Hoạt động, điều hành giao dịch trên thị trường điện lực được thực hiện như thế nào?

Cơ sở pháp lý

- Luật Điện lực số 28/2004/QH11 ngày 03 tháng 12 năm 2004 của Quốc hội, có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2005, được sửa đổi, bổ sung bởi:

1. Luật số 24/2012/QH13 ngày 20 tháng 11 năm 2012 của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực, có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2013;

2. Luật số 28/2018/QH14 ngày 15 tháng 6 năm 2018 của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật có liên quan đến quy hoạch, có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2019.

Hoạt động giao dịch trên thị trường điện lực

Điện lực hay điện năng là năng lượng cung cấp bởi dòng điện. Cụ thể, nó là công cơ học thực hiện bởi điện trường lên các điện tích di chuyển trong nó. Năng lượng được sinh ra bởi dòng điện trong một đơn vị thời gian được gọi là công suất điện.

Thị trường điện là nơi giao dịch giữa hai đối tượng chủ yếu: người cung cấp và người tiêu thụ trực tiếp thông qua giá cả. Người cung cấp đối với thị trường điện bao gồm các đơn vị sản xuất, truyền tải, phân phối và quản lý: người tiêu thụ bao gồm các khách hàng trực tiếp dùng điện.

Giao dịch nói chung là một thỏa thuận dân sự được thể hiện dưới dạng hợp đồng hoặc hành vi pháp lý đơn phương. Kết quả của giao dịch có thể làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự. Hiểu đơn giản thì đây là thỏa thuận giữa bên mua và bên bán. Mục đích là để trao đổi hàng hóa, cụ thể ở đây là điện. Các yếu tố then chốt trong một giao dịch gồm: đối tượng hàng hóa của giao dịch; phương thức thanh toán; thời điểm bên mua thực hiện nghĩa vụ thanh toán...

Theo đó, hoạt động giao dịch trên thị trường điện lực phải chú ý các nội dung sau:

• Quyền và nghĩa vụ của các đối tượng tham gia thị trường điện lực phù hợp với cấp độ phát triển của thị trường điện lực;
• Đặc tính kỹ thuật của các trang thiết bị phát điện, truyền tải điện, phân phối điện;
• Điều độ hệ thống điện quốc gia trong thị trường điện lực;
• Quy trình xử lý sự cố
• Mua bán điện giao ngay trên thị trường điện lực;
• Chào giá và xác định giá thị trường;
• Lập hóa đơn và thanh toán giữa các đối tượng mua bán điện và các đơn vị cung cấp dịch vụ phụ trợ;
• Cung cấp các dịch vụ phụ trợ và giá dịch vụ phụ trợ;
• Xử lý vi phạm và giải quyết tranh chấp, khiếu nại về hoạt động mua bán điện và các dịch vụ phụ trợ trên thị trường điện lực;
• Cung cấp, công bố thông tin liên quan đến hoạt động, điều hành giao dịch trên thị trường điện lực.

Nội dung điều hành giao dịch trên thị trường điện lực

Điều hành là một khái niệm chỉ hoạt động hướng dẫn cho các hoạt động nhỏ diễn ra theo một đường lối, chủ trương thống nhất.

Theo đó, nội dung chủ yếu của điều hành giao dịch trên thị trường điện lực bao gồm:

- Kiểm soát hoạt động giao dịch của các đối tượng tham gia thị trường điện lực để bảo đảm cho thị trường hoạt động theo đúng các quy định về điều hành giao dịch thị trường, thỏa thuận giữa các bên và các quy định khác của pháp luật;

- Công bố giá điện giao ngay và giá dịch vụ phụ trợ;

- Cung cấp các dịch vụ giao dịch và lập hóa đơn thanh toán đối với phần điện năng và công suất được mua bán theo hình thức giao ngay và các dịch vụ phụ trợ;

- Tiếp nhận và xử lý các kiến nghị liên quan đến hoạt động giao dịch mua bán điện trên thị trường điện lực để bảo đảm sự ổn định, hiệu quả và ngăn chặn các hành vi cạnh tranh không lành mạnh;

- Cung cấp thông tin liên quan đến hoạt động, điều hành giao dịch trên thị trường điện lực cho các bên liên quan;

- Báo cáo về hoạt động giao dịch mua bán điện trên thị trường điện lực với cơ quan điều tiết điện lực.

Trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước

Bộ Công Thương là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công nghiệp và thương mại, bao gồm các ngành và lĩnh vực: Điện, than, dầu khí, năng lượng mới, năng lượng tái tạo, hóa chất, vật liệu nổ công nghiệp, công nghiệp cơ khí, luyện kim, công nghiệp khai thác mỏ và chế biến khoáng sản, công nghiệp tiêu dùng, công nghiệp thực phẩm, công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp môi trường, công nghiệp công nghệ cao; cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, khuyến công; thương mại trong nước; xuất nhập khẩu, thương mại biên giới; phát triển thị trường ngoài nước; quản lý thị trường; xúc tiến thương mại; thương mại điện tử; dịch vụ thương mại; hội nhập kinh tế quốc tế; cạnh tranh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, phòng vệ thương mại; các dịch vụ công trong các ngành, lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của bộ.

Theo đó, Bộ Công thương chịu trách nhiệm quy định rõ ràng các nội dung về hoạt động giao dịch và điều hành giao dịch trên thị trường điện lực phù hợp với từng cấp độ phát triển của thị trường điện lực; quy định về tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của đơn vị điều hành giao dịch thị trường điện lực.

Cụ thể tại: Thông tư số 45/2018/TT-BCT ngày 15 tháng 11 năm 2018 của Bộ Công Thương quy định về vận hành thị trường buôn bán điện cạnh tranh và sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 56/2014/TT-BCT ngày 19 tháng 12 năm 2014 của Bộ Công Thương quy định phương pháp xác định giá phát điện, trình tự kiểm tra hợp đồng mua bán điện.