Quyền của bên mua bảo hiểm như thế nào? (Phần 1)

Theo Khoản 1 Điều 18 Luật Kinh doanh bảo hiểm số 24/2000/QH10 ngày 09/12/2000, bên mua bảo hiểm có 06 nhóm quyền trong việc giao kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm, bao gồm:

Lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm hoạt động tại Việt Nam

Đây là quyền cơ bản với tư cách là khách hàng, người mua bảo hiểm: Được tự do lựa chọn sử dụng dịch vụ bảo hiểm ở doanh nghiệp mà người mua bảo hiểm cảm thấy đủ điều kiện, tiêu chuẩn, phù hợp với nhu cầu nhất. Trong đó:

- Bên mua bảo hiểm (cá nhân, tổ chức có nhu cầu bảo hiểm) có quyền lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm phù hợp với nhu cầu mà mức chi trả phí bảo hiểm mà bên mua bảo hiểm có thể thanh toán. Mọi hành vi áp đặt, ngăn cản việc lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm đều là hành vi bị nghiêm cấm, dù là với chủ thể nào.

- Bên mua bảo hiểm có thể chỉ định doanh nghiệp tái bảo hiểm cho bên doanh nghiệp nhận bảo hiểm để doanh nghiệp này chọn một hoặc một số doanh nghiệp mà bên mua bảo hiểm chỉ định để thực hiện tái bảo hiểm

- Bên mua bảo hiểm có quyền lựa chọn doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, dựa trên các tiêu chí, nhu cầu, và khả năng tài chính của bên mua bảo hiểm.

- Bên mua bảo hiểm có thể chỉ định doanh nghiệp môi giới tái bảo hiểm để doanh nghiệp nhận tái bảo hiểm lựa chọn

Tuy nhiên, tự do lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm hoạt động tại Việt Nam không có nghĩa được phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp hoạt động bảo hiểm trong nước, chi nhánh nước ngoài của doanh nghiệp hay doanh nghiệp nước ngoài. Việc lựa chọn doanh nghiệp hoạt động bảo hiểm để giao kết hợp đồng bảo hiểm, hợp đồng tái bảo hiểm, hợp đồng môi giới bảo hiểm, đều chỉ được dựa theo các tiêu chí về chuyên môn bảo hiểm, tài chính, mức phí, điều kiện, phạm vi trách nhiệm,… chứ không được dựa vào các yếu tố chủ quan, do các hành vi phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp hoạt động bảo hiểm tại Việt Nam là các hành vi bị nghiêm cấm.

Yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm giải thích các điều kiện, điều khoản bảo hiểm; cấp giấy chứng nhận bảo hiểm hoặc đơn bảo hiểm

2.1. Yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm giải thích các điều kiện, điều khoản bảo hiểm

Trên thực tế, phía doanh nghiệp bảo hiểm là phía soạn hợp đồng bảo hiểm. Đối với các hợp đồng bảo hiểm này, doanh nghiệp bảo hiểm là doanh nghiệp có trách nhiệm phải xây dựng hợp đồng phù hợp với quy định của pháp luật, nên có thể coi là đương nhiên hiểu và biết áp dụng pháp luật liên quan đến bảo hiểm cũng như các quy định liên quan đến bảo hiểm. Ngược lại, chủ thể mua bảo hiểm là chủ thể không bắt buộc phải có hiểu biết về lĩnh vực bảo hiểm hay hợp đồng bảo hiểm. Để các chủ thể mua bảo hiểm hiểu được và thực hiện đúng các quyền và nghĩa vụ của mình, bên mua bảo hiểm có thể yêu cầu doanh nghiệp giải thích các điều kiện, điều khoản bảo hiểm một cách kỹ càng và đầy đủ cho mình.

Việc yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm giải thích các điều kiện, điều khoản bảo hiểm vừa giúp bên mua bảo hiểm thực hiện đúng hợp đồng bảo hiểm, biết được các quyền của mình (tránh tình trạng doanh nghiệp bảo hiểm lách luật, lợi dụng sự thiếu hiểu biết của bên mua bảo hiểm để trục lợi) vừa giúp giảm nguy cơ xảy ra tranh chấp trong quá trình thực hiện hợp đồng bảo hiểm hoặc sau khi thực hiện hợp đồng bảo hiểm.

2.2. Cấp giấy chứng nhận bảo hiểm hoặc đơn bảo hiểm

- Giấy chứng nhận bảo hiểm (Insurance certificate): Là loại chứng từ do doanh nghiệp bảo hiểm cấp cho chủ thể được bảo hiểm nhằm hợp thức hóa hợp đồng bảo hiểm các thông tin cần thiết về thực hiện bảo hiểm giữa người bảo hiểm và người được bảo hiểm.

- Đơn bảo hiểm: Là văn bản mang tính pháp lý ghi nhận yêu cầu của chủ thể tham gia bảo hiểm trong việc ký kết hợp đồng bảo hiểm với doanh nghiệp bảo hiểm, bao gồm các điều khoản chung có tính chất thường xuyên, trong đó quy định rõ trách nhiệm của bên bảo hiểm và bên được bảo hiểm; các điều khoản riêng về đối tượng bảo hiểm và việc tính toán phí bảo hiểm.

Đây là các bằng chứng giao kết hợp đồng bảo hiểm quan trọng đối với bên mua bảo hiểm, nhưng lại do bên nhận bảo hiểm (doanh nghiệp bảo hiểm cung cấp), vì vậy bên mua bảo hiểm có quyền yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm cấp chứng nhận bảo hiểm hoặc đơn bảo hiểm cho mình, doanh nghiệp bảo hiểm cũng có nghĩa vụ cấp các giấy tờ này khi có yêu cầu của bên mua bảo hiểm.

Xem thêm:

Quyền của bên mua bảo hiểm như thế nào? (Phần 2)

Tổng hợp bài viết về Luật kinh doanh bảo hiểm

Luật Hoàng Anh