Chấm dứt nghĩa vụ cấp dưỡng quy định như thế nào?

Cấp dưỡng là việc một người có nghĩa vụ đóng góp tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thành niên, người đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu.

Nghĩa vụ cấp dưỡng được thực hiện giữa cha, mẹ và con; giữa anh, chị, em với nhau; giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu; giữa cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột; giữa vợ và chồng.

Chấm dứt nghĩa vụ cấp dưỡng là kết thúc việc thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng đã được xác lập trước đó theo quy định của pháp luật.

Pháp luật quy định một trong những điều kiện làm phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng là một người trong số những người có quan hệ gia đình (cha, mẹ và con; anh, chị, em; ông bà nội, ông bà ngoại và cháu; cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột; vợ và chồng) là người chưa thành niên, người đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình, là người gặp khó khăn túng thiếu trong cuộc sống mà không được trực tiếp nuôi dưỡng bởi một người nào khác. Vì vậy khi điều kiện phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng không còn tồn tại thì nghĩa vụ cấp dưỡng được chấm dứt.

Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về các trường hợp chấm dứt nghĩa vụ cấp dưỡng tại Điều 188 như sau:

- Người được cấp dưỡng đã thành niên và có khả năng lao động hoặc có tài sản để tự nuôi mình.

Trong trường hợp này, người đã thành niên là người đủ 18 trở lên (Điều 18 Bộ luật dân sự năm 2015). Người thành niên có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, có thể tự mình tham gia, xác lập, hưởng các quyền, thực hiện nghĩa vụ và chịu trách nhiệm pháp lý trong các quan hệ pháp luật. Do đó, người đã thành niên có đủ khả năng để tự lao động, tạo thu nhập và tự nuôi mình nên nghĩa vụ cấp dưỡng sẽ đương nhiên chấm dứt.

Trường hợp người đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình mà không còn ở trong các tình trạng này nữa theo quy định của pháp luật thì nghĩa vụ cấp dưỡng đối với họ cũng chấm dứt.

- Người được cấp dưỡng được nhận làm con nuôi

Nghĩa vụ cấp dưỡng chỉ phát sinh người được cấp dưỡng là người chưa thành niên, người đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình, là người gặp khó khăn túng thiếu trong cuộc sống mà không được trực tiếp nuôi dưỡng bởi một người nào khác. Vì vậy, trong trường hợp người được cấp dưỡng được nhận làm con nuôi tức là đã được nuôi dưỡng bởi cha, mẹ nuôi do đó người có nghĩa vụ cấp dưỡng không phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nữa.

- Người cấp dưỡng đã trực tiếp nuôi dưỡng người được cấp dưỡng

Trong trường hợp người cấp dưỡng đã trực tiếp nuôi dưỡng người được cấp dưỡng tức là người cấp dưỡng đã thực hiện nghĩa vụ nuôi dưỡng, nghĩa vụ này không chỉ đáp ứng về vật chất mà còn hỗ trợ về cả tinh thần cho người được cấp dưỡng, do đó nghĩa vụ cấp dưỡng sẽ chấm dứt.

- Người cấp dưỡng hoặc người được cấp dưỡng chết

Theo quy định của pháp luật, nghĩa vụ cấp dưỡng không thể thay thế bằng nghĩa vụ khác và không thể chuyển giao cho người khác. Nghĩa vụ cấp dưỡng phải do chính người có nghĩa vụ thực hiện và phải thực hiện với người có quyền được cấp dưỡng. Vì vậy trường hợp người cấp dưỡng hoặc người được cấp dưỡng chết thì nghĩa vụ cấp dưỡng cũng đương nhiên chấm dứt.

- Bên được cấp dưỡng sau khi ly hôn đã kết hôn

Theo Điều 115 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, khi ly hôn nếu bên khó khăn, túng thiếu có yêu cầu cấp dưỡng mà có lý do chính đáng thì bên kia có nghĩa vụ cấp dưỡng theo khả năng của mình.

Theo đó, nếu bên được cấp dưỡng đã kết hôn tức là đã có quan hệ hôn nhân hợp pháp với một cá nhân khác thì không còn căn cứ để bên cấp dưỡng tiếp tục thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nữa.

- Các trường hợp khác theo quy định của luật.

Việc quy định các trường hợp chấm dứt nghĩa vụ cấp dưỡng nhằm phù hợp với thực tế khi có sự thay đổi về điều kiện và hoàn cảnh cấp dưỡng, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên.

Luật Hoàng Anh