Thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là một giao dịch dân sự được thực hiện bằng văn bản, giao dịch này được xem như là một loại hợp đồng.

Để tạo cơ sở pháp lý cho giao dịch đặc biệt này, Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo như sau:

“Điều 96. Thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo

1. Thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo giữa vợ chồng nhờ mang thai hộ (sau đây gọi là bên nhờ mang thai hộ) và vợ chồng người mang thai hộ (sau đây gọi là bên mang thai hộ) phải có các nội dung cơ bản sau đây:

a) Thông tin đầy đủ về bên nhờ mang thai hộ và bên mang thai hộ theo các điều kiện có liên quan quy định tại Điều 95 của Luật này;

b) Cam kết thực hiện các quyền, nghĩa vụ quy định tại Điều 97 và Điều 98 của Luật này;

c) Việc giải quyết hậu quả trong trường hợp có tai biến sản khoa; hỗ trợ để bảo đảm sức khỏe sinh sản cho người mang thai hộ trong thời gian mang thai và sinh con, việc nhận con của bên nhờ mang thai hộ, quyền và nghĩa vụ của hai bên đối với con trong trường hợp con chưa được giao cho bên nhờ mang thai hộ và các quyền, nghĩa vụ khác có liên quan;

d) Trách nhiệm dân sự trong trường hợp một hoặc cả hai bên vi phạm cam kết theo thỏa thuận.

2. Thỏa thuận về việc mang thai hộ phải được lập thành văn bản có công chứng. Trong trường hợp vợ chồng bên nhờ mang thai hộ ủy quyền cho nhau hoặc vợ chồng bên mang thai hộ ủy quyền cho nhau về việc thỏa thuận thì việc ủy quyền phải lập thành văn bản có công chứng. Việc ủy quyền cho người thứ ba không có giá trị pháp lý.

Trong trường hợp thỏa thuận về mang thai hộ giữa bên mang thai hộ và bên nhờ mang thai hộ được lập cùng với thỏa thuận giữa họ với cơ sở y tế thực hiện việc sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản thì thỏa thuận này phải có xác nhận của người có thẩm quyền của cơ sở y tế này.”

Theo đó, để việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo phù hợp với quy định pháp luật và được đảm bảo thực hiện, thỏa thuận mang thai hộ vì mục đích nhân đạo giữa vợ chồng nhờ mang thai hộ (bên nhờ mang thai hộ) và vợ chồng người mang thai hộ (bên mang thai hộ) phải đáp ứng các điều kiện sau đây:

1. Về nội dung của thỏa thuận

Thỏa thuận về việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo phải có 04 nội dung cơ bản sau đây:

- Thông tin đầy đủ về bên nhờ mang thai hộ và bên mang thai hộ theo các điều kiện về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo quy định tại Điều 95 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014.

- Cam kết thực hiện các quyền, nghĩa vụ của bên nhờ mang thai hộ và bên mang thai hộ quy định tại Điều 97 và Điều 98 của Luật hôn nhân và gia đình năm 2014.

- Nội dung về việc giải quyết hậu quả trong trường hợp có tai biến sản khoa

- Hỗ trợ để bảo đảm sức khỏe sinh sản cho người mang thai hộ trong thời gian mang thai và sinh con

- Việc nhận con của bên nhờ mang thai hộ, quyền và nghĩa vụ của hai bên đối với con trong trường hợp con chưa được giao cho bên nhờ mang thai hộ và các quyền, nghĩa vụ khác có liên quan

- Trách nhiệm dân sự trong trường hợp một hoặc cả hai bên vi phạm cam kết theo thỏa thuận

Ngoài các nội dung chính cơ bản theo quy định của pháp luật, các bên có thể thỏa thuận về những nội dung chi tiết khác nhưng phải đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình cũng như các luật khác có liên quan.

Việc quy định các nội dung bắt buộc có trong thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo nhằm mục đích bảo vệ đầy đủ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên trong quan hệ này, đặc biệt là quyền lợi của người phụ nữ trực tiếp mang thai và đứa trẻ đó.

2. Về hình thức của thỏa thuận

Theo quy định, thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo phải được lập thành văn bản và được công chứng thì thỏa thuận mơi có giá trị pháp lý.

Ngoài ra trong trường hợp vợ chồng bên nhờ mang thai hộ ủy quyền cho nhau hoặc vợ chồng bên mang thai hộ ủy quyền cho nhau về việc thỏa thuận thì việc ủy quyền phải lập thành văn bản có công chứng. Việc ủy quyền cho người thứ ba không có giá trị pháp lý.

Trong trường hợp thỏa thuận về mang thai hộ giữa bên mang thai hộ và bên nhờ mang thai hộ được lập cùng với thỏa thuận giữa họ với cơ sở y tế thực hiện việc sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản thì thỏa thuận này phải có xác nhận của người có thẩm quyền của cơ sở y tế này.

Luật Hoàng Anh