Tái thẩm trong tố tụng hành chính là gì?

Ngoài giám đốc thẩm, còn có thủ tục đặc biệt khác trong tố tụng hành chính là thủ tục tái thẩm. Cùng theo dõi bài viết dưới đây của luật Hoàng Anh để biết thủ tục giám đốc thẩm là gì?

Khái niệm thủ tục tái thẩm.

Tái thẩm là giai đoạn đặc biệt của tố tụng hành chính. Bằng thủ tục này Tòa án cấp trên xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của tòa án nhân dân cấp dưới nhưng bị kháng nghị vì có những tình tiết mới được phát hiện có thể làm thay đổi cơ bản nội dung của bản án, quyết định mà Tòa án, đương sự không biết được khi Tòa án ra bản án, quyết định đó.

Căn cứ để kháng nghị theo thủ tục tái thẩm

Bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị theo thủ tục tái thẩm khi có một trong những căn cứ sau đây:

- Mới phát hiện được tình tiết quan trọng của vụ án mà đương sự đã không thể biết được khi giải quyết vụ án. Thực tế cho thấy khá nhiều vụ án hành chính liên quan đến quyết định quản lí và sử dụng đất đai, các bên đương sự không để gi biết được quyết định của uỷ ban nhân dân giải quyết tranh chấp đất đai mặc dù là quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lí đất đại nhưng đương sự không có quyền khởi kiện vụ án hành chính theo thủ tục chung mà phần lớn họ chất rằng đã là quyết định hành chính thì có quyền kiện đến toà ẩn. Trong trường hợp này, việc giải thích văn bản pháp luật mới và ra văn bản hưởng dẫn kịp thời là vô cùng cần thiết.

- Có cơ sở chứng minh kết luận của người giám định, lời dịch của người phiên dịch không đúng sự thật hoặc có giả mạo chứng cứ. Luật tố tụng hành chính hiện hành cũng đã quy định khá cụ thể quyền và nghĩa vụ của người giám định, cũng như người phiên dịch. Do đó, trong quá trình giải quyết vụ án hành chính, người giảm định và người phiên dịch là những người tham gia tố tụng, nếu họ được yêu cầu và luật pháp cho phép. Trong những trường hợp cụ thể này, nếu họ vi phạm một nghĩa vụ pháp lí nào đó được quy định tại các điều 57 và 58 Luật tố tụng hành chính thì rất dễ tác động tiêu cực đến các phán quyết của hội đồng xét xử. Ở đây cũng cần phân biệt giữa yêu cầu đúng và yêu cầu vượt quá khả năng chuyên môn của người giám định hay người phiên dịch. Nếu có tình trạng yêu cầu vượt quá khả năng chuyên môn thì người giám định hoặc người phiên dịch phải báo cáo kịp thời bằng văn bản cho toà án biết để toà án có biện pháp xử lí, giải quyết.

- Thẩm phản, hội thẩm nhân dân, kiểm sát viên cố ý làm sai lệch hồ sơ vụ án hoặc cố ý kết luận trái pháp luật. Thẩm phán, hội thẩm nhân dân và kiểm sát viên là những người tiến hành tố tụng, họ có quyền thực hiện quyền và nghĩa vụ tố tụng. Vì vậy, hành vi cố ý làm sai lệch hồ sơ vụ án hoặc cổ ý kết luận trái pháp luật sẽ hoàn toàn trái ngược với những tình tiết khách quan của vụ án hoặc trái ngược với bản chất của vụ án. Trên cơ sở đó mà không đạt được mục đích của xét xử hành Chính là phản quyết về tính hợp pháp của quyết định hành chính hay hành vi hành chính bị kiện. Việc cố ý làm sai lệch hồ sơ hay cố ý kết luận trái pháp luật sẽ tạo nên hậu quả không thể lường trước được, cần được kháng nghị để xem xét và xử lí thích đáng.

- Bản án, quyết định của toà án hoặc quyết định của cơ quan nhà nước mà toà án căn cứ vào đó để giải quyết vụ án đã bị huỷ bỏ. Những văn bản pháp luật được làm căn cứ cho phản quyết của toà án hay được làm căn cứ để cơ quan nhà nước ban hành quyết định hành chính hay thực hiện hành vi hành chính đã bị huỷ bỏ là những văn bản pháp luật đã xa rời thực tiễn quản lí hành chính nhà nước hoặc trái pháp luật, đã bị văn bản

Thông báo và xác minh những tình tiết mới được phát hiện

- Đương sự hoặc cơ quan, tổ chức, cá nhân khác khi phát hiện tình tiết mới của vụ án thì có quyền đề nghị bằng văn bản với người có thẩm quyền kháng nghị quy định tại Điều 283 của Luật tố tụng hành chính để xem xét kháng nghị theo thủ tục tái thẩm.

- Trường hợp phát hiện tình tiết mới của vụ án, Viện kiểm sát, Tòa án phải thông báo bằng văn bản cho những người có thẩm quyền kháng nghị quy định tại Điều 283 của Luật tố tụng hành chính.

- Trường hợp phát hiện tình tiết mới của vụ án, Chánh án Tòa án cấp tỉnh kiến nghị với Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao hoặc với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Chánh án tòa án nhân dân cấp cao kiến nghị với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao để xem xét kháng nghị theo thủ tục tái thẩm.

Thời hạn kháng nghị theo thủ tục tái thẩm

Thời hạn kháng nghị theo thủ tục tái thẩm là 01 năm kể từ ngày người có thẩm quyền kháng nghị biết được căn cứ để kháng nghị theo thủ tục tái thẩm quy định tại Điều 281 của Luật tố tụng hành chính.

Chủ thể có thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục tái thẩm.

- Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có quyền kháng nghị theo thủ tục tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực của tòa án nhân dân các cấp trừ quyết định của hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao.

- Chánh án tòa án nhân dân cấp tỉnh, Viện trưởng viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh có quyền kháng nghị bản án quyết định đã có hiệu lực của tòa án nhân dân cấp huyện.

- Người đã kháng nghị bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật có quyền quyết định tạm đình chỉ thi hành bản án, quyết định đó cho đến khi có quyết định tái thẩm

Khi có đủ căn cứ để kháng nghị thì các chủ thể kể trên ra quyết định kháng nghị. Quyết định kháng nghị phải đáp ứng đầy đủ yêu cầu và nội dung được nêu trong Điều 214 Luật tố tụng hành chính.

 + Trước khi mở phiên toà hoặc tại phiên toà, người kháng nghị có quyền rút kháng nghị. Những chủ thể kể trên có quyền thay đổi, bổ sung quyết định kháng nghị, nếu chưa hết thời hạn kháng nghị

+ Việc rút kháng nghị trước khi mở phiên toà phải được làm thành văn bản và được gửi theo quy định tại Điều 216 Luật tố tụng hành chính. Việc rút kháng nghị tại phiên toà phải được ghi vào biên bản phiên toà và hội đồng tái thẩm ra quyết định đình chỉ xét xử tái thẩm…

Thời hạn mở phiên tòa tái thẩm.

Thời hạn mở phiên tọa tái thẩm là 02 tháng, kể từ ngày nhận được kháng nghị kèm theo hồ sơ vụ án.

Thủ tục phiên toà tái thẩm

- Sau khi chủ toạ phiên toà khai mạc phiên toà, một thành viên hội đồng xét xử trinh bày nội dung vụ án, quá trình xét xứ vụ án, phần quyết định của bản án, quyết định của toà án đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị, các căn cứ, nhận định của khủng nghị và đề nghị của người kháng nghị. 

- Trường hợp toà án có triệu tập những người tham gia tố tụng thì người được triệu tập trình bày ý kiến của minh về quyết định kháng nghị. Đại diện viện kiểm sát trình bày ý kiến của Viện kiểm sát về quyết định kháng nghị.

- Các thành viên của hội đồng tái thẩm thảo luận và phát biểu ý kiến của mình về việc giải quyết vụ án. Đại diện viện kiểm sát phát biểu ý kiến của viện kiểm sát về việc giải quyết vụ án.

- Hội đồng tải thẩm biểu quyết về việc giải quyết vụ án. Quyết định tái thẩm của uỷ ban thẩm phán toà án cấp tỉnh, Hội đồng tái thẩm Toà hành chính Toà án nhân dân tối cao hoặc Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao phải được quá nửa tổng số thành viên tán thành.

Các hội đồng tái thẩm kể trên biểu quyết theo trình tự tán thành, không tán thành với kháng nghị và ý kiến khác; nếu không có trường hợp nào được quá nửa tổng số thành viên của uỷ ban thẩm phán toà án cấp tỉnh, hội đồng tái thẩm Toà hành chính Toà án nhân dân tối cao hoặc Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao biểu quyết tán thành thì phải hoãn phiên toà. Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày ra quyết định hoãn phiên toà, các hội đồng tái thẩm phải tiến hành xét xử lại với sự tham gia của toàn thể các thành viên.

Phạm vi tái thẩm 

Hội đồng tái thẩm chỉ xem xét phần quyết định của bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị hoặc có liên quan đến việc xem xét nội dung kháng nghị. Hội đồng tái thẩm có quyền xem xét phần quyết định của bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật không bị kháng nghị hoặc không liên quan đến việc xem xét nội dung kháng nghị nếu phần quyết định đó xâm phạm đến lợi ích nhà nước, lợi ích của người thứ ba không phải là đương sự trong vụ án.

Thành phần hội đồng tái thẩm.

- Hội đồng tái thẩm toà án cấp tỉnh là uỷ ban thẩm phán toà án cấp tỉnh; khi tiến hành tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật thì phải có ít nhất hai phần ba tổng số thành viên tham gia; chánh án toà án cấp tỉnh làm chủ toạ phiên toà tái thẩm.
- Hội đồng tái thẩm của Toà hành chính Toà án nhân dân tối cao gồm 3 thẩm phán Toà án nhân dân tối cao; khi tiến hành tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật thì phải có đủ 03 thẩm phán tham gia; Chánh toà Toà hành chính Toà án nhân dân tối cao phân công một nam phản làm chủ tọa phiên toà tái thẩm

 - Hội đồng tái thẩm Toà án nhân dân tối cao là Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao; khi tiến hành tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật thì phải có ít nhất hai phần ba tổng số thành viên tham gia, Chánh án Toà án nhân dân tối cao làm chủ toạ phiên toà tái thẩm.

Thẩm quyền của hội đồng tái thẩm

Điều 285 luật tố tụng hành chính 2015 quy định hội đồng tái thẩm có những thẩm quyền sau đây:

“1. Không chấp nhận kháng nghị và giữ nguyên bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật.

2. Hủy bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật để xét xử sơ thẩm lại theo thủ tục do Luật này quy định.

3. Hủy bản án, quyết định của Tòa án đã xét xử vụ án và đình chỉ giải quyết vụ án.