Hoạt động lấy phiếu tín nhiệm được quy định như thế nào?

Hoạt động lấy phiếu tín nhiệm được quy định như thế nào?

Quốc hội là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất. Quốc hội quyết định cơ cấu tổ chức và bầu, phê chuẩn nhân sự cấp cao của bộ máy nhà nước. Nhưng để đánh giá chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước thì cần phải thông qua hoạt động lấy phiếu tín nhiệm. Vậy hoạt động lấy phiếu tín nhiệm là gì? Hoạt động này được quy định như thế nào? Sau đây Luật Hoàng Anh xin trình bày về vấn đề này.

Căn cứ Điều 12 Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014 quy định như sau:     

“Điều 12. Lấy phiếu tín nhiệm

1. Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ các chức vụ sau đây:

a) Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước;

b) Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội;

c) Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, các thành viên khác của Chính phủ;

d) Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước.

2. Thời hạn, thời điểm, trình tự lấy phiếu tín nhiệm đối với người được Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm do Quốc hội quy định.”

Lấy phiếu tín nhiệm là việc Quốc hội, Hội đồng nhân dân thực hiện quyền giám sát, đánh giá mức độ tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn để làm cơ sở cho việc xem xét đánh giá cán bộ.

Quốc hội tổ chức lấy phiếu tín nhiệm một lần trong mỗi nhiệm kỳ vào kỳ họp thường lệ cuối năm thứ ba của nhiệm kỳ. Việc lấy phiếu tín nhiệm vào thời điểm này rất quan trọng, bởi từ kết quả lấy phiếu tín nhiệm, sẽ có cơ sở để đánh giá các chức danh này không hoàn thành nhiệm vụ hoặc hoàn thành tốt nhiệm vụ, từ đó nhắc nhở, cảnh báo, thậm chí có thể thay đổi. Việc lấy phiếu tín nhiệm nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước; giúp người được lấy phiếu tín nhiệmthấy được mức độ tín nhiệm của mình để phấn đấu, rèn luyện, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động; làm cơ sở để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xem xét đánh giá cán bộ.

Đây là công việc rất bình thường và những ai được bầu vào những vị trí quan trọng trong bộ máy nhà nước, họ phải biết rằng họ cần cố gắng hơn rất nhiều lần so với những người khác trong cả nói và làm, trong cả tư duy và những vấn đề có liên quan đến công việc, công tác tổ chức bộ máy, cán bộ.

Việc đánh giá của các đại biểu đối với các chức danh này không chỉ dựa trên cơ sở báo cáo cá nhân của các thành viên đó, mà dựa trên toàn bộ những vấn đề giám sát.

Thông qua việc lấy phiếu tín nhiệm sẽ thể hiện rất rõ, bản thân những người được lấy phiếu tín nhiệm phải đánh giá lại mình. Dựa trên tỉ lệ lấy phiếu tín nhiệm, tạo ra một sự phân hóa trong chính các đại biểu quốc hội. Việc lấy phiếu tín nhiệm để nhân dân và cho các cơ quan lãnh đạo của Đảng biết được người mà Đảng giới thiệu sang làm nhiệm vụ Nhà nước có đảm bảo đầy đủ phẩm chất và năng lực không, có nên tiếp tục giữ trọng trách đó không.

Quy trình lấy phiếu tín nhiệm tại Quốc hội như sau:

• Ủy ban thường vụ Quốc hội trình Quốc hội những người được lấy phiếu tín nhiệm;
• Quốc hội thảo luận. Ủy ban thường vụ Quốc hội báo cáo trước Quốc hội kết quả thảo luận tại Đoàn đại biểu Quốc hội;
• Quốc hội thành lập Ban kiểm phiếu;
• Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm bằng cách bỏ phiếu kín;
• Ban kiểm phiếu công bố kết quả kiểm phiếu;
• Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết xác nhận kết quả lấy phiếu tín nhiệm.

Hoạt động lấy phiếu tín nhiệm phải đảm bảo ba nguyên tắc sau:

• Bảo đảm quyền và đề cao trách nhiệm của đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân trong việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm; tôn trọng quyền báo cáo, giải trình của người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.
• Công khai, công bằng, dân chủ, khách quan; bảo đảm đánh giá đúng thực chất kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn và phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.
• Bảo đảm sự ổn định và hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước, sự lãnh đạo của Đảng trong công tác cán bộ.

Việc đánh giá độ tín nhiệm dựa vào các căn cứ sau:

• Kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao;
• Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; việc chấp hành Hiến pháp và pháp luật.

Phiếu sử dụng trong lấy phiếu tín nhiệm gồm các phiếu riêng đối với từng chức vụ và nhóm chức vụ. Trên từng phiếu ghi rõ họ tên, chức vụ của từng người kèm theo các ô tương ứng với các mức độ “tín nhiệm cao”,“tín nhiệm”, “tín nhiệm thấp”.

Sau vòng lấy phiếu tín nhiệm, từ hai phần ba đại biểu Quốc hội đánh giá “tín nhiệm thấp” thì người này có thể xin từ chức hoặc bị hơn một nửa Quốc hội đánh giá “tín nhiệm thấp” thì sẽ phải trải qua thêm một vòng nữa là bỏ phiếu tín nhiệm, nhưng không phải tại kỳ họp đang diễn ra của Quốc hội mà phải đến kỳ họp sau.

Như vậy, thông qua bài viết trên đây, Luật Hoàng Anh đã nói rõ về hoạt động lấy phiếu tín nhiệm của Quốc hội bao gồm: mục đích, quy trình, nguyên tắc, đánh giá của hoạt động này.

Luật Hoàng Anh