Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con trong trường hợp vợ chồng ly hôn mà vợ hoặc chồng là người nước ngoài thực hiện như thế nào?

Trường hợp vợ chồng ly hôn mà vợ hoặc chồng là người nước ngoài, việc thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con được thực hiện theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 và Bộ luật dân sự năm 2015. Đây là quan hệ hôn nhân có yếu tố nước ngoài, vì vậy việc giải quyết cần được thực hiện đúng thẩm quyền và thủ tục theo quy định của pháp luật.

1. Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con sau khi ly hôn

Theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, khi ly hôn, vợ, chồng thỏa thuận về việc nuôi con chung, nếu không thỏa thuận được Tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên cha hoặc mẹ nuôi (Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014).

Theo Điều 82 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con trong trường hợp cha hoặc mẹ là người nước ngoài được thực hiện theo quy định Luật hôn nhân và gia đình năm 2014.

2. Nghĩa vụ cấp dưỡng có yếu tố nước ngoài

Điều 129 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về nghĩa vụ cấp dưỡng có yếu tố nước ngoài như sau:

“Điều 129. Nghĩa vụ cấp dưỡng có yếu tố nước ngoài

1. Nghĩa vụ cấp dưỡng tuân theo pháp luật của nước nơi người yêu cầu cấp dưỡng cư trú. Trường hợp người yêu cầu cấp dưỡng không có nơi cư trú tại Việt Nam thì áp dụng pháp luật của nước nơi người yêu cầu cấp dưỡng là công dân.

2. Cơ quan có thẩm quyền giải quyết đơn yêu cầu cấp dưỡng của người quy định tại khoản 1 Điều này là cơ quan của nước nơi người yêu cầu cấp dưỡng cư trú.”

- Về áp dụng pháp luật:

Nghĩa vụ cấp dưỡng tuân theo pháp luật của nước nơi người cấp dưỡng yêu cầu cư trú. Trường hợp người yêu cầu cấp dưỡng không có nơi cư trú tại Việt Nam thì áp dụng pháp luật của nước nơi người yêu cầu cấp dưỡng là công dân.

Theo đó, trong trường hợp vợ, chồng ly hôn mà con được giao cho mẹ là công dân Việt Nam nuôi, cha là người nước ngoài không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con. Nếu mẹ là người yêu cầu cha thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng với con thì sẽ thực hiện theo pháp luật Việt Nam.

Còn trong trường hợp cha là người nước ngoài trực tiếp nuôi con, mẹ là công dân Việt Nam không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng con, người yêu cầu cấp dưỡng là cha thì việc thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng thực hiện theo pháp luật nơi cha đang cư trú. Nếu cha cư trú tại Việt Nam thì áp dụng pháp luật Việt Nam, cha không có nơi cư trú tại Việt Nam thì áp dụng pháp luật nước nơi cha là công dân để giải quyết.

- Về thẩm quyền giải quyết:

Cơ quan có thẩm quyền giải quyết đơn yêu cầu cấp dưỡng của các đối tượng trên là cơ quan của nước nơi người yêu cầu cấp dưỡng cư trú.

- Trong trường hợp mẹ là công dân Việt Nam yêu cầu cấp dưỡng hoặc cha là người nước ngoài cư trú tại Việt Nam yêu cầu cấp dưỡng thì cơ quan có thẩm quyền giải quyết đơn yêu cầu cấp dưỡng là cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam.

Tại Điểm a, điểm b Khoản 2 Và Khoản 3 Điều 35 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định về thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện như sau:

“Điều 35. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện

2. Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết những yêu cầu sau đây:

a) Tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình quy định tại Điều 26 và Điều 28 của Bộ luật này, trừ tranh chấp quy định tại khoản 7 Điều 26 của Bộ luật này;

b) Yêu cầu về hôn nhân và gia đình quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10 và 11 Điều 29 của Bộ luật này;

3. Những tranh chấp, yêu cầu quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này mà có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Tòa án, cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này.”

Và tại Điểm c Khoản 1 Điều 37 quy định về thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh:

“Điều 37. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh

1. Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những vụ việc sau đây:

c) Tranh chấp, yêu cầu quy định tại khoản 3 Điều 35 của Bộ luật này.”

Theo quy định tại Điều 37 thì tranh chấp tại Khoản 3 Điều 35 thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh. Vì vậy chiếu theo quy định này thì tranh chấp về cấp dưỡng mà có đương sự, tài sản ở nước ngoài hay cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Tòa án, cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài nếu không thuộc trường hợp giữa công dân Việt Nam cư trú ở khu vực biên giới với công dân của nước láng giềng cùng cư trú ở khu vực biên giới với Việt Nam thì thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

Như vậy, trong trường hợp nêu trên Tòa án nhân dân cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền giải quyết đơn yêu cầu cấp dưỡng.

- Trường hợp cha là người nước ngoài mà không có nơi cư trú tại Việt Nam và cha là người yêu cầu cấp dưỡng thì cơ quan có thẩm quyền của nước mà cha là công dân sẽ giải quyết đơn yêu cầu cấp dưỡng.

Luật Hoàng Anh