Báo cáo phân tích an toàn và báo cáo đánh giá an toàn đối với cơ sở hạt nhân gồm những nội dung gì?

Hiện nay, cùng với sự tiến bộ vượt bậc của nền công nghệ - khoa học trên thế giới, năng lượng nguyên tử ngày càng phát triển và được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực trong đời sống xã hội. Nó ngày càng đóng vai trò quan trọng trong y tế, môi trường... ở khắp các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Theo số liệu của Cục Năng lượng nguyên tử, ta có thể thấy được những thành tựu và kết quả nổi bật của hoạt động nghiên cứu, ứng dụng năng lượng nguyên tử vào phục vụ kinh tế - xã hội ở nước ta. Để đạt được những thành quả đó, trước hết phải nói đến tiền đề pháp lý mà nước ta đã tạo ra cho các hoạt động năng lượng nguyên tử này, hướng dẫn và đảm bảo các hoạt động đi vào nề nếp và được quản lý một cách thống nhất.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ các nội dung về báo cáo phân tích an toàn và báo cáo đánh giá an toàn đối với cơ sở hạt nhân theo Điều 39 Luật Năng lượng nguyên tử số 18/2008/QH12 được Quốc hội lần thứ 12 thông qua ngày 03 tháng 06 năm 2008. (sau đây được gọi là Luật Năng lượng nguyên tử năm 2008).

Báo cáo phân tích an toàn

Hiện nay, có 04 loại cơ sở hạt nhân bao gồm:

- Lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu;

- Nhà máy điện hạt nhân;

- Cơ sở làm giàu urani, chế tạo nhiên liệu hạt nhân;

- Cơ sở lưu giữ, xử lý, chôn cất nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng.

Năng lượng hạt nhân rất nguy hiểm đối với môi trường cũng như sức khỏe của con người và có thể tồn tại trong một khoảng thời gian dài. Vì vậy, nó cần được xử lý cẩn thận và cách biệt với môi trường sống. Độ phóng xạ của các nguyên tố này sẽ giảm trong một thời gian, sau đó phân hủy.

Chính vì thế, cơ sở hạt nhân phải lập báo cáo phân tích an toàn khi xin cấp giấy phép xây dựng, thay đổi quy mô và phạm vi hoạt động, chấm dứt hoạt động, vận hành lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu và vận hành nhà máy điện hạt nhân.

Báo cáo đánh giá an toàn

Căn cứ theo khoản 2 Điều 39 Luật Năng lượng nguyên tử năm 2008 quy định như sau:

“2. Cơ sở hạt nhân phải lập báo cáo đánh giá an toàn khi xin cấp hoặc cấp lại giấy phép tiến hành công việc bức xạ khác quy định tại Điều 18 của Luật này, trừ vận hành lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu và vận hành nhà máy điện hạt nhân.”

Theo đó, các công việc bức xạ mà cơ sở hạt nhân cần phải lập báo cáo đánh giá an toàn gồm:

• Vận hành thiết bị chiếu xạ gồm máy gia tốc; thiết bị xạ trị; thiết bị chiếu xạ khử trùng, xử lý vật liệu và sử dụng các thiết bị bức xạ khác;
• Sản xuất, chế biến chất phóng xạ;
• Lưu giữ, sử dụng chất phóng xạ;
• Thăm dò, khai thác, chế biến quặng phóng xạ;
• Làm giàu urani; chế tạo nhiên liệu hạt nhân;
• Xử lý, lưu giữ, chôn cất chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ đã qua sử dụng và nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng;
• Xây dựng, thay đổi quy mô và phạm vi hoạt động, chấm dứt hoạt động của cơ sở bức xạ, cơ sở hạt nhân;
• Sử dụng vật liệu hạt nhân ngoài chu trình nhiên liệu hạt nhân;
• Nhập khẩu, xuất khẩu chất phóng xạ, vật liệu hạt nhân nguồn, vật liệu hạt nhân và thiết bị hạt nhân;
• Đóng gói, vận chuyển vật liệu phóng xạ;
• Vận chuyển vật liệu phóng xạ quá cảnh lãnh thổ Việt Nam;
• Vận hành tàu biển, phương tiện khác có động cơ chạy bằng năng lượng hạt nhân;
• Hoạt động khác tạo ra chất thải phóng xạ.

Nội dung báo cáo

Bộ Khoa học và Công nghệ quy định cụ thể nội dung báo cáo phân tích an toàn và báo cáo đánh giá an toàn đối với cơ sở hạt nhân.

Ví dụ: Thông tư số 10/2016/TT-BKHCN ngày 13 tháng 6 năm 2016 của Bộ Khoa học và Công nghệ quy định về nội dung báo cáo phân tích an toàn trong hồ sơ đề nghị cấp phép xây dựng nhà máy điện hạt nhân.

Trong đó, nội dung báo cáo PTAT – XD gồm: giới thiệu chung; mô tả chung nhà máy điện hạt nhân; quản lý an toàn; đánh giá địa Điểm; các khía cạnh thiết kế chung; mô tả các hệ thống chính của nhà máy điện hạt nhân; phân tích an toàn; chương trình hiệu chỉnh và vận hành thử; các khía cạnh vận hành; các Điều kiện và giới hạn vận hành; bảo vệ bức xạ; ứng phó sự cố; các khía cạnh môi trường; quản lý chất thải phóng xạ; tháo dỡ và các vấn đề kết thúc vận hành.