Tiết kiệm là gì? Thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí?

Là một Chủ tịch nước vĩ đại của dân tộc Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn luôn nêu cao tinh thần gương mẫu về lối sống giản dị và thực hành tiết kiệm. Theo Bác, tiết kiệm không phải là bủn xỉn, nhịn ăn, nhịn mặc mà là ở chi tiêu vào những việc cần thiết, không xa xỉ, không hoang phí.

Vậy Nhà nước ta đã có những quy định gì về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí? Nguyên tắc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là gì? Hãy tham khảo nội dung bài viết dưới đây hoặc GỌI NGAY tới hotline 0908 308 123 để được luật sư riêng cho cá nhân TƯ VẤN MIỄN PHÍ.

Căn cứ pháp lý

Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí số 44/2013/QH13 được Quốc hội lần thứ 13 thông qua ngày 26 tháng 11 năm 2013 (sau đây được gọi là Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013).

Thế nào là tiết kiệm?

Khoản 1 Điều 3 Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013 ghi nhận như sau:

“1. Tiết kiệm là việc giảm bớt hao phí trong sử dụng vốn, tài sản, lao động, thời gian lao động và tài nguyên nhưng vẫn đạt được mục tiêu đã định.”

Đối với việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, vốn nhà nước, tài sản nhà nước, lao động, thời gian lao động trong khu vực nhà nước và tài nguyên ở những lĩnh vực đã có định mức, tiêu chuẩn, chế độ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành thì tiết kiệm là việc sử dụng ở mức thấp hơn định mức, tiêu chuẩn, chế độ nhưng vẫn đạt được mục tiêu đã định hoặc sử dụng đúng định mức, tiêu chuẩn, chế độ nhưng đạt cao hơn mục tiêu đã định.

“Tiết kiệm” chính là một trong bốn đức cách mạng “cần, kiệm, liêm, chính” mà Bác luôn răn dạy nhân dân ta.

Thế nào là lãng phí?

Căn cứ theo khoản 2 Điều 3 Luật Thực hành chống tiết kiệm, lãng phí năm 2013 thì lãng phí là việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản, lao động, thời gian lao động và tài nguyên không hiệu quả. Đối với lĩnh vực đã có định mức, tiêu chuẩn, chế độ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành thì lãng phí là việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, vốn nhà nước, tài sản nhà nước, lao động, thời gian lao động trong khu vực nhà nước và tài nguyên vượt định mức, tiêu chuẩn, chế độ hoặc không đạt mục tiêu đã định.

Có thể thấy rằng lãng phí là một trong những nguyên nhân làm suy yếu các nguồn lực để phát triển đất nước, làm thất thoát ngân khố quốc gia, kìm hãm tốc độ tăng trưởng kinh tế và sự phát triển của đất nước, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Còn sự lãng phí của người dân thì không thể kết tội, không thể kết án người lãng phí tài sản, của cải thuộc quyền sở hữu của chính họ mà chỉ kêu gọi, thuyết phục, nhắc nhở họ tiết kiệm.

Tại sao phải thực hành tiết kiệm, chống lãng phí?

Thực hành tiết kiệm bao gồm: tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thời gian, tiết kiệm tiền của và tất cả mọi người, mọi cơ quan đều phải tiết kiệm. Chống lãng phí là không tiêu xài bừa bãi, thừa thãi. Đất nước ta đang trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phấn đấu trở thành nước xã hội chủ nghĩa phồn vinh và bước vào thời kì hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, thuận lợi nhiều nhưng cũng không ít thách thức, khó khăn.

Chính vì thế, việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của từng cơ quan, đơn vị, từng cán bộ, đảng viên, nhân dân trong thực hiện nhiệm vụ và đời sống hàng ngày càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Mỗi chúng ta nêu cao và thực hiện việc tiết kiệm, chống lãng phí điện, nước, thời gian, tiền của… là để tăng gia sản xuất, để dần nâng cao và cải thiện đời sống của nhân dân; để tích trữ thêm vốn và các nguồn lực quan trọng cho công cuộc xây dựng, phát triển đất nước.

Chủ tịch Hồ Chí Minh với thực hành tiết kiệm, chống lãng phí

Cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương mẫu mực về đức cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; nếp sống thanh bạch, tính cách khiêm tốn, giản dị. Bác đã chỉ rõ lãng phí bao gồm nhiều mặt: Lãng phí sức lao động; lãng phí thời gian; lãng phí tiền của Nhà nước, cơ quan và bản thân; lãng phí tài nguyên thiên nhiên, của cải vật chất. Xác định lãng phí là một thứ “giặc nội xâm” rất nguy hiểm, nên việc chống lãng phí luôn được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm. Tiết kiệm không phải là bủn xỉn mà là sử dụng hợp lý, có kế hoạch nhưng vẫn đạt được mục tiêu. “Khi không nên tiêu xài thì một đồng xu cũng không nên tiêu. Khi có việc đáng làm, việc ích lợi cho đồng bào, cho Tổ quốc, thì dù bao nhiêu công, tốn bao nhiêu của cũng vui lòng. Như thế mới đúng là tiết kiệm”.

Theo yêu cầu của Người, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí phải được xem là một nhiệm vụ quan trọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Nhiệm vụ này phải được tiến hành thường xuyên, kiên quyết, triệt để; phải trở thành phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắp.

Theo đó, phải tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của mọi người, mọi tổ chức, cơ quan, đơn vị cùng tham gia phong trào thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Cán bộ, đảng viên phải là người tiên phong, gương mẫu. “Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước… Hô hào tiết kiệm, mình phải tiết kiệm trước” .

Có thể nói, cùng với những lời dạy về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, thì chính cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương mẫu mực, minh chứng về đạo đức cách mạng, suốt đời phấn đấu cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, làm người công bộc tận tụy, trung thành của nhân dân, đời tư trong sáng, cuộc sống riêng giản dị để toàn Đảng, toàn dân học tập, noi theo. Kể cả trong Di chúc của mình, Bác cũng không quên căn dặn việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí “Sau khi tôi qua đời, chớ nên tổ chức điếu phúng linh đình, để khỏi lãng phí thời giờ và tiền bạc của nhân dân” .

Nguyên tắc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là gì?

- Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là nhiệm vụ thường xuyên từ chủ trương, đường lối, cơ chế chính sách đến tổ chức thực hiện gắn với kiểm tra, giám sát.

- Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí phải căn cứ vào định mức, tiêu chuẩn, chế độ và quy định khác của pháp luật.

- Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí phải gắn với cải cách hành chính và bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ được giao, không để ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức.

- Thực hiện phân cấp quản lý, phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, cơ quan, tổ chức trong thực hiện nhiệm vụ được giao gắn với trách nhiệm của người đứng đầu, trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức trong cơ quan, tổ chức để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

- Bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch; bảo đảm vai trò giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và nhân dân trong việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Trách nhiệm trong hoạt động thực hành tiết kiệm, chống lãng phí

Người đứng đầu cơ quan, tổ chức là người được bầu, bổ nhiệm hoặc phê chuẩn vào vị trí lãnh đạo, quản lý và chịu trách nhiệm cao nhất trong cơ quan, tổ chức đó. Theo đó, người đứng đầu cơ quan, tổ chức có trách nhiệm sau:

- Xây dựng, chỉ đạo thực hiện chương trình, kế hoạch thực hành tiết kiệm, chống lãng phí gắn với nhiệm vụ cải cách hành chính, xác định rõ mục tiêu, chỉ tiêu tiết kiệm và yêu cầu chống lãng phí trong phạm vi lĩnh vực, trong cơ quan, tổ chức được giao quản lý; xây dựng các giải pháp để thực hiện nhằm đạt được mục tiêu thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

- Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của mình, chịu trách nhiệm về việc ban hành các văn bản cá biệt không phù hợp thực tiễn hoặc trái pháp luật gây lãng phí.

- Chịu trách nhiệm cá nhân về việc tổ chức thực hiện thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; định kỳ đánh giá, rút kinh nghiệm việc thực hiện chương trình, kế hoạch và giải trình về việc để xảy ra lãng phí trong cơ quan, tổ chức mình.

- Tổng hợp, báo cáo tình hình và kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của cơ quan, tổ chức.

- Bảo đảm việc thực hiện quyền giám sát thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của công dân, cơ quan, tổ chức. Khi nhận được phản ánh về các hành vi lãng phí xảy ra, người đứng đầu cơ quan, tổ chức phải chỉ đạo kiểm tra, xem xét để có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời và trả lời bằng văn bản cho cơ quan, tổ chức, cá nhân đã phát hiện.

- Tạo điều kiện cần thiết cho hoạt động thanh tra nhân dân; tổ chức hoạt động kiểm toán nội bộ, kiểm tra, thanh tra theo thẩm quyền; xử lý hoặc phối hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý kịp thời, nghiêm minh, đúng pháp luật đối với người trong cơ quan, tổ chức mình có hành vi gây lãng phí; thực hiện công khai việc xử lý hành vi gây lãng phí trong cơ quan, tổ chức.

Trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức đối với thực hành tiết kiệm, chống lãng phí

Cán bộ, công chức và viên chức là ba lực lượng lao động biên chế chủ yếu trong hệ thống bộ máy các cơ quan, đơn vị hành chính sự nghiệp ở Việt Nam. Theo đó, cán bộ, công chức, viên chức trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí phải có trách nhiệm sau:

- Thực hiện chương trình, kế hoạch, mục tiêu, chỉ tiêu tiết kiệm và yêu cầu chống lãng phí được giao.

- Quản lý, sử dụng vốn nhà nước, tài sản nhà nước được giao đúng mục đích, định mức, tiêu chuẩn, chế độ; giải trình và chịu trách nhiệm cá nhân về việc để xảy ra lãng phí thuộc phạm vi quản lý, sử dụng.

- Tham gia hoạt động thanh tra nhân dân, tham gia giám sát, đề xuất các biện pháp, giải pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong cơ quan, tổ chức và trong lĩnh vực công tác được phân công; kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý hành vi gây lãng phí theo thẩm quyền.

Nếu như có thắc mắc hoặc có vấn đề nào chưa rõ, đừng ngần ngại liên hệ với Công ty Luật Hoàng Anh qua số hotline: 0908 308 123 để trao đổi và làm rõ thêm một cách CHÍNH XÁC - NHANH CHÓNG.

Các luật sư của Luật Hoàng Anh là những luật sư chuyên nghiệp, có nhiều năm kinh nghiệm hành nghề, trực tiếp tiến hành tư vấn và cung cấp dịch vụ theo yêu cầu của bạn một cách hiệu quả nhất.