Các hành vi bị nghiêm cấm trong phòng, chống tác hại của thuốc lá?

Thuốc lá là sản phẩm được sản xuất từ toàn bộ hoặc một phần nguyên liệu thuốc lá, được chế biến dưới dạng thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lào hoặc các dạng khác.

Nguyên liệu thuốc lá là lá thuốc lá dưới dạng rời, tấm đã sơ chế tách cọng, sợi thuốc lá, cọng thuốc lá và nguyên liệu thay thế khác dùng để sản xuất thuốc lá.

Sử dụng thuốc lá là hành vi hút, nhai, ngửi, hít, ngậm sản phẩm thuốc lá.

Hút thuốc lá có thể gây ung thư với mọi cơ quan trong cơ thể như phổi, bàng quang, máu, cổ tử cung, đại tràng, thực quản, thận, vòm họng, gan, tụy, dạ dày.

Hút thuốc cũng gây ra: Bệnh tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi như khí phế thũng và viêm phế quản.

Hiện nay, pháp luật Việt Nam không cấm công dân sử dụng thuốc lá. Tuy nhiên, để phòng chống tác hại của thuốc lá, pháp luật đặt ra quy định nghiêm cấm đối với một số hành vi. Các hành vi bị nghiêm cấm được ghi nhận tại Điều 9 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá số 09/2012/QH13 ngày 18 tháng 6 năm 2012:

"Điều 9. Các hành vi bị nghiêm cấm

1. Sản xuất, mua bán, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá giả, sản phẩm được thiết kế có hình thức hoặc kiểu dáng như bao, gói hoặc điếu thuốc lá; mua bán, tàng trữ, vận chuyển nguyên liệu thuốc lá, thuốc lá nhập lậu.

2. Quảng cáo, khuyến mại thuốc lá; tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức.

3. Tài trợ của tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá, trừ trường hợp quy định tại Điều 16 của Luật này.

4. Người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá.

5. Sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá.

6. Bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi.

7. Bán thuốc lá bằng máy bán thuốc lá tự động; hút, bán thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm.

8. Sử dụng hình ảnh thuốc lá trên báo chí, xuất bản phẩm dành riêng cho trẻ em.

9. Vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá."

09 hành vi bị cấm nêu trên có thể chia thành 03 nhóm gồm nhóm những hành vi làm giả thuốc lá; nhóm những hành vi thực hiện đối với người dưới 18 tuổi; nhóm các hành vi làm tăng cường khả năng tiêu thụ thuốc lá.

Hành vi làm giả thuốc lá

Làm giả thuốc lá gồm các hành vi sản xuất, mua bán, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá giả; sản phẩm được thiết kế có hình thức hoặc kiểu dáng như bao, gói hoặc điếu thuốc lá; mua bán, tàng trữ, vận chuyển nguyên liệu thuốc lá, thuốc lá nhập lậu.

Nghị định 98/2020/NĐ-CP ngày 26 tháng 8 năm 2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ người tiêu dùng:

“Điều 3.

...

7. “Hàng giả” gồm:

a) Hàng hóa có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với nguồn gốc bản chất tự nhiên, tên gọi của hàng hóa; hàng hóa không có giá trị sử dụng, công dụng hoặc có giá trị sử dụng, công dụng không đúng so với giá trị sử dụng, công dụng đã công bố hoặc đăng ký;

b) Hàng hóa có ít nhất một trong các chỉ tiêu chất lượng hoặc đặc tính kỹ thuật cơ bản hoặc định lượng chất chính tạo nên giá trị sử dụng, công dụng của hàng hóa chỉ đạt mức từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu quy định tại quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố áp dụng hoặc ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa

...

đ) Hàng hóa có nhãn hàng hóa hoặc bao bì hàng hóa ghi chỉ dẫn giả mạo tên, địa chỉ tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc nhập khẩu, phân phối hàng hóa; giả mạo mã số đăng ký lưu hành, mã số công bố, mã số mã vạch của hàng hóa hoặc giả mạo bao bì hàng hóa của tổ chức, cá nhân khác; giả mạo về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa hoặc nơi sản xuất, đóng gói, lắp ráp hàng hóa;

e) Tem, nhãn, bao bì hàng hóa giả.”

Thuốc lá giả, nguyên liệu làm thuốc lá nhập lậu là những sản phẩm không đạt tiêu chuẩn chất lượng theo quy định Nhà nước. Những nguyên liệu này là nguyên nhân gây hại cho sức khỏe con người, cần nghiêm cấm sử dụng trong nước.

Những hành vi thực hiện đối với người dưới 18 tuổi

Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá quy định 04 hành vi nghiêm cấm đối với người dưới 18 tuổi:

- Người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá.

- Sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá.

- Bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi.

- Sử dụng hình ảnh thuốc lá trên báo chí, xuất bản phẩm dành riêng cho trẻ em.

Trong thuốc lá có đến 7000 chất hóa học độc hại, trong đó có gần 70 chất gây ung thư như: Nicotin, hắc ín, Cacbonmonoxit, Hay chất phụ gia (Amoniac)… Khi hút thuốc, khói thuốc hít vào sẽ tạo điều kiện đưa các chất độc hại này theo đường miệng vào bên trong cơ thể con người.

Độ tuổi dưới 18 tuổi, nhất là đối với trẻ em, cơ thể đang phát triển, các bộ phận cơ thể dễ bị các chất độc tàn phá nhanh chóng. Khi thể trạng của người dưới 18 tuổi chưa phát triển toàn diện, cơ thể không đủ kháng thể để chống lại những tác nhân độc hại từ khói thuốc lá. Tỷ lệ mắc các bệnh trên đối với người dưới 18 tuổi sẽ cao hơn rất nhiều so với những người trưởng thành hút thuốc.

Ngoài ra, hút thuốc lá cũng là nguyên nhân khiến người dưới 18 tuổi mắc các bệnh về tim mạch, các bệnh ung thư, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản sau này, và gây nên những biến chứng nguy hiểm khác.

Do tác hại nguy hiểm của thuốc lá đối với sức khỏe của người dưới 18 tuổi, pháp luật quy định nghiêm cấm mọi hành vi sử dụng, mua bán thuốc lá đối với người dưới 18 tuổi.

Các hành vi làm tăng cường khả năng tiêu thụ thuốc lá

Một trong những nguyên tắc phòng chống tác hại của thuốc lá quy định tại Điều 3 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá là tập trung thực hiện các biện pháp giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá.

Vậy, những hành vi đi ngược với nguyên tắc này, là hành vi làm tăng cường khả năng tiêu thụ thuốc lá.

Đó là:

- Quảng cáo, khuyến mại thuốc lá; tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức.

-Tài trợ của tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá, trừ trường hợp quy định tại Điều 16 của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá.

- Bán thuốc lá bằng máy bán thuốc lá tự động; hút, bán thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm.

- Vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá.

Xem thêm: Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá

Luật Hoàng Anh