Bên đặt gia công có nghĩa vụ gì?

1.Căn cứ pháp lý

Bên đặt gia công là cá nhân, tổ chức có nhu cầu được sản xuất, chế tạo ra sản phẩm, hàng hóa phục vụ cho lợi ích của mình. Hoạt động gia công hàng hóa là một quá trình đòi hỏi sự kết hợp của nhiều yếu tố. Trong đó, để quá trình gia công sản phẩm được diễn ra thuận lợi cũng như bảo vệ lợi ích cho bên nhận gia công, thì bên đặt gia công phải thực hiện những nghĩa vụ nhất định theo quy định của pháp luật. Điều 544 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về nghĩa vụ của bên đặt gia công như sau:

“Điều 544. Nghĩa vụ của bên đặt gia công
1. Cung cấp nguyên vật liệu theo đúng số lượng, chất lượng, thời hạn và địa điểm đã thỏa thuận cho bên nhận gia công; cung cấp giấy tờ cần thiết liên quan đến việc gia công.
2. Chỉ dẫn cho bên nhận gia công thực hiện hợp đồng.
3. Trả tiền công theo đúng thỏa thuận”

2.Nội dung

Nghĩa vụ là những gì mà bên đặt gia công phải thực hiện theo thỏa thuận hoặc theo thỏa thuận của pháp luật, nhằm đáp ứng nhu cầu về lợi ích cho bên gia công. Hợp đồng gia công hình thành trên cơ sở thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên nhận gia công thực hiện công việc tạo ra sản phẩm theo yêu cầu của bên đặt gia công. Do đó, để bên nhận gia công thực hiện công việc theo đúng yêu cầu, bên đặt gia công có nghĩa vụ như sau:
-Một là, nghĩa vụ cung cấp nguyên vật liệu để bên gia công thực hiện nhiệm vụ của mình. Đây là nghĩa vụ cơ bản của bên đặt gia công, vì trong hợp đồng gia công bên gia công chỉ thực hiện công việc chế tạo ra sản phẩm và nhận tiền công từ việc thực hiện công việc đó. Muốn để bên gia công thực hiện công việc thì trước tiên bên đặt gia công phải cung cấp đầy đủ nguyên vật liệu theo thỏa thuận. Vì nguyên vật liệu quyết định đến số lượng, chất lượng, mẫu mã,…của tài sản nên khi cung cấp nguyên vật liệu bên đặt gia công phải đảm bảo các yếu tố về số lượng, chất lượng, thời hạn, địa điểm, và các giấy tờ cần thiết. 
(1) Cung cấp nguyên vật liệu đúng số lượng. Số lượng của nguyên vật liệu được xác định bằng các đơn vị có thể cân đo, đong đếm được. Số lượng của nguyên vật liệu quyết định đến số lượng sản phẩm tạo ra. Bên gia công bằng trình độ chuyên môn của mình và căn cứ theo quy trình sản xuất chung xác định để sản xuất số lượng sản phẩm theo yêu cầu của bên đặt gia công thì cần bao nhiêu nguyên vật liệu. Từ đó, thỏa thuận với bên đặt gia công và bên đặt gia công có nghĩa vụ cung cấp đầy đủ số lượng nguyên vật liệu theo yêu cầu. 
(2) Cung cấp nguyên vật liệu đúng chất lượng. Sản phẩm, hàng hóa sản xuất ra trên thị trường rất đa dạng và phong phú về mẫu mã, chất lượng,…Vì vậy, bên đặt gia công mong muốn sản phẩm tạo ra có chất lượng ở mức nào thì phải cung cấp cho bên gia công nguyên vật có chất lượng tương đương. Không thể tạo ra một sản phẩm có chất lượng cao trong khi nguyên vật có chất lượng thấp. Một sản phẩm được tạo ra là sự kết hợp của nguyên vật liệu và công sức lao động. Trong đó, nguyên vật liệu là yếu tố chính quyết định đến chất lượng tài sản. Tài sản được tạo ra có chất lượng cao giá bán cũng cao hơn tài sản cùng loại nhưng có chất lượng thấp hơn. Ví dụ: A nhận gia công cho B một bộ bàn ghế bằng gỗ lim, nhưng gỗ mà B giao cho A lại là du sam, thì gia công bộ bàn ghế bằng gỗ lim là điều không thể.
(3) Cung cấp nguyên vật liệu đúng thời hạn. Thời hạn cung cấp nguyên vật liệu là thời điểm theo thỏa thuận của các bên mà bên đặt gia công có nghĩa vụ giao cho bên gia công nguyên vật liệu tại thời điểm đó. Khi xác lập hợp đồng các bên có thỏa thuận về thời hạn thực hiện hợp đồng, và bên gia công chỉ được xem là hoàn thành đúng nghĩa vụ khi tạo ra tài sản vào trong thời hạn đó. Mà thời hạn thực hạn gia công được tính kể từ khi bên đặt gia công chuyển giao nguyên vật liệu. Vậy nên, để bên gia công hoàn thành nghĩa vụ đúng thời hạn thì bên đặt gia công phải chuyển giao nguyên vật liệu đúng thời hạn đã thỏa thuận. Đó là căn cứ để xem xét bên gia công có hoàn thành đúng nghĩa vụ của mình hay không.
(4) Cung cấp nguyên vật liệu đúng địa điểm. Địa điểm cung cấp nguyên vật liệu là nơi mà theo thỏa thuận của các bên, bên đặt gia công tiến hành chuyển giao nguyên vật liệu cho bên gia công để tiến hành công việc. Thông thường, địa điểm cung cấp nguyên vật liệu là tại nơi cư trú hoặc trụ sở của bên gia công. Cũng như các giao dịch dân sự khác, khi các bên có thỏa thuận về địa điểm chuyển giao tài sản thì nghĩa vụ chuyển giao chỉ được xem là hoàn thành khi bên nhận chuyển giao nhận tài sản đó. Việc chuyển giao nguyên vật liệu sai địa điểm sẽ dẫn đến trường hợp không có người tiếp nhận thực hiện nghĩa vụ. Bên đặt gia công bị xem là vi phạm nghĩa vụ và phải chịu chi phí phát sinh.
(5) Chuyển giao giấy tờ liên quan. Ngoài việc chuyển giao nguyên vật liệu bên đặt gia công còn phải chuyển giao cả các giấy tờ liên quan, để tạo điều kiện cho bên gia công hoàn thành nghĩa  vụ theo yêu cầu. Giấy tờ đó có thể là bản vẽ, bản mô tả chi tiết sản phẩm,…để bên gia công tạo ra sản phẩm đảm bảo đúng tiêu chuẩn về mẫu mã, kích thước,…
-Hai là, nghĩa cụ chỉ dẫn cho bên gia công thực hiện hợp đồng. Do sản phẩm được bên nhận gia công tạo ra theo yêu cầu của bên đặt gia công, do đó, nếu bên đặt gia công có những chỉ dẫn cụ thể thì sản phẩm được tạo ra sẽ đúng với ý muốn của bên đặt gia công, đặc biệt là những sản phẩm có tính chất phức tạp mang tính kỹ thuật cao. Nghĩa vụ này chỉ phát sinh khi bên gia công thực hiện công việc tạo ra sản phẩm theo yêu cầu cụ thể về hình dáng, mẫu mã, kỹ thuật,…của bên đặt gia công. Bởi trên thực tế, bên đặt gia công chỉ đưa ra những yêu cầu chung chung chứ không có yêu cầu cụ thể nào về quy trình, kỹ thuật tạo ra sản phẩm. Trong trường hợp này, bên đặt gia công là người có kỹ năng chuyên môn nghề nghiệp của mình sẽ gợi ý đưa ra tiêu chuẩn chung về quy trình tạo ra sản phẩm, và bên đặt gia công công nhận. Như vậy, nghĩa vụ này thường đặt ra khi bên đặt gia công có trình độ hiểu biết nhất định về quy trình chế tạo sản phẩm và có yêu cầu cụ thể, thường là các doanh nghiệp sản xuất hàng hóa. 
-Ba là, nghĩa vụ trả tiền công theo đúng thỏa thuận. Bản chất của bên gia công là kinh doanh nhằm thu lợi nhuận từ việc tạo ra sản phẩm. Đây cũng là lợi ích chính khi họ cung cấp dịch vụ gia công tài sản. Chính vì vậy, làm phát sinh trách nhiệm của bên đặt gia công trong việc thanh toán đầy đủ tiền công theo đúng thỏa thuận. Tiền công phụ thuộc vào thỏa thuận của các bên, và chịu sự chi phối bởi các yếu tố như: số lượng tài sản gia công, yêu cầu về chất lượng, độ phức tạp của sản phẩm,…

 Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hỏi đáp Luật Dân sự

Luật Hoàng Anh