Quyền đại diện cho người được bảo hiểm trong hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự như thế nào?

Hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự

Theo Khoản 1 Điều 12 Luật kinh doanh bảo hiểm số 24/2000/QH10 ngày 09/12/2000, sửa đổi, bổ sung năm 2010, 2019, hợp đồng bảo hiểm là sự thỏa thuận giữa hai chủ thể trao đổi quyền và nghĩa vụ tương ứng, một bên (bên mua bảo hiểm) trả phí bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm, bên còn lại (doanh nghiệp bảo hiểm) có trách nhiệm bảo hiểm, thanh toán tiền bảo hiểm hoặc bồi thường khi xảy ra sự kiện bảo hiểm (sự kiện bảo hiểm là sự kiện pháp lý mà khi xảy ra, doanh nghiệp bảo hiểm phải tiến hành thanh toán cho bên được bảo hiểm một khoản tiền bảo hiểm hoặc khoản bồi thường nhất định theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm).

Có ba loại hợp đồng bảo hiểm, là:

- Hợp đồng bảo hiểm con người

- Hợp đồng bảo hiểm tài sản

- Hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự

Trong đó, hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự là hợp đồng có đối tượng bảo hiểm là trách nhiệm dân sự. Theo đó, khi người được bảo hiểm có các hành vi vi phạm hợp đồng hoặc các hành vi làm phát sinh trách nhiệm bồi thường ngoài hợp đồng thì doanh nghiệp bảo hiểm phải thực hiện bảo hiểm cho các trách nhiệm dân sự phát sinh đó. Điều này dẫn đến hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự luôn có sự tồn tại của người thứ ba dù không trực tiếp tham gia vào việc giao kết hợp đồng bảo hiểm.

Quyền đại diện cho người được bảo hiểm

Người được bảo hiểm là chủ thể có trách nhiệm dân sự được bảo hiểm trong hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự.

Doanh nghiệp bảo hiểm là doanh nghiệp được thành lập, tổ chức và hoạt động theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm và quy định của pháp luật liên quan để kinh doanh bảo hiểm, tái bảo hiểm.

Người được bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm là hai chủ thể giao kết hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự. Thông thường, trong hợp đồng bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm cơ bản là trả tiền bảo hiểm, tiền bồi thường cho người được bảo hiểm nếu xảy ra sự kiện bảo hiểm, tương ứng với trách nhiệm của người được bảo hiểm là đóng phí bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm. Tuy nhiên, trong hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự luôn tồn tại người thứ ba bị thiệt hại do hành vi (vi phạm hợp đồng hoặc làm phát sinh trách nhiệm bồi thường ngoài hợp đồng), nên mức bồi thường của doanh nghiệp bảo hiểm phụ thuộc vào mức bồi thường mà người thứ ba yêu cầu (bên cạnh số tiền bảo hiểm mà người được bảo hiểm đã thỏa thuận với doanh nghiệp bảo hiểm). Điều này dẫn đến phát sinh quyền đại diện cho người được bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm.

Theo Điều 56 Luật kinh doanh bảo hiểm số 24/2000/QH10 ngày 09/12/2000, sửa đổi, bổ sung năm 2010, 2019, doanh nghiệp bảo hiểm có quyền thay mặt bên mua bảo hiểm để thương lượng với người thứ ba về mức độ bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác trong hợp đồng bảo hiểm.

Theo đó, về cơ bản doanh nghiệp bảo hiểm không có quyền đại diện trên mọi khía cạnh đối với người được bảo hiểm, mà chỉ được đại diện cho người được bảo hiểm để thương lượng mức độ bồi thường thiệt hại với người thứ ba bị thiệt hại, do doanh nghiệp bảo hiểm cũng là chủ thể có trách nhiệm thực hiện bồi thường căn cứ vào mức mà người thứ ba bị thiệt hại yêu cầu. Nói cách khác, quyền đại diện cho người được bảo hiểm này thực chất là quyền đảm bảo mức bồi thường hợp lý của doanh nghiệp bảo hiểm đối với người được bảo hiểm, vì nếu có thể thương lượng giảm mức bồi thường mà người được bảo hiểm phải trả cho người thứ ba thì doanh nghiệp bảo hiểm có thể giảm tiền bồi thường cho người được bảo hiểm (cả doanh nghiệp bảo hiểm và người được bảo hiểm đều có lợi).

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật kinh doanh bảo hiểm

Luật Hoàng Anh