Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do con gây ra được quy định như thế nào?

Theo quy định của pháp luật, người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường.

Vậy trách nhiệm bồi thường thiệt hại thuộc về ai trong trường hợp người gây ra thiệt hại là người chưa thành niên và người không có năng lực hành vi dân sự?

Theo quy định của pháp luật, cha, mẹ có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do con chưa thành niên và con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự gây ra.

Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do con gây ra của cha, mẹ như sau:

“Điều 74. Bồi thường thiệt hại do con gây ra

Cha mẹ phải bồi thường thiệt hại do con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự gây ra theo quy định của Bộ luật dân sự.”

Theo Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 và Bộ luật dân sự năm 2015, cha mẹ là người đại diện theo pháp luật của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự. Giao dịch dân sự của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự do cha, mẹ xác lập, thực hiện. Đây là quyền và đồng thời cũng là nghĩa vụ của cha, mẹ đối với con.

Một trong những nghĩa vụ đó là phải bồi thường thiệt hại do con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự gây ra.

Việc bồi thường thiệt hại do con gây ra của cha mẹ được thực hiện theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015, cụ thể như sau:

- Về năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại (Điều 586 Bộ luật dân sự năm 2015)

+ Con từ đủ 18 tuổi trở lên gây thiệt hại thì phải tự bồi thường

+ Con chưa thành niên là người chưa đủ 15 tuổi gây thiệt hại mà còn cha, mẹ thì cha, mẹ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại; nếu tài sản của cha, mẹ không đủ để bồi thường mà con chưa thành niên gây thiệt hại có tài sản riêng thì lấy tài sản đó để bồi thường phần còn thiếu (trừ trường hợp người chưa đủ 15 tuổi gây ra thiệt hại trong thời gian trường học, bệnh viện, pháp nhân khác trực tiếp quản lý).

+ Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi gây thiệt hại thì phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu không đủ tài sản để bồi thường thì cha, mẹ phải bồi thường phần còn thiếu bằng tài sản của mình.

+ Trường hợp con chưa thành niên, con mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, gây thiệt hại mà có người giám hộ thì người giám hộ đó được dùng tài sản của người được giám hộ để bồi thường; nếu người được giám hộ không có tài sản hoặc không đủ tài sản để bồi thường thì người giám hộ phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu người giám hộ chứng minh được mình không có lỗi trong việc giám hộ thì không phải lấy tài sản của mình để bồi thường.

Ngoài ra, trường hợp người dưới mười lăm tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự gây ra thiệt hại trong thời gian trường học, bệnh viện, pháp nhân khác trực tiếp quản lý thì trách nhiệm bồi thường thiệt hại được quy định như sau (Điều 599 Bộ luật dân sự năm 2015):

- Người chưa đủ mười lăm tuổi trong thời gian trường học trực tiếp quản lý mà gây thiệt hại thì trường học phải bồi thường thiệt hại xảy ra.

- Người mất năng lực hành vi dân sự gây thiệt hại cho người khác trong thời gian bệnh viện, pháp nhân khác trực tiếp quản lý thì bệnh viện, pháp nhân khác phải bồi thường thiệt hại xảy ra.

- Trường học, bệnh viện, pháp nhân khác không phải bồi thường nếu chứng minh được mình không có lỗi trong quản lý; trong trường hợp này, cha, mẹ, người giám hộ của người dưới mười lăm tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự phải bồi thường.

Như vậy, trách nhiệm bồi thường thiệt hại đặt ra với cha, mẹ là đại diện theo pháp luật của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự khi con thuộc các trường hợp này gây ra thiệt hại với cá nhân, tổ chức khác. Quy định này nhằm ràng buộc trách nhiệm của cha mẹ đối với con giúp họ ý thức cao hơn trong việc nuôi dưỡng, giáo dục, quản lý con và phải gánh chịu hậu quả nếu để con gây ra thiệt hại cho người khác.

Luật Hoàng Anh