Quyền của tổ chức bảo hiểm tương hỗ như thế nào?

Tổ chức bảo hiểm tương hỗ

Theo Điều 70 Luật Kinh doanh bảo hiểm số 24/2000/QH10 ngày 09/12/2000, sửa đổi, bổ sung năm 2010, năm 2019: Tổ chức bảo hiểm tương hỗ là tổ chức có tư cách pháp nhân được thành lập để kinh doanh bảo hiểm nhằm tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau giữa các thành viên. Thành viên tổ chức bảo hiểm tương hỗ vừa là chủ sở hữu vừa là bên mua bảo hiểm.

Theo đó:

- Tổ chức bảo hiểm tương hỗ là tổ chức, được thành lập theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm: Tổ chức bảo hiểm tương hỗ được thành lập nếu được cấp Giấy phép thành lập và hoạt động. Tuy nhiên, trước khi đề nghị cấp Giấy phép thành lập và hoạt động, các thành viên sáng lập phải giao kết hợp đồng phục vụ cho việc thành lập tổ chức bảo hiểm tương hỗ.

- Tổ chức bảo hiểm tương hỗ có tư cách pháp nhân: Có tài khoản ngân hàng riêng (có tài sản độc lập), có trụ sở riêng, có khả năng chịu trách nhiệm dân sự, hình sự đối với hoạt động của chính tổ chức bảo hiểm tương hỗ.

- Mục đích thành lập tổ chức là nhằm tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau giữa các thành viên: Khác với doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài, tổ chức bảo hiểm tương hỗ không được thành lập dựa trên mục đích thu lợi nhuận qua hoạt động kinh doanh bảo hiểm, mà được thành lập nhằm hỗ trợ các thành viên trong tổ chức. Ở đặc điểm này, tổ chức bảo hiểm tương hỗ giống với các tổ chức nghề nghiệp hơn so với các doanh nghiệp, chi nhánh nước ngoài.

- Thành viên tổ chức bảo hiểm tương hỗ: Thành viên tổ chức bảo hiểm tương hỗ là chủ thể vừa là chủ sở hữu của tổ chức bảo hiểm tương hỗ (các chủ sở hữu chia sẽ trách nhiệm và nghĩa vụ đối với tổ chức bảo hiểm tương hỗ), vừa là bên mua bảo hiểm (tổ chức, cá nhân giao kết hợp đồng giao kết hợp đồng bảo hiểm với doanh nghiệp bảo hiểm và đóng phí bảo hiểm)

Quyền của tổ chức bảo hiểm tương hỗ

Theo Điều 3 Nghị định số 18/2005/NĐ-CP ngày 24/02/2005 của Chính phủ, tổ chức bảo hiểm tương hỗ có 06 quyền sau:

Chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc quyền sở hữu của mình

Do tổ chức bảo hiểm tương hỗ có tư cách pháp nhân nên có quyền sở hữu đối với một khối tài sản riêng. Mà quyền sở hữu bao gồm quyền chiếm hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt.

- Quyền chiếm hữu: Là quyền nắm giữ, chi phối tài sản một cách trực tiếp hoặc gián tiếp đối với tài sản

- Quyền sử dụng: Là quyền sử dụng tài sản của mình nhằm đáp ứng các nhu cầu sinh hưởng lợi ích, không trái với đạo đức chung của xã hội

- Quyền định đoạt: Là quyền chuyển giao quyền sở hữu tài sản, từ bỏ quyền quyền sở hữu, tiêu dùng hoặc tiêu hủy tài sản

Tiến hành hoạt động kinh doanh bảo hiểm theo quy định của pháp luật

Tổ chức bảo hiểm tương hỗ là một trong các tổ chức kinh doanh bảo hiểm. Tuy mục đích thành lập không chỉ để thu lợi (mà là hỗ trợ các thành viên), nhưng tổ chức bảo hiểm tương hỗ vẫn tham gia kinh doanh bảo hiểm với tư cách một pháp nhân, chịu trách nhiệm về các khoản nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của tổ chức trong phạm vi tài sản của tổ chức. Theo đó, tổ chức bảo hiểm tương hỗ vẫn có thể tham gia vào thị trường kinh doanh bảo hiểm như một chủ thể có vị trí tương đương với doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, thực hiện các hoạt động kinh doanh bảo hiểm như các chủ thể này.

- Kinh doanh bảo hiểm, kinh doanh tái bảo hiểm

- Đề phòng, hạn chế rủi ro, tổn thất

- Giám định tổn thất

- Đại lý giám định tổn thất, xét giải quyết bồi thường, yêu cầu người thứ ba bồi hoàn

- Quản lý quỹ và đầu tư vốn: Quản lý Quỹ thu từ phí bảo hiểm của bên mua bảo hiểm, thực hiện đầu tư tăng lợi nhuận từ Quỹ

- Các hoạt động khác theo quy định của pháp luật

Quyết định về mức phí bảo hiểm mà thành viên của tổ chức phải đóng góp; nhận hoặc từ chối nhận bảo hiểm theo quy định tại Điều lệ tổ chức bảo hiểm tương hỗ và các quy định khác của pháp luật có liên quan

Do thành viên của tổ chức bảo hiểm tương hỗ vừa là chủ sở hữu của tổ chức vừa là bên mua bảo hiểm nên tổ chức bảo hiểm tương hỗ với tư cách là bên nhận bảo hiểm, phải quyết định mức phí bảo hiểm mà thành viên của tổ chức phải đóng góp (các thành viên chấp thuận mức phí này thông qua hoạt động tham gia làm thành viên).

Đồng thời dựa trên Điều lệ tổ chức bảo hiểm tương hỗ, và quyền của bên nhận bảo hiểm, tổ chức bảo hiểm tương hỗ có quyền nhận hoặc từ chối bảo hiểm theo trường hợp quy định trong Điều lệ tổ chức bảo hiểm tương hỗ.

Chủ động lựa chọn nghiệp vụ bảo hiểm, địa bàn hoạt động, quy mô và cơ cấu tổ chức phù hợp

Với tư cách là chủ thể kinh doanh bảo hiểm, tổ chức bảo hiểm tương hỗ không thể thực hiện tất cả các nghiệp vụ bảo hiểm, thay vào đó, phải lựa chọn nghiệp vụ bảo hiểm, địa bàn hoạt động, quy mô và cơ cấu phù hợp để hoạt động tương ứng với mức phí thành viên đóng và khả năng duy trì tài chính của tổ chức bảo hiểm tương hỗ

Quyết định việc phân phối thu nhập, xử lý các khoản lỗ của tổ chức bảo hiểm tương hỗ theo Điều lệ tổ chức bảo hiểm tương hỗ và các quy định khác của pháp luật có liên quan

Cũng do tổ chức bảo hiểm tương hỗ có tư cách pháp nhân nên phải tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động kinh doanh trong phạm vi vốn và tài sản của mình. Điều đó cũng dẫn đến quyền quyết định  việc phân phối thu nhập, xử lý các khoản lỗ của tổ chức bảo hiểm tương hỗ. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào tổ chức bảo hiểm tương hỗ cũng tự mình quyết định phân phối thu nhập, xử lý các khoản lỗ của tổ chức, mà phải dựa vào các trường hợp mà Điều lệ tổ chức quy định. Nếu Điều lệ không quy định mà pháp luật quy định thì vẫn được thực hiện theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp Điều lệ trái quy định của pháp luật thì thực hiện theo quy định của pháp luật.

Các quyền khác theo quy định của pháp luật

Các quyền này là các quyền dựa trên tư cách chủ thể của tổ chức bảo hiểm tương hộ trong các quan hệ khác nhau, ví dụ, quan hệ giữa bên tái bảo hiểm và bên nhận tái bảo hiểm, quan hệ giữa tổ chức với tổ chức khác,...

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật kinh doanh bảo hiểm

Luật Hoàng Anh