họa động ngân hàng phải duy trì giá trị thực của vốn điều lệ hoặc vốn được cấp tối thiểu bằng mức vốn pháp định. Do đó, nếu vi phạm nghĩa vụ này, tức giá trị thực của vốn thấp hơn vốn pháp định thì tổ chức vi phạm sẽ phải chịu trách nhiệm. Việc quy định vốn pháp định là một trong những biện pháp để các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài chứng minh cho cơ quan nhà nước thấy được rằng mình đủ tiềm lực về kinh tế để kinh doanh trong lĩnh vực này, đủ tiềm lực để có thể đảm bảo an toàn, quyền và lợi ích chính đáng của khách hàng khi tham gia giao dịch với doanh nghiệp mình. Trên cơ sở phân tích, tìm hiểu các nhà làm luật nhận thấy, mức vốn tối thiểu mà luật định là cơ sở để một tổ chức hoạt động ngân hàng duy trì sự ổn định, an toàn trong quá trình hoạt động, kinh doanh, đảm bảo an toàn cho chính bản thân doanh nghiệp đó và khách hàng. Chính vì vậy, việc để giá trị thực của vốn điều lệ, vốn được cấp thấp hơn mức tối thiểu của vốn pháp định là hành vi mạo hiểm lợi ích của khách hàng, gây bất ổn trong hoạt động của tổ chức. Theo đó, việc xử lý hành vi vi phạm nghĩa vụ này được thực hiện theo quy định của Ngân hàng nhà nước.

Luật Hoàng Anh