Hộ tịch là vấn đề pháp lý quen thuộc đối với mỗi cá nhân để chỉ những quyền lợi cơ bản cũng như các sự kiện hợp pháp của công dân. Việc đăng ký hộ tịch được xác định là nhiệm vụ quan trọng của các cấp chính quyền nhằm theo dõi được thực trạng và biến động về hộ tịch, đồng thời kịp thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, gia đình. Sau đây, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày về phương thức yêu cầu và tiếp nhận yêu cầu đăng ký hộ tịch.

Khái quát chung

Hộ tịch là những sự kiện cơ bản xác định tình trạng nhân thân của một người từ khi sinh ra đến khi chết như họ, tên, cha, mẹ, sinh, tử, kết hôn, ly hôn, xác định thành phần dân tộc, quốc tịch….

Đăng ký hộ tịch là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận hoặc ghi vào Sổ hộ tịch các sự kiện hộ tịch của cá nhân, tạo cơ sở pháp lý để Nhà nước bảo hộ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, thực hiện quản lý về dân cư.

Phương thức yêu cầu và tiếp nhận yêu cầu đăng ký hộ tịch

Yêu cầu đăng ký hộ tịch

Về hình thức nộp hồ sơ

Căn cứ khoản 1 Điều 9 Luật Hộ tịch 2014 quy định như sau:

“ 1. Khi yêu cầu đăng ký hộ tịch, cấp bản sao trích lục hộ tịch, cá nhân nộp hồ sơ trực tiếp cho cơ quan đăng ký hộ tịch hoặc gửi hồ sơ qua hệ thống bưu chính hoặc gửi qua hệ thống đăng ký hộ tịch trực tuyến.”

Cơ quan đăng ký hộ tịch là Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi là Ủy ban nhân dân cấp xã), Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và đơn vị hành chính tương đương (sau đây gọi là Ủy ban nhân dân cấp huyện), Cơ quan đại diện ngoại giao, Cơ quan đại diện lãnh sự của Việt Nam ở nước ngoài (sau đây gọi là Cơ quan đại diện). Cá nhân khi yêu cầu đăng ký hộ tịch, cấp bản sao trích lục hộ tịch có thể nộp hồ sơ dưới nhiều dạng hình thức khác nhau.

Về thủ tục đăng ký hộ tịch

Căn cứ khoản 2 Điều 9 Luật Hộ tịch 2014 quy định như sau:

“2. Khi làm thủ tục đăng ký hộ tịch, cấp bản sao trích lục hộ tịch từ Cơ sở dữ liệu hộ tịch, cá nhân xuất trình giấy tờ chứng minh nhân thân cho cơ quan đăng ký hộ tịch. Trường hợp gửi hồ sơ qua hệ thống bưu chính thì phải gửi kèm theo bản sao có chứng thực giấy tờ chứng minh nhân thân.”

Cơ sở dữ liệu hộ tịch là tập hợp thông tin hộ tịch của cá nhân đã đăng ký và lưu giữ trong Sổ hộ tịch và Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử.

Cá nhân xuất trình các giấy tờ chứng minh thư nhân thân như thẻ căn cước, chứng minh nhân dân, hộ chiếu,.......có dán ảnh và thông tin cá nhân, bản sao có chứng thực giấy tờ chứng minh thư nhân thân ( nếu gửi qua hệ thống bưu chính).

Tiếp nhận đăng ký hộ tịch

Căn cứ khoản 3 Điều 9 Luật Hộ tịch 2014 quy định như sau:

“ 3. Đối với những việc đăng ký hộ tịch có quy định thời hạn giải quyết, thì người tiếp nhận hồ sơ phải viết giấy tiếp nhận; trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ, không hợp lệ thì phải hướng dẫn bằng văn bản để người đi đăng ký hộ tịch bổ sung, hoàn thiện. Văn bản hướng dẫn phải ghi đầy đủ, rõ ràng loại giấy tờ bổ sung.

Trường hợp người có yêu cầu nộp hồ sơ không đúng cơ quan đăng ký hộ tịch có thẩm quyền thì người tiếp nhận hướng dẫn người đi đăng ký hộ tịch đến cơ quan có thẩm quyền để nộp hồ sơ.”

Việc tiếp nhận hồ sơ yêu cầu đăng ký hộ tịch được hướng dẫn bởi khoản 1, 2, 3 Điều 3 Thông tư 04/2020/TT-BTP của Bộ Tư pháp quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Hộ tịch và Nghị định số 123/2015/ NĐ-CP ngày 15 tháng 11 năm 2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Hộ tịch.

Ngoài quy định nêu trên, vấn đề yêu cầu và tiếp nhận yêu cầu đăng ký hộ tịch được hướng dẫn cụ thể tại Điều 2 và Điều 3 Nghị định 123/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Hộ tịch.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Hộ tịch

Luật Hoàng Anh