Hợp đồng bảo hiểm trên giá trị là gì?

Hợp đồng bảo hiểm tài sản

Theo Khoản 1 Điều 12 Luật kinh doanh bảo hiểm số 24/2000/QH10 ngày 09/12/2000, sửa đổi, bổ sung năm 2010, 2019, hợp đồng bảo hiểm là sự thỏa thuận giữa hai chủ thể trao đổi quyền và nghĩa vụ tương ứng, một bên (bên mua bảo hiểm) trả phí bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm, bên còn lại (doanh nghiệp bảo hiểm) có trách nhiệm bảo hiểm, thanh toán tiền bảo hiểm hoặc bồi thường khi xảy ra sự kiện bảo hiểm (sự kiện bảo hiểm là sự kiện pháp lý mà khi xảy ra, doanh nghiệp bảo hiểm phải tiến hành thanh toán cho bên được bảo hiểm một khoản tiền bảo hiểm hoặc khoản bồi thường nhất định theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm).

Có ba loại hợp đồng bảo hiểm, là:

- Hợp đồng bảo hiểm con người

- Hợp đồng bảo hiểm tài sản

- Hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự

Trong đó, hợp đồng bảo hiểm tài sản là hợp đồng bảo hiểm có đối tượng bảo hiểm là tài sản (bao gồm vật có thực, tiền, giấy tờ trị giá được bằng tiền và các quyền tài sản, trong đó có cả động sản, bất động sản hiện có và hình thành trong tương lai. Tuy nhiên, trên thực tế, bảo hiểm cho tài sản hình thành trong tương lai mang rủi ro lớn cho bên nhận bảo hiểm (doanh nghiệp bảo hiểm) nên thông thường các hợp đồng bảo hiểm tài sản chỉ có đối tượng là tài sản hiện có), đồng thời, sự kiện bảo hiểm xảy ra phải làm hao tổn, thiệt hại, gây mất giá trị đột ngột và ở mức độ nhất định cho tài sản được bảo hiểm.

Hợp đồng bảo hiểm trên giá trị

Khái niệm hợp đồng bảo hiểm trên giá trị

Theo Khoản 1 Điều 42 Luật kinh doanh bảo hiểm số 24/2000/QH10 ngày 09/12/2000, sửa đổi, bổ sung năm 2010, 2019:

“Điều 42. Hợp đồng bảo hiểm tài sản trên giá trị

1. Hợp đồng bảo hiểm tài sản trên giá trị là hợp đồng trong đó số tiền bảo hiểm cao hơn giá thị trường của tài sản được bảo hiểm tại thời điểm giao kết hợp đồng. Doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm không được giao kết hợp đồng bảo hiểm tài sản trên giá trị.”

Như vậy:

- Hợp đồng bảo hiểm tài sản dưới giá trị được xác định căn cứ vào số tiền bảo hiểm. Mà số tiền bảo hiểm trong hợp đồng bảo hiểm tài sản là số tiền mà bên mua bảo hiểm yêu cầu bảo hiểm cho tài sản, không phải số tiền thực tế mà doanh nghiệp bảo hiểm sẽ bồi thường cho bên mua bảo hiểm (hoặc người thụ hưởng) trong trường hợp xảy ra sự kiện bảo hiểm, thay vào đó là căn cứ xác định mức bồi thường này.

- Hợp đồng bảo hiểm cao hơn giá thị trường của tài sản được bảo hiểm tức là yêu cầu của bên bảo hiểm ở mức cao hơn giá trị được định giá theo giá thị trường của tài sản (qua hoạt động định giá của tổ chức định giá)

- Doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm không được giao kết hợp đồng bảo hiểm tài sản trên giá trị do việc giao kết hợp đồng tạo ra rủi ro lớn cho doanh nghiệp bảo hiểm (nhiều trường hợp mua bảo hiểm để trục lợi từ tiền bảo hiểm). Hoạt động bảo hiểm vốn mang mục đích bảo đảm cho chủ thể mua bảo hiểm về các đối tượng được bảo hiểm, không có ý nghĩa chủ yếu liên quan đến thu lợi. Vì vậy các bên không được giao kết hợp đồng bảo hiểm tài sản trên giá trị.

Xử lý trong trường hợp giao kết hợp đồng bảo hiểm tài sản trên giá trị

Theo Khoản 2 Điều 42 Luật kinh doanh bảo hiểm số 24/2000/QH10 ngày 09/12/2000, sửa đổi, bổ sung năm 2010, 2019:

- Trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm đã giao kết hợp đồng bảo hiểm trên giá trị do lỗi vô ý của bên mua bảo hiểm:

+ Doanh nghiệp bảo hiểm phải hoàn lại cho bên mua bảo hiểm số phí bảo hiểm đã đóng tương ứng với số tiền bảo hiểm vượt quá giá thị trường của tài sản (dựa trên hoạt động định giá của tổ chức định giá) được bảo hiểm, sau khi trừ các chi phí hợp lý có liên quan.

+ Nếu đã xảy ra sự kiện bảo hiểm (cho đến thời điểm các bên phát hiện ra không được giao kết hợp đồng bảo hiểm trên giá trị) thì doanh nghiệp bảo hiểm chỉ phải chịu trách nhiệm bồi thường không vượt quá giá thị trường của tài sản. Tức là, số tiền bảo hiểm tối đa được cho phép bằng giá thị trường của tài sản, suy ra nếu xảy ra sự kiện bảo hiểm trong trường hợp này thì mức bồi thường tối đa chỉ được bằng mức tối đa của số tiền bảo hiểm.

- Nếu doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm đã giao kết hợp đồng bảo hiểm trên giá trị do lỗi cố ý của các bên thì hợp đồng bảo hiểm có thể bị tuyên vô hiệu.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật kinh doanh bảo hiểm

Luật Hoàng Anh