Phát triển văn hóa đọc như thế nào?

Thư viện là một kho sưu tập các nguồn thông tin, được chọn lọc bởi các chuyên gia và có thể được tiếp cận để tham khảo hay mượn, thường là trong một môi trường yên tĩnh phù hợp cho học tập. Kho tàng của một thư viện có thể chứa đến hàng triệu đầu mục, bao gồm nhiều định dạng như sách, ấn phẩm định kỳ, báo, thủ bản, phim, bản đồ, văn kiện… và nhiều thể loại khác. Thông tin, tư liệu trong thư viện có thể cung cấp một lượng tri thức lớn để phát triển con người về chất một cách lý tưởng nhất và được trao đổi chuyển giao thông tin, tri thức của mỗi quốc gia dân tộc và phục vụ cho sự phát triển bền vững của kinh tế và xã hội. Đồng thời nâng phát triển văn hóa đọc của giới trẻ trước sự tiến bộ mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật hiện nay.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ các nội dung về phát triển văn hóa đọc theo Điều 30 Luật Thư viện số 46/2019/QH14 ngày 21 tháng 11 năm 2019 (sau đây được gọi tắt là Luật Thư viện năm 2019).

Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam

Căn cứ khoản 1 Điều 30 Luật Thư viện năm 2019 quy định như sau:

“1. Ngày 21 tháng 4 hằng năm là Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam.”

Theo đó, việc lấy ngày 21/4 là ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam có ý nghĩa rất quan trọng. Đây là thời điểm ra mắt cuốn sách đầu tiên của Việt Nam là cuốn “Đường Kách mệnh” của Chủ tịch Hồ Chí Minh - tác phẩm đầu tiên bằng tiếng Việt được in bởi những người thợ in Việt Nam.

Văn hóa đọc được coi là ứng đọc, giá trị đọc và chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân, của cộng đồng xã hội và của các nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực này cũng gồm ba thành phần: thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc. Muốn phát triển nền văn hóa đọc phải phát triển ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc lành mạnh của các nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước của cộng đồng xã hội và của mỗi cá nhân trong xã hội.

Văn hoá đọc ở nghĩa rộng là ứng xử, giá trị và chuẩn mục đọc của các nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước, ứng xử đọc của cộng đồng xã hội và ứng xử đọc của mỗi cá nhân trong xã hội.

Ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của các nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước là chính sách, đường lối và ứng xử hàng ngày nhằm phát triển nền văn hoá đọc. Các hoạt động này đều nhằm tạo ra hành lang pháp lý phát triển tài liệu đọc có giá trị và lành mạnh cho mọi người đọc khác nhau và sự thuận tiện của tài liệu đọc đến với người đọc (thông qua các loại cửa hàng sách và các loại hình thư viện, phòng đọc sách). Đây là chính sách, đường lối phát triển nền công nghiệp sách (từ người viết, người làm sách tới quá trình hình thành sách đến tay người đọc) có chất lượng cao, giá cả hợp lý, hợp với túi tiền của mọi người dân và phân phối rộng khắp trên toàn quốc, với các hình thức, biện pháp tuyên truyền, hướng dẫn đọc phong phú, đa dạng và hiện đại

Hoạt động nhằm phát triển văn hóa đọc

Muốn phát triển văn hóa đọc cần phải hướng việc đọc sách trở thành một thói quan không thể thiếu, một nét đẹp văn hóa trong cuộc sống của mỗi cá nhân, gia đình và cả cộng đồng. Điều này đòi hỏi phải tạo dựng được môi trường đọc sách thuận lợi xây dựng văn hóa đọc sách ngay từ nhỏ. Đặc biệt, hệ thống thư viện phải được số hóa sách – tài liệu, sử dụng mạng internet để kết nối với người đọc và xuất bản phẩm một cách dễ dàng, thuận lợi; thường xuyên cập nhật sách hay lên hệ thống website, cổng thông tin điện tử để các đối tượng có thể đọc trực tiếp bằng điện thoại, máy tính; thông qua các phương tiện nghe - nhìn để giới thiệu, quảng bá tác phẩm sẽ tạo hiệu ứng tốt hơn.

Thư viện phải là nơi truyền bá sách, mang sách lưu động đến với mọi nơi, mọi người; sử dụng các chương trình sách đi tìm người đọc qua các thiết bị thông minh, thiết bị lưu động; xây dựng trang web đọc sách sinh động, phong phú và miễn phí cho học sinh; chủ động mở rộng mạng lưới, đưa sách về các trường học; xây dựng chính sách khuyến đọc quốc gia theo hướng tiếp cận, mở rộng, nâng cao việc tiếp nhận tri thức phù hợp với thời đại số.

Việc phát triển văn hóa đọc thông qua các hoạt động sau đây:

- Tổ chức hoạt động hình thành thói quen đọc trong gia đình, trường học, cơ quan, tổ chức trong phạm vi cả nước;

- Hướng dẫn phương pháp, kỹ năng đọc, khai thác tài nguyên thông tin cho trẻ em tại thư viện cơ sở giáo dục mầm non, thư viện cơ sở giáo dục phổ thông;

- Phát triển kỹ năng tìm kiếm, khai thác và sử dụng thông tin, mở rộng tri thức cho người sử dụng thư viện;

- Đẩy mạnh liên thông giữa thư viện công cộng với thư viện khác trên địa bàn; truy cập và khai thác thông tin, tri thức từ thư viện số dùng chung thông qua thiết bị điện tử; sử dụng dịch vụ thư viện lưu động và luân chuyển tài nguyên thông tin.