Các hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến hợp tác, cạnh tranh và đấu thầu trong kinh doanh bảo hiểm như thế nào?

Theo Điều 10 Luật kinh doanh bảo hiểm số 24/2000/QH10 ngày 09/12/2000 và Khoản 5 Điều 1 Luật sửa đổi bổ sung Luật kinh doanh bảo hiểm số 61/2010/QH12 ngày 24/11/2010, có 07 nhóm hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến hợp tác, cạnh tranh và đấu thầu trong kinh doanh bảo hiểm, bao gồm:

1. Cấu kết giữa các doanh nghiệp bảo hiểm hoặc giữa doanh nghiệp bảo hiểm với bên mua bảo hiểm nhằm phân chia thị trường bảo hiểm, khép kín dịch vụ bảo hiểm

Cấu kết giữa các doanh nghiệp bảo hiểm hoặc giữa các doanh nghiệp bảo hiểm với bên mua bảo hiểm ở đây là hoạt động thỏa thuận không có trong hợp đồng bảo hiểm giữa các chủ thể trong quan hệ bảo hiểm làm phát sinh các vấn đề cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường bảo hiểm, phân chia, chiếm lĩnh thị trường bảo hiểm, hoặc khép kín dịch vụ bảo hiểm, không cho các đối tượng khách hàng tiếp cận với các điều kiện, mức phí,… mang tính cạnh tranh, làm giảm sự phát triển của thị trường bảo hiểm trong nước.

2. Can thiệp trái pháp luật vào việc lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm

Hành vi này có thể là hành vi của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, có thể là hành vi của doanh nghiệp bảo hiểm. Hành vi can thiệp trái pháp luật vào việc lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm là các hành vi tương đối đa dạng:

- Ép buộc khách hàng phải lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm (bằng các hành vi đe dọa, lừa dối,…)

- Gây bất lợi cho đối thủ cạnh tranh khiến các đối thủ phải từ chối khách hàng

-…

Đối với các hành vi này, tùy mức độ và tính chất, có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

3. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn chỉ định, yêu cầu, ép buộc, ngăn cản tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm

Chủ thể thực hiện các hành vi này không phải là doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm hay người tham gia bảo hiểm, mà là người có chức vụ, quyền hạn đối với nhóm đối tượng có khả năng tham gia bảo hiểm (tức là khách hàng tiềm năng đối với các doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm). Các chủ thể này dựa vào quyền lực (chức vụ, quyền hạn) mà mình có để can thiệp trực tiếp vào việc tham gia bảo hiểm của các chủ thể khác:

- Yêu cầu, ép buộc người, tổ chức tham gia bảo hiểm

- Ngăn cản tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm

Trong khi việc tham gia bảo hiểm là hoạt động tự nguyện của mỗi cá nhân, tổ chức (nếu không phải là bảo hiểm bắt buộc, nhưng đối với các loại bảo hiểm bắt buộc, người, tổ chức tham gia bảo hiểm vẫn có quyền tự do lựa chọn doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm để giao kết hợp đồng bảo hiểm), vì vậy, hành vi này xâm phạm nghiêm trọng đến quyền của các cá nhân, tổ chức khác, nên tùy theo mức độ và tính chất, có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

4. Thông tin, quảng cáo sai sự thật về nội dung, phạm vi hoạt động, điều kiện bảo hiểm, làm tổn hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của bên bảo hiểm

Đây là một trong các hành vi phổ biến nhất được coi là hành vi cạnh tranh không lành mạnh (quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh). Việc thông tin, quảng cáo sai sự thật về nội dung, phạm vi hoạt động, điều kiện bảo hiểm vừa là hành vi gian lận trên thị trường bảo hiểm, gây ảnh hưởng đến sự cân bằng của thị trường này và cơ hội cạnh tranh của các doanh nghiệp khác, cũng trực tiếp làm ảnh hưởng tới quyền lợi của bên bảo hiểm (phía khách hàng, người mua bảo hiểm). Do đó, nếu các thông tin, quảng cáo sai sự thật về nội dung, phạm vi hoạt động, điều kiện bảo hiểm thì bên bảo hiểm có thể không tiến hành ký kết hợp đồng bảo hiểm, hoặc nếu có ký kết hợp đồng bảo hiểm thì các nội dung của hợp đồng bảo hiểm mà bên doanh nghiệp không thể thực hiện được được coi là vi phạm hợp đồng.

5. Tranh giành khách hàng dưới các hình thức ngăn cản, lôi kéo, mua chuộc, đe dọa nhân viên hoặc khách hàng của doanh nghiệp bảo hiểm, đại lý bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm khác

Đây cũng là hành vi cạnh tranh không lành mạnh, ở mức độ rõ ràng và trực tiếp, các bên tranh giành khách hàng qua các hình thức ngăn cản, lôi kéo, mua chuộc, đe dọa nhân viên hoặc khách hàng dẫn đến ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích của khách hàng, khiến khách hàng không thể tự lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm, đại lý bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới phù hợp với nhu cầu bảo hiểm của mình, vừa khiến các chủ thể doanh nghiệp bảo hiểm, đại lý bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm khác mất khách hàng. Hành vi này có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

6. Khuyến mại bất hợp pháp

Các hoạt động khuyến mại bất hợp pháp là các hoạt động khuyến mại không tuân thủ đúng theo quy định của pháp luật thương mại về khuyến mại. Ví dụ:

- Khuyến mại vượt quá 50% giá của đơn vị hàng hóa, dịch vụ được khuyến mại trước thời gian khuyến mại (trừ trường hợp tổ chức các chương trình khuyến mại tập trung)

- Thời gian khuyến mại vào các dịp lễ, tết trước hơn 30 ngày so với Tết Âm lịch, thời hạn khuyến mại vượt quá thời gian nghỉ của các dịp lễ, tết

-…

Các hành vi này có thể bị xử lý vi phạm hành chính.

7. Hành vi bất hợp pháp khác trong hợp tác, cạnh tranh và đấu thầu

Còn nhiều hành vi bất hợp pháp khác trong hợp tác, cạnh tranh và đấu thầu, chỉ cần là hành vi không phù hợp với quy định của pháp luật về bảo hiểm, thương mại, đấu thầu, cạnh tranh… và các lĩnh vực liên quan thì đều được coi là hành vi bất hợp pháp. Các hành vi bất hợp pháp đều là các hành vi bị nghiêm cấm và có thể bị xử lý vi phạm hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự tùy vào mức độ, tính chất hành vi.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật kinh doanh bảo hiểm

Luật Hoàng Anh