Hội đồng nhân dân các cấp được ban hành những văn bản quy phạm pháp luật nào?

Trong thời kỳ hiện nay, nhu cầu về việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để giải quyết các vấn đề về kinh tế xã hội là rất lớn. Chính vì vậy, việc xác định rõ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật cụ thể theo địa phương là rất cần thiết nhằm xây dựng hệ thống quản lý nhanh gọn và đơn giản. Để quản thống nhất hệ thống ban hành văn bản giữa các địa phương thì Chính phủ đã ban hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm quy định chi tiết, đồng bộ các quy trình, thủ tục soạn thảo văn bản, ban hành văn bản pháp luật ở địa phương các cấp.

Vậy văn bản quy phạm pháp luật là gì? Hội đồng nhân dân các cấp được ban hành những văn bản nào? Hãy tham khảo bài viết dưới đây hoặc GỌI NGAY tới hotline 0908 308 123 để được Luật sư TƯ VẤN MIỄN PHÍ.

Căn cứ pháp lý

- Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật số 80/2015/QH13 được Quốc hội lần thứ 13 thông qua ngày 22 tháng 6 năm 2015 (sau đây được gọi là Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015).

Hội đồng nhân dân là gì?

Theo Điều 6 Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 (sửa đổi bởi Luật Tổ chức chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi 2019) ghi nhận như sau:

“Hội đồng nhân dân gồm các đại biểu Hội đồng nhân dân do cử tri ở địa phương bầu ra, là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên.”

Theo đó, hiểu đơn giản thì Hội đồng nhân dân là cơ quan đại biểu của nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước tại địa phương, từ cấp xã tới cấp tỉnh, thuộc nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Văn bản quy phạm pháp luật là gì?

Quy phạm pháp luật là quy tắc xử sự chung, có hiệu lực bắt buộc chung, được áp dụng lặp đi lặp lại nhiều lần đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phạm vi cả nước hoặc đơn vị hành chính nhất định, do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền ban hành và được Nhà nước bảo đảm thực hiện.

Điều 2 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 quy định như sau:

“Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản có chứa quy phạm pháp luật, được ban hành theo đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong Luật này.”

Như vậy, các văn bản có chứa quy phạm pháp luật nhưng được ban hành không đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục như theo quy định thì không phải là văn bản quy phạm pháp luật.

Văn bản nào được Hội đồng nhân dân ban hành?

Theo quy định tại Điều 9, 12, 14 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 quy định về hệ thống văn bản quy phạm pháp luật như sau:

- Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh).

- Nghị quyết của Hội đồng nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là cấp huyện).

- Nghị quyết của Hội đồng nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã).

Như vậy, Hội đồng nhân dân các cấp được ban hành 1 loại văn bản quy phạm pháp luật, đó là nghị quyết.

Nghị quyết là gì?

Nghị quyết là hình thức văn bản quyết định về những vấn đề cơ bản sau khi được hội nghị bàn bạc, thông qua bằng biểu quyết theo đa số, biểu thị ý kiến hay ý định của một cơ quan, tổ chức về một vấn đề nhất định.

Hiện nay, Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã quy định Nghị quyết là hình thức văn bản của Quốc hội, Ủy ban thường vụ quốc hội, Chính phủ, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các cấp.

Quy định về nghị quyết của Hội đồng nhân dân

Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh:

Điều 27 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 quy định Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành nghị quyết để quy định những vấn đề sau:

- Quy định chi tiết điều, khoản, điểm được giao trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên.

- Chính sách, biện pháp nhằm bảo đảm thi hành Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên.

- Biện pháp nhằm phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh ở địa phương.

- Biện pháp có tính chất đặc thù phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Ví dụ, Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai ban hành Nghị quyết số 30/NQ-HĐND ngày 04/12/2020 về kế hoạch kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025 tỉnh Lào Cai.

Hay Hội đồng nhân dân tỉnh Bình Phước ban hành Nghị quyết số 29/NQ-HĐND ngày 30/9/2021 quy định chính sách hỗ trợ người lao động không có giao kết hợp đồng lao động (lao động tự do) và một số đối tượng đặc thù gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 trên địa bàn tỉnh Bình Phước.

Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp huyện

Điều 30 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 quy định Hội đồng nhân dân cấp huyện ban hành nghị quyết để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao hoặc để thực hiện việc phân cấp cho chính quyền địa phương, cơ quan nhà nước cấp dưới theo quy định của Luật tổ chức chính quyền địa phương.

Ví dụ, Hội đồng nhân dân huyện Cư Kuin ban hành Nghị quyết số 07/NQ-HĐND về nội dung giám sát của Hội đồng nhân dân huyện năm 2021.

Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp xã

Điều 30 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 quy định Hội đồng nhân dân cấp xã ban hành nghị quyết ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao.

Trường hợp nghị quyết của Hội đồng nhân dân không phải là văn bản quy phạm pháp luật

Theo Khoản 3 Điều 3 Nghị định số 34/2016/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật (được bổ sung bởi Khoản 1 Điều 1 Nghị định 154/2020/NĐ-CP) quy định nghị quyết do Hội đồng nhân dân ban hành không phải là văn bản quy phạm pháp luật trong các trường hợp sau:

- Nghị quyết miễn nhiệm, bãi nhiệm đại biểu Hội đồng nhân dân và các chức vụ khác;

- Nghị quyết phê chuẩn kết quả bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân và bầu các chức vụ khác;

- Nghị quyết giải tán Hội đồng nhân dân;

- Nghị quyết phê chuẩn cơ cấu cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương;

- Nghị quyết thành lập, sáp nhập, giải thể cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân; quyết định thành lập các ban, ban chỉ đạo, hội đồng, Ủy ban để thực hiện nhiệm vụ trong một thời gian xác định;

- Nghị quyết tổng biên chế ở địa phương;

- Nghị quyết dự toán, quyết toán ngân sách địa phương;

- Nghị quyết về chương trình, đề án, dự án, kế hoạch;

- Các nghị quyết khác không có nội dung quy định trong Luật.