Tranh chấp chia tài sản là quyền sử dụng đất khi vợ chồng ly hôn là gì? Có những loại tranh chấp nào?

Đời sống hôn nhân và gia đình là một vấn đề vô cùng phức tạp và nhạy cảm. Trong các vụ án ly hôn, Tòa án luôn cần giải quyết triệt để được hai vấn đề chính là tài sản chung của vợ chồng và quyền nuôi con. Thực tiễn thời gian qua đã cho thấy, vấn đề tài sản của vợ chồng khi ly hôn là một nội dung vô cùng phức tạp, đặc biệt là việc tranh chấp các tài sản lớn liên quan đến quyền sử dụng đất. Xuất phát từ thực tiễn đó, Luật Hoàng Anh sẽ giải đáp thắc mắc về vấn đề tranh chấp chia tài sản là quyền sử dụng đất khi vợ chồng ly hôn là gì?

1. Khái niệm tranh chấp về chia tài sản là quyền sử dụng đất khi vợ chồng ly hôn

"Quyền sử dụng đất là tài sản chung của vợ chồng" là quyền sử dụng đất được xác lập sở hữu đối với vợ hoặc chồng hoặc cả vợ và chồng trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp việc xác lập sở hữu đối với vợ hoặc chồng được thực hiện dưới hình thức thừa kế riêng, tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng nếu vợ chồng chưa có thỏa thuận nhập tài sản riêng vào tài sản chung hoặc không chứng minh được đấy là tài sản riêng của mình. 
Tranh chấp về tài sản là quyền sử dụng đất khi vợ chồng ly hôn là một dạng cụ thể của tranh chấp đất đai. Khoản 24 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013 quy định: "Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai". 
Theo Giáo trình Luật đất đai của Trường Đại học Luật Hà Nội thì "Tranh chấp đất đai là sự bất đồng, mâu thuẫn hay xung đột về lợi ích, về quyền và nghĩa vụ của các chủ thể khi tham gia vào quan hệ pháp luật đất đai". 
Ly hôn là sự chấm dứt quan hệ vợ chồng trước pháp luật, là sự giải thoát cho cả đôi bên khi mục đích hôn nhân không đạt được. Sự kiện ly hôn làm chấm dứt quan hệ hôn nhân về mặt pháp lý và kéo theo các hệ quả pháp lý đi kèm như phân chia tài sản chung, quyền và nghĩa vụ đối với con cái... Trong đó việc chia tài sản chung là vấn đề thường nảy sinh tranh chấp, đặc biệt với những tài sản chung có giá trị lớn như quyên sử dụng đất. 
Ta có thể đưa ra khái niệm về tranh chấp Quyền sử dụng đất khi vợ chồng ly hôn như sau: tranh chấp quyền sử dụng đất khi vợ chồng ly hôn là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ giữa vợ, chồng và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan về đất đai khi quan hệ hôn nhân của họ chấm dứt và tranh chấp về quyền sử dụng đất được Tòa án công nhận hoặc quyết định. 

2. Phân loại các tranh chấp về chia tài sản là quyền sử dụng đất khi vợ chồng ly hôn

Các dạng tranh chấp về quyền sử dụng đất là tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn chủ yếu là các nội dung sau đây:
- Tranh chấp về việc xác định quyền sử dụng đất là tài sản chung hay tài sản riêng. Đây là dạng tranh chấp phổ biến nhất. Ví dụ: Quyền sử dụng đất là của bố mẹ vợ hoặc bố mẹ chồng cho vợ chồng nhưng khi ly hôn bố mẹ lại thay đổi ý kiến chỉ cho con ruột của mình hoặc muốn đòi lại. 
- Tranh chấp về việc xác định quyền sử dụng đất thuộc sở hữu chung của vợ chồng hay của gia đình, họ hàng... trong trường hợp vợ chồng sống chung cùng gia đình, họ hàng mà ly hôn. Đối với loại tranh chấp này, việc xác định nguồn gốc quyền sử dụng đất vô cùng phức tạp. 
- Tranh chấp về việc phân chia tài sản: ai là người hưởng quyền sở hữu đối với quyền sử dụng dất, ai chỉ được hưởng giá trị của quyền sử dụng đất. Ví dụ tranh chấp trong trường hợp quyền sử dụng đất là tài sản duy nhất để ăn ở, sinh hoạt.
- Tranh chấp về việc thực hiện nghĩa vụ dân sự đối với người thứ ba. Ví dụ quyền sử dụng đất được xác lập trong thời kỳ hôn nhân có nguồn gốc hình thành từ nguồn vốn vay của chủ thể thứ ba. Khi ly hôn cả vợ và chồng đều không thừa nhận nghĩa vụ phải trả khoản vay đó cho bên thứ ba. 

Luật Hoàng Anh