Điều kiện hưởng lương hưu của người lao động được quy định như thế nào trong Luật Bảo hiểm xã hội 2024?

Chính sách Bảo hiểm xã hội là công cụ hữu hiệu giúp Nhà nước thực hiện công bằng xã hội, đảm bảo ổn định đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động. Luật Bảo hiểm xã hội 2024 được Quốc hội ban hành đã quy định về quyền, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với bảo hiểm xã hội và tổ chức thực hiện bảo hiểm xã hội; trợ cấp hưu trí xã hội; đăng ký tham gia và quản lý thu, đóng bảo hiểm xã hội; các chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội tự nguyện;...

Vậy điều kiện hưởng lương hưu của người lao động được quy định như thế nào trong Luật Bảo hiểm xã hội 2024?. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết vấn đề trên. Hãy GỌI NGAY tới 0908308123 để được Luật sư tư vấn miễn phí và cung cấp các dịch vụ theo yêu cầu.

Căn cứ pháp lý

- Bộ luật lao động năm 2019;

- Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024;

- Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014.

Các chế độ của bảo hiểm xã hội bắt buộc

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội (sau đây gọi là “BHXH”) do Nhà nước tổ chức mà người lao động, người sử dụng lao động thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc phải tham gia. Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định loại hình BHXH bắt buộc gồm các chế độ sau:

a) Ốm đau;

b) Thai sản;

c) Hưu trí;

d) Tử tuất;

đ) Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp theo quy định của Luật An toàn, vệ sinh lao động.

Căn cứ theo quy định trên, người lao động khi tham gia loại hình BHXH bắt buộc sẽ được hưởng 04 chế độ sau: (1) Ốm đau; (2) Thai sản; (3) Hưu trí; (4) Tử tuất.

>>>Xem thêm tại: Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của người lao động được quy định như thế nào?

Điều kiện hưởng lương hưu đối với người lao động

Điều 64 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định điều kiện để người lao động được hưởng lương hưu bao gồm:

Đối với người lao động không thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng

Khoản 1 Điều 64 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định các điều kiện cụ thể để người lao động khi nghỉ việc thì được hưởng lương hưu như sau:

Thứ nhất, điều kiện về độ tuổi

Chế độ bảo hiểm hưu trí là chế độ bảo hiểm dành cho những người lao động không còn tham gia quan hệ lao động, vì vậy chỉ khi hết tuổi lao động, người lao động mới được hưởng chế độ này. Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định cụ thể về độ tuổi người lao động được nghỉ hưu như sau:

a) Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động;

b) Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại khoản 3 Điều 169 của Bộ luật Lao động và có tổng thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên khi làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành hoặc làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01 tháng 01 năm 2021;

....

Một là, đối với người lao động làm việc trong điều kiện lao động bình thường: Điều 169 Bộ luật lao động năm 2019 quy định độ tuổi nghỉ hưu sẽ được điều chỉnh theo lô trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035. Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ.

Hai là, đối với người lao động làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành hoặc làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01 tháng 01 năm 2021: Độ tuổi nghỉ hưu sẽ được giảm 05 năm so với trường hợp nghỉ hưu thông thường tại thời điểm nghỉ hưu.

Ba là, đối với người lao động làm công việc khai thác than trong hầm lò: Theo đó, người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm công việc khai thác than trong hầm lò theo quy định của Chính phủ sẽ được nghỉ hưu ở độ tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường.

Điều 12 Nghị định 158/2025/NĐ-CP hướng dẫn Luật Bảo hiểm xã hội 2024 về bảo hiểm xã hội bắt buộc đã quy định cụ thể việc hưởng lương hưu đối với trường hợp không xác định ngày, tháng sinh hoặc mất hồ sơ như sau:

2. Khi xác định điều kiện hưởng lương hưu đối với trường hợp hồ sơ của người lao động không xác định được ngày, tháng sinh mà chỉ có năm sinh thì lấy ngày 01 tháng 01 của năm sinh để làm căn cứ xác định tuổi của người lao động. Trường hợp không xác định được ngày sinh mà chỉ có tháng, năm sinh thì lấy ngày 01 của tháng, năm sinh để làm căn cứ xác định tuổi của người lao động.

Theo đó, trường hợp không xác định được được ngày, tháng sinh mà chỉ có năm sinh thì lấy ngày 01 tháng 01 của năm sinh để làm căn cứ xác định tuổi của người lao động. Trường hợp không xác định được ngày sinh mà chỉ có tháng, năm sinh thì lấy ngày 01 của tháng, năm sinh để làm căn cứ xác định tuổi của người lao động.

Tuy nhiên, trường hợp người lao động bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao thì không cần phụ thuộc vào độ tuổi cũng thuộc diện được hưởng chế độ.

Thứ hai, điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc

Theo đó, người lao động cần khi nghỉ việc có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên thì được hưởng lương hưu.

So sánh với quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm để được hưởng lương hưu. Quy định này góp phần mở rộng quyền lợi cho người tham gia BHXH, từ đó đảm bảo an sinh xã hội cho người dân.

Đối với người lao động thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng

Theo đó, đối với người lao động là Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, dân quân thường trực.... cần đáp ứng điều kiện để hưởng lương hưu theo quy định tại khoản 2 Điều 64 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 gồm:

Thứ nhất, điều kiện về độ tuổi

- Độ tuổi nghỉ hưu của đối tượng trên sẽ thấp hơn tối đa 05 tuổi so với tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường. Tuy nhiên, trường hợp Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Luật Công an nhân dân... có quy định khác về độ tuổi nghỉ hưu thì sẽ thực hiện theo quy định của các Luật trên.

- Đối với người lao động có việc làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành hoặc làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01 tháng 01 năm 2021 và có tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên, độ tuổi nghỉ hưu thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường.

Tuy nhiên, trường hợp người lao động bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao thì không cần phụ thuộc vào độ tuổi cũng thuộc diện được hưởng chế độ.

Thứ hai, điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc

Theo đó, người lao động khi nghỉ việc cần có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên thì được hưởng lương hưu.

Như vậy, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định các điều kiện cụ thể để người lao động được hưởng lương hưu. Trong đó, việc giảm độ tuổi nghỉ hưu với nhóm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc làm việc tại vùng khó khăn đã ghi nhận sự rủi ro và tính chất đặc thù của công việc, đồng thời đảm bảo sức khỏe của người lao động. 

Bên cạnh đó, quy định đã thể hiện tính linh hoạt khi cho phép áp dụng các luật chuyên ngành như Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Luật Công an nhân dân,.... trong trường hợp luật này có quy định khác về tuổi nghỉ hưu.

>>>Xem thêm tại: Điều kiện được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội được quy định như thế nào từ ngày 01/07/2025?

Bạn không có thời gian để thực hiện hoặc chưa nắm rõ các quy định pháp luật hiện hành, hãy liên hệ với Luật Hoàng Anh để được tư vấn và cung cấp dịch vụ một cách HIỆU QUẢ và TIẾT KIỆM CHI PHÍ NHẤT.

Luật Hoàng Anh.