Trợ cấp một lần khi nghỉ hưu là gì?

1. Khái niệm trợ cấp một lần khi nghỉ hưu

Trợ cấp một lần khi nghỉ hưu là một khoản trợ cấp mà người lao động được hưởng duy nhất khi nghỉ hưu (đủ số tuổi theo quy định của Điều 169 Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019 và đủ các điều kiện hưởng lương hưu theo Điều 54 Luật bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 ngày 20/11/2014).

Theo Khoản 1 Điều 58 Luật bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 ngày 20/11/2014, khoản hỗ trợ một lần khi nghỉ hưu của người lao động không phải là lương hưu, mà là một khoản người lao động được hưởng ngoài lương hưu, do đó, cũng cần phân biệt trợ cấp một lần và hưởng chế độ bảo hiểm xã hội (hưởng lương hưu) một lần.

2. Điều kiện hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu

Theo Khoản 1 Điều 58 Luật bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 ngày 20/11/2014:

“Điều 58. Trợ cấp một lần khi nghỉ hưu

1. Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần.”

Theo đó, các điều kiện để người lao động được hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu bao gồm:

2.1. Người lao động có tỷ lệ hưởng lương hưu là 75%

Việc xác định tỷ lệ hưởng lương hưu phụ thuộc vào thời gian tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động. Việc xác định tỷ lệ hưởng lương hưu được căn cứ bởi số năm người lao động đóng bảo hiểm xã hội và thời điểm người lao động

a. Người lao động nghỉ hưu từ ngày 01/01/2016 đến trước ngày 01/01/2018 thì tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng của người lao động được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ, mức tối đa là 75%

b. Lao động nữ nghỉ hưu từ 01/01/2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%

c. Lao động nam nghỉ hưu từ 01/01/2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% tương ứng với số năm đóng bảo hiểm xã hội như sau:

- Nghỉ hưu vào năm 2018: Số năm tham gia bảo hiểm xã hội tối thiểu là 16 năm

- Nghỉ hưu vào năm 2019: Số năm tham gia bảo hiểm xã hội tối thiểu là 17 năm

- Nghỉ hưu vào năm 2020: Số năm tham gia bảo hiểm xã hội tối thiểu là 18 năm

- Nghỉ hưu vào năm 2021: Số năm tham gia bảo hiểm xã hội tối thiểu là 19 năm

- Nghỉ hưu vào năm 2022 trở đi: Số năm tham gia bảo hiểm xã hội tối thiểu là 20 năm

Sau khi đạt đủ số năm tham gia bảo hiểm xã hội để được tỷ lệ hưởng lương hưu là 45%, cứ thêm mỗi năm tham gia bảo hiểm xã hội, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng tăng 2%, tối đa 75%.

Như vậy, trong tất cả các trường hợp, tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa của người lao động là 75%. Tổng tỷ lệ hưởng lương hưu của người lao động là 75% sau khi đã tăng tỷ lệ nhờ số năm đóng bảo hiểm xã hội cao hơn mức tối thiểu và đã trừ tỷ lệ do nghỉ hưu sớm (nếu có).

2.2. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội cao hơn số năm tương ứng với 75%

- Người lao động nghỉ hưu từ ngày 01/01/2016 đến trước ngày 01/01/2018: số năm đóng bảo hiểm xã hội tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% là 30 năm đối với người lao động nam, 25 năm đối với người lao động nữ

- Lao động nữ nghỉ hưu từ 01/01/2018 trở đi: số năm đóng bảo hiểm xã hội tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% là 30 năm

- Lao động nam nghỉ hưu từ 01/01/2018 trở đi: số năm đóng bảo hiểm xã hội tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% là 31 năm (tính đến năm 2018), 32 năm (tính đến năm 2019), 33 năm (tính đến năm 2020), 34 năm (tính đến năm 2021), 35 năm (tính đến năm 2022).

Ví dụ: Người lao động A nghỉ hưu vào năm 2022, khi đó 20 năm đóng bảo hiểm xã hội tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu là 45%. Tuy nhiên, người lao động A đã đóng bảo hiểm xã hội được 36 năm. Suy ra tỷ lệ hưởng lương hưu của người lao động A là: 45 + 2 x (36 - 20) = 77 %. Tuy nhiên, tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa của người lao động là 75% nên mức tỷ lệ người lao động được áp dụng vẫn là 75%. Nhưng số năm đóng bảo hiểm xã hội tương ứng với 75% là 35 năm, mà người lao động đã đóng bảo hiểm xã hội 36 năm, nên được hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật bảo hiểm xã hội

Luật Hoàng Anh