Đăng kí kết hôn là gì? Ý nghĩa của việc đăng kí kết hôn?

Để được công nhận là vợ chồng hợp pháp, các cặp đôi phải thực hiện thủ tục đăng kí kết hôn ở cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo đúng quy định của pháp luật. Có thể nói đăng kí kết hôn là sự kiện pháp lý đầu tiên bắt đầu thời kì hôn nhân, làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của vợ chồng trong quan hệ hôn nhân. Vậy đăng kí kết hôn là gì? Ý nghĩa của việc đăng kí kết hôn? Hãy theo dõi bài viết dưới đây của Luật Hoàng Anh để có câu trả lời cho về vấn đề này.

I. Đăng kí kết hôn là gì?

Đăng kí kết hôn là thủ tục cần thiết để hôn nhân hợp pháp, được Nhà nước bảo hộ. Việc đăng kí kết hôn phải tuân thủ đúng thẩm quyền và thủ tục theo như quy định của pháp luật.
Điều 39 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định quyền được kết hôn là một quyền cơ bản của con người, là quyền nhân thân quan trọng trong quan hệ hôn nhân và gia đình. Cá nhân khi đăng kí kết hôn phải tuân theo các quy định của Luật Hôn nhân gia đình, Luật Hộ tịch năm 2014 và các quy định khác của pháp luật.
Nếu như Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 dành một điều luật (Điều 12) trong Chương II để quy định về thẩm quyền đăng kí kết hôn thì Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 không có một quy định cụ thể nào về vấn đề này mà quy định rất chung chung. Cụ thể:
Điều 17, Luật Hộ tịch năm 2014 quy định về thẩm quyền đăng kí kết hôn thuộc về:
"Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của một trong hai bên nam, nữ thực hiện việc đăng kí kết hôn".
Khoản 1, Điều 9 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định: 
"1. Việc kết hôn phải được đăng ký và do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện theo quy định của Luật này và pháp luật về hộ tịch.
Việc kết hôn không được đăng ký theo quy định tại khoản này thì không có giá trị pháp lý".
Đăng kí kết hôn là hành vi pháp lý duy nhất thừa nhận hai bên nam, nữ là vợ chồng của nhau. Việc đăng kí kết hôn phải được thực hiện tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền và tuân theo thủ tục đăng kí kết hôn của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 và pháp luật về hộ tịch quy định. 
Theo quy định của Điều 17, Luật Hộ tịch năm 2014 thì thẩm quyền đăng ký kết hôn được quy định cụ thể như sau: ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi cư trú của một trong hai bên nam nữ thực hiện việc đăng ký kết hôn giữa công dân Việt Nam với nhau ở trong nước. Cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự của Việt Nam ở nước ngoài thực hiện việc đăng ký kết hôn giữa công dân Việt Nam với nhau ở nước ngoài. Đối với việc kết hôn có yếu tố nước ngoài thì việc đăng ký kết hôn thuộc thẩm quyền của Uỷ ban nhân dân cấp huyện nơi thường trú của công dân Việt Nam (Điều 37, Luật Hộ tịch năm 2014)
Việc quy định đăng ký kết hôn tại cơ quan đăng ký kết hôn có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Đây là biện pháp để Nhà nước kiểm soát việc tuân theo pháp luật của nam nữ trong việc kết hôn để ngăn chặn những hiện tượng kết hôn vi phạm điều kiện kết hôn. 

II. Ý nghĩa của việc đăng kí kết hôn?

- Đăng kí kết hôn là cơ sở pháp lý để pháp luật có thể bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ cho mỗi người. Sau khi đăng kí kết hôn sẽ hình thành đời sống hôn nhân và bắt đầu thời kì hôn nhân, vợ chồng sẽ phát sinh quyền và nghĩa vụ với nhau trong quan hệ hôn nhân gia đình. Nếu hai người sống chung như vợ chồng mà không đăng kí kết hôn, khi chia tay rất khó để phân chia tài sản trong thời gian sống chung. Điều này sẽ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp không chỉ đối với cả hai mà còn có ý nghĩa đối với con chung. Hai người yêu nhau, kết hôn, con sinh ra sẽ được khai sinh, sống dưới một gia đình hạnh phúc có cả cha lẫn mẹ về mặt tình cảm cũng như về mặt pháp lý. Nếu như đứa trẻ đó sinh ra trong thời gian sống chung thì chỉ là con ngoài giá thú của hai người. 
- Đăng ký kết hôn là một nội dung quan trọng và có ý nghĩa rất lớn trong công tác quản lý hộ tịch, đảm bảo cho những trường hợp xác lập quan hệ vợ chồng phù hợp với quy định của pháp luật, theo trật tự pháp lý ổn định. Đồng thời đăng ký kết hôn sẽ xóa bỏ những tư tưởng lạc hậu, những hủ tục tồn tại lâu dài trong xã hội, cản trở quá trình thực hiện chế độ hôn nhân tiến bộ trong xã hội. 

Luật Hoàng Anh