Nguyên tắc hoạt động tôn giáo và các chế tài hoạt động tôn giáo được quy định cụ thể như thế nào?

Tôn giáo là niềm tin của con người tồn tại với hệ thống quan niệm và hoạt động bao gồm đối tượng tôn thờ, giáo lý, giáo luật, lễ nghi và tổ chức. Hoạt động tôn giáo là hoạt động truyền bá tôn giáo, sinh hoạt tôn giáo và quản lý tổ chức của tôn giáo. Pháp luật hiện hành quy định cụ thể về hoạt động tôn giáo và các chế tài hoạt động tôn giáo như sau: 

Căn cứ tại Điều 4, Điều 5, Nghị định 26/1999/NĐ-CP, Chương I, Thông tư 01/1999/TT-TGCP quy định về các chế tài hoạt động tôn giáo như sau: 

- Những hoạt động tôn giáo vì lợi ích của Tổ quốc và nhân dân được khuyến khích.

Ví dụ: 

+ Các tôn giáo tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cùng chính quyền và Mặt trận Tổ quốc các cấp xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế xã hội; đặc biệt là cùng chung tay với Nhà nước chăm lo cho người có công với nước, cứu trợ thiên tai, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn.

+ Nhiều hoạt động đối ngoại tôn giáo đã góp phần giới thiệu đất nước, con người, lịch sử văn hóa của Việt Nam đến bạn bè thế giới, khẳng định chính sách nhất quán của Nhà nước Việt Nam tôn trọng và đảm bảo quyền dự do tín ngưỡng, tôn giáo.

+ Trong số đó phải kể đến các sự kiện như Giáo hội Tin lành tổ chức thành công lễ kỷ niệm 500 năm cải chánh đạo Tin lành (tháng 12/2017); Giáo hội Phật giáo Việt Nam tổ chức thành công Đại lễ Phật Đản Liên Hợp quốc – Vesak 2019 (tháng 5/2019); Giáo hội Công giáo Việt Nam tổ chức Tổng hội Dòng Đa minh thế giới tại Đồng Nai (tháng7/2019)…

Đáng chú ý, hiện nay trên địa bàn cả nước có trên 500 cơ sở y tế, phòng khám, chữa bệnh từ thiện do các tổ chức tôn giáo thành lập dưới nhiều hình thức như Tuệ Tĩnh Đường, Trạm xá, Phòng khám đa khoa…

Các cơ sở y tế này khám, bốc thuốc cho hàng vạn lượt bệnh nhân, ưu tiên cho những bệnh nhân nghèo, khó khăn với tổng kinh phí hàng trăm tỷ đồng.

Cả nước hiện tại có khoảng gần 300 trường mầm non, 2.000 lớp học tình thương; 12 cơ sở dạy nghề thuộc các tổ chức tôn giáo…

Mọi hành vi vi phạm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, mọi hành vi lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để chống lại Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, ngăn cản tín đồ làm nghĩa vụ công dân, phá hoại sự nghiệp đoàn kết toàn dân, làm hại đến nền văn hóa lành mạnh của dân tộc và hoạt động mê tín dị đoan đều bị xử lý theo pháp luật.

- Nhà nước bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và quyền tự do không tín ngưỡng, tôn giáo.

- Nhà nước bảo đảm các hoạt động tôn giáo vì lợi ích chính đáng và hợp pháp của tín đồ.

- Mọi hành vi vi phạm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo đều bị xử lý theo pháp luật cho dù hành vi ấy thuộc về chức sắc, chức việc, tín đồ hay tổ chức, cơ quan, cá nhân có chức năng quản lý Nhà nước.

Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo đã được Hiến pháp năm 2013 ghi nhận cụ thể tại Điều 24. Do vậy, việc vi phạm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo là vi phạm quy định của pháp luật, do vậy sẽ bị xử lý theo quy định. 

- Mọi hành vi lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để chống lại Nhà nước, ngăn cản tín đồ làm nghĩa vụ công dân, phá hoại sự nghiệp đoàn kết toàn dân, làm hại đến nền văn hoá lành mạnh của dân tộc, hoạt động mê tín dị đoan đều bị xử lý theo pháp luật.

Ví dụ: Bộ luật Hình sự quy định chi tiết về việc xử lý đối với hành vi xâm phạm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người khác như sau: 

"Điều 164. Tội xâm phạm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người khác

1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác ngăn cản hoặc ép buộc người khác thực hiện quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào, đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:

a) Có tổ chức;

b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

c) Phạm tội 02 lần trở lên;

d) Dẫn đến biểu tình;

đ) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm."