Hoạt động điều chỉnh lương hưu được thực hiện như thế nào?

1. Chủ thể quy định điều chỉnh lương hưu

Chủ thể quy định điều chỉnh lương hưu, theo Điều 57 Luật bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 ngày 20/11/2014, là Chính phủ.

Các cơ quan quản lý về bảo hiểm xã hội như Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đều là cơ quan cấp dưới của Chính phủ. Vấn đề chính sách liên quan đến bảo hiểm xã hội cũng do Chính phủ phê duyệt trước khi được thực hiện bởi các cơ quan này. Việc điều chỉnh lương hưu là vấn đề quan trọng, ảnh hưởng đến tình hình kinh tế - xã hội đất nước, vì vậy Chủ thể quy định điều chỉnh lương hưu phải là Chính phủ, không phải các cơ quan trực tiếp quản lý về bảo hiểm xã hội, lương hưu.

2. Căn cứ điều chỉnh lương hưu

Cũng theo Điều 57 Luật bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 ngày 20/11/2014, việc điều chỉnh lương hưu trên cơ sở:

- Mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng

- Tăng trưởng kinh tế

- Tính phù hợp với ngân sách Nhà nước và quỹ bảo hiểm xã hội

Có thể nói việc điều chỉnh lương hưu nhằm đảm bảo người lao động được hưởng chế độ bảo hiểm xã hội phù hợp với mức đóng bảo hiểm xã hội do chỉ số giá tiêu dùng qua các năm đều có sự tăng trưởng, đồng thời nền kinh tế của Việt Nam đang dần phát triển, suy ra nếu người lao động không được điều chỉnh tăng lương hưu thì mức lương hưu có thể không đáp ứng đủ mức sinh hoạt phí và các chi phí hằng ngày của người lao động đã nghỉ hưu. Tuy nhiên, do mức lương hưu cho người lao động được trích ra từ Quỹ bảo hiểm xã hội (cụ thể là Quỹ hưu trí và tử tuất) nên việc điều chỉnh lương hưu phải đảm bảo cân bằng Quỹ bảo hiểm xã hội, không làm ảnh hưởng đến quyền lợi chung của người lao động hưởng lương hưu.

3. Đối tượng được điều chỉnh lương hưu

Việc điều chỉnh lương hưu chỉ tác động đến một số đối tượng nhất định, không tác động đến toàn bộ người lao động tham gia bảo hiểm xã hội và hưởng chế độ hưu trí. Chính phủ khi điều chỉnh lương hưu có quy định rõ về đối tượng được điều chỉnh lương hưu.

Ví dụ: Nghị định số 55/2016/NĐ-CP ngày 15/06/2016 của Chính phủ quy định về điều chỉnh mức lương hưu, trợ cấp mất sức lao động, trợ cấp hằng tháng và trợ cấp đối với giáo viên mầm non có thời gian làm việc trước năm 1995. Suy ra đối tượng được điều chỉnh lương hưu ở đây là giáo viên mầm non có thời gian làm việc trước năm 1995.

4. Đề xuất điều chỉnh lương hưu năm 2022 [1]

Hiện nay, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đang lấy ý kiến về dự thảo Nghị định điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng cho 08 nhóm đối tượng được điều chỉnh tăng thêm 15% mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng từ ngày 01/01/2022 khi chính sách được ban hành. 08 đối tượng đó bao gồm:

- Cán bộ, công chức, công nhân, viên chức và người lao động; quân nhân, công an nhân dân và người làm công tác cơ yếu đang hưởng lương hưu hằng tháng

- Cán bộ xã, phường, thị trấn quy định tại Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính phru và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, Nghị định số 34/2019/NĐ-CP ngày 24/04/2019 của Chính phủ

- Người đang hưởng trợ cấp mất sức lao động hằng tháng theo quy định của pháp luật, người đang hưởng trợ cấp hằng tháng theo Quyết định số 91/2000/QĐ-TTg ngày 04/08/2000 của Thủ tướng Chính phủ về việc trợ cấp cho những người đã hết tuổi lao động tại thời điểm người hưởng trợ cấp mất sức lao động hằng tháng; Quyết định số 613/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ công nhân cao su đang hưởng trợ cấp hằng tháng theo Quyết định số 206/CP ngày 30-5-1979 của Hội đồng Chính phủ về chính sách đối với công nhân mới giải phóng làm nghề nặng nhọc, có hại sức khỏe nay già yếu phải thôi việc.

- Cán bộ xã, phường, thị trấn đang hưởng trợ cấp hằng tháng theo Quyết định số 130/CP ngày 20/06/1975 của Hội đồng Chính phủ bổ sung chính sách, chế độ đãi ngộ đối với cán bộ xã và Quyết định số 111-HĐBT ngày 13/10/1981 của Hội đồng Bộ trưởng về việc sửa đổi, bổ sung một số chính sách, chế độ đối với cán bộ xã, phường

- Quân nhân đang hưởng chế độ trợ cấp hằng tháng theo Quyết định số 142/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện chế độ đối với quân nhân tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước có dưới 20 năm công tác trong quân đội đã phục viên, xuất ngũ về địa phương, Quyết định số 38/2010/QĐ-TTg ngày 27/10/2008 của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện chế độ đối với quân nhân tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước có dưới 20 năm công tác tỏng quân đội đã phục viên, xuất ngũ về địa phương.

- Công an nhân dân đang hưởng trợ cấp hằng tháng theo Quyết định số 53/2010/QĐ-TTg ngày 20/08/2010 của Thủ tướng Chính phủ quy định về chế độ đối với cán bộ, chiến sĩ công an nhân dân tham gia kháng chiến chống Mỹ có dưới 20 năm công tác trong Công an nhân dân đã thôi việc, xuất ngũ về địa phương.

- Quân nhân, Công an nhân dân, người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân, công an nhân dân đang hưởng trợ cấp hằng tháng theo Quyết định số 62/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chế độ, chính sách đối với đối tượng tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia, giúp bạn Lào sau ngày 30/4/1975 đã phục viên, xuất ngũ, thôi việc.

- Người đang hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hằng tháng

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật bảo hiểm xã hội

Luật Hoàng Anh

[1] Đề xuất tám nhóm đối tượng được tăng lương hưu, trợ cấp hằng tháng từ 1-1-2022 (Báo Nhân dân, link: https://nhandan.vn/tin-tuc-xa-hoi/de-xuat-tam-nhom-doi-tuong-duoc-tang-luong-huu-tro-cap-hang-thang-tu-1-1-2022-639359/)