Những điểm đáng chú ý trong Nghị định số 164/2024/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra Công an nhân dân là gì?

Ngày 25/12/2024, Chính phủ ban hành Nghị định số 164/2024/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra Công an nhân dân. Vậy những điểm đáng chú ý trong Nghị định số 164/2024/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra Công an nhân dân là gì?. Trong bài viết này chúng ta tìm hiểu chi tiết vấn đề trên. Hãy GỌI NGAY tới 0908308123 để được Luật sư tư vấn miễn phí và cung cấp các dịch vụ theo yêu cầu.

Căn cứ pháp lý

- Luật thanh tra năm 2022;

- Luật Công an nhân dân năm 2018;

- Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công an nhân dân năm 2023;

- Nghị định số 164/2024/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra Công an nhân dân đã quy định chức năng của thanh tra Công an nhân dân.

Nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Công an nhân dân

Điều 4 Luật Công an nhân dân năm 2018 đã quy định các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Công an nhân dân như sau:

1. Đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự thống lĩnh của Chủ tịch nước, sự thống nhất quản lý nhà nước của Chính phủ và sự chỉ huy, quản lý trực tiếp của Bộ trưởng Bộ Công an.

2. Được tổ chức tập trung, thống nhất, chuyên sâu, tinh gọn và theo cấp hành chính từ trung ương đến cơ sở.

3. Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật; cấp dưới phục tùng cấp trên; dựa vào Nhân dân và chịu sự giám sát của Nhân dân; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Như vậy, Điều 4 Luật Công an nhân dân năm 2018 đã quy định đầy đủ, rõ ràng các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Công an nhân dân, từ đó làm cơ sở pháp lý quan trọng để xây dựng lực lượng Công an nhân dân ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự và an toàn xã hội trong tình hình mới.

Những điểm đáng chú ý trong Nghị định số 164/2024/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra Công an nhân dân

Nghị định số 164/2024/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra Công an nhân dân có hiệu lực thi hành kể từ ngày 10/2/2025, thay thế Nghị định số 41/2014/NĐ-CP ngày 13 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định về tổ chức và hoạt động thanh tra Công an nhân dân và Nghị định số 25/2021/NĐ-CP ngày 24 tháng 3 năm 2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 41/2014/NĐ-CP. Nghị định gồm có 07 chương và 47 Điều, trong đó có một số điểm đáng chú ý sau:

Chức năng của thanh tra Công an nhân dân

Điều 3 Nghị định số 164/2024/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra Công an nhân dân đã quy định chức năng của thanh tra Công an nhân dân (CAND) như sau:

Trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình, cơ quan thanh tra Công an nhân dân giúp Thủ trưởng Công an cùng cấp thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tiến hành thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo quy định của pháp luật.

Căn cứ theo quy định trên, cơ quan thanh tra CAND có chức năng  Thủ trưởng Công an cùng cấp thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Đồng thời, cơ quan thanh tra sẽ tiến hành thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo quy định của pháp luật.

Để thực hiện chức năng trên, hoạt động thanh tra CAND phải tuân theo nguyên tắc sau: (1) Hoạt động thanh tra Công an nhân dân phải tuân thủ nguyên tắc theo quy định của Luật Thanh tra; (2)  Hoạt động thanh tra Công an nhân dân được tiến hành theo Đoàn thanh tra; Trưởng đoàn và các thành viên Đoàn thanh tra chấp hành nghiêm theo điều lệnh Công an nhân dân và các quy định khác của Bộ Công an.

Cơ cấu tổ chức thanh tra Công an nhân dân

Cơ cấu tổ chức thanh tra CAND được quy định tại Điều 7 Nghị định số 164/2024/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra Công an nhân dân như sau:

1. Cơ quan thanh tra Công an nhân dân gồm:

a) Thanh tra Bộ Công an (sau đây gọi tắt là Thanh tra Bộ);

b) Thanh tra Công an tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi tắt là Thanh tra Công an tỉnh);

c) Thanh tra Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng; Thanh tra Cục Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (sau đây gọi tắt là Thanh tra Cục).

2. Công an huyện, thị xã, quận, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương và Công an các đơn vị có quân số từ 200 cán bộ, chiến sĩ trở lên, bố trí cán bộ thanh tra chuyên trách; Công an các đơn vị có quân số dưới 200 cán bộ, chiến sĩ, bố trí cán bộ thanh tra kiêm nhiệm.
Số lượng cán bộ thanh tra chuyên trách, cán bộ thanh tra kiêm nhiệm tại các đơn vị do Thủ trưởng đơn vị quyết định.

Theo đó, cơ quan thực hiện chức năng thanh tra CAND được chia thành 02 nhóm chính:

Thứ nhất, cơ quan thanh tra trong CAND

- Thanh tra Bộ Công an

Đây là cơ quan của Bộ Công an. Cơ quan này có trách nhiệm giúp Bộ trưởng Bộ Công an quản lý nhà nước về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong Công an nhân dân; tiến hành thanh tra hành chính đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý của Bộ Công an.

Đồng thời, Thanh tra Bộ có trách nhiệm thanh tra chuyên ngành đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý nhà nước về bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội của Bộ Công an; thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo quy định của pháp luật

- Thanh tra Công an tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

Là đơn vị cấp phòng thuộc Công an cấp tỉnh. Cơ quan này có trách nhiệm giúp Giám đốc Công an cấp tỉnh quản lý công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; thực hiện nhiệm vụ thanh tra hành chính, thanh tra chuyên ngành trong phạm vi được phân cấp quản lý nhà nước về bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Ngoài ra, Thanh tra cơ quan tỉnh còn thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo quy định của pháp luật. Thanh tra Công an tỉnh có Chánh Thanh tra, Phó Chánh Thanh tra, Thanh tra viên và sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, chuyên môn kỹ thuật.

- Thanh tra Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng; Thanh tra Cục Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ

Trong đó, Thanh tra Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng có chức năng thực hiện công tác thanh tra; tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ Cục theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, Thanh tra Cục Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ có chức năng thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý nhà nước về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ của Bộ Công an; thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân, giải quyết khiếu nại; tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ Cục theo quy định của pháp luật.

Thứ hai, cơ quan thanh tra chuyên trách và kiêm nhiệm

Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 7 Nghị định số164/2024/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra Công an nhân dân đã quy định như sau:

- Công an huyện, thị xã, quận, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương và Công an các đơn vị có quân số từ 200 cán bộ, chiến sĩ trở lên, bố trí cán bộ thanh tra chuyên trách.

- Công an các đơn vị có quân số dưới 200 cán bộ, chiến sĩ, bố trí cán bộ thanh tra kiêm nhiệm.

Đối tượng thanh tra

Điều 4 Nghị định số 164/2024/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra Công an nhân dân đã quy định đối tượng thanh tra bao gồm:

1. Cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý của Bộ Công an.

2. Cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam có nghĩa vụ chấp hành pháp luật về bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Công an.

3. Cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài hoạt động trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam có liên quan đến pháp luật về bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Công an.

Quy trên đã xác định rõ 03 nhóm đối tượng thuộc thẩm quyền thanh tra của thanh tra CAND. Quy định này có ý nghĩa quan trọng trong việc tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước của Bộ Công an đối với các chủ thể có liên quan đến an ninh trật tự. Đặc biệt trong bối cảnh thách thức an ninh quốc gia ngày càng gia tăng, sự kiểm soát chặt chẽ đối với cả tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài là điều cần thiết.

Hình thức thanh tra

Điều 21 Nghị định số 164/2024/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra Công an nhân dân đã quy định hoạt động thanh tra được thực hiện theo các hình thức sau:

1. Hoạt động thanh tra Công an nhân dân được thực hiện theo kế hoạch hoặc đột xuất.

2. Việc ra quyết định thanh tra phải có một trong các căn cứ sau đây:

a) Kế hoạch thanh tra hằng năm của Bộ Công an và Công an đơn vị, địa phương;

b) Yêu cầu của Thủ trưởng Công an có thẩm quyền;

c) Khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền và phạm vi quản lý của Bộ Công an;

d) Yêu cầu của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của lực lượng Công an nhân dân;

đ) Căn cứ khác theo quy định của pháp luật.

Theo đó, hoạt động thanh tra CAND được thực hiện dưới hai hình thức chính:

Thứ nhất, thanh tra theo kế hoạch: Được xây dựng và thực hiện theo kế hoạch thanh tra hằng năm của Bộ Công an và Công an đơn vị, địa phương, từ đó nhằm đảm bảo sự tuân thủ pháp luật trong các lĩnh vực hoạt động của lực lượng CAND.

Thứ hai, thanh tra đột xuất: Hoạt động này được tiến hành khi có yêu cầu của Thủ trưởng Công an hoặc phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật. Quy định này giúp cơ quan chức năng chủ động ứng phó với các tình huống bất thường, đảm bảo tính kịp thời và hiệu quả trong công tác kiểm tra, giám sát.

Bạn không có thời gian để thực hiện hoặc chưa nắm rõ các quy định pháp luật hiện hành, hãy liên hệ với Luật Hoàng Anh để được tư vấn và cung cấp dịch vụ một cách HIỆU QUẢ và TIẾT KIỆM CHI PHÍ NHẤT.