Bên gửi tài sản có nghĩa vụ gì?

1.Căn cứ pháp lý

Bên gửi tài sản là cá nhân, tổ chức có tài sản thuộc sở hữu của mình hoặc của chủ thể khác, có nhu cầu được trông coi, bảo quản tài sản trong thời hạn nhất định. Bên gửi tài sản là bên cung cấp tài sản cho bên giữ tài sản trông coi. Do đó, để tạo điều kiện thuận lợi cho bên giữ tài sản thực hiện tốt nghĩa vụ của mình bên gửi tài sản phải thực hiện những nghĩa vụ cơ bản theo quy định của pháp luật. Điều 555 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về nghĩa vụ của bên gửi tài sản như sau:

“Điều 555. Nghĩa vụ của bên gửi tài sản
1. Khi giao tài sản phải báo ngay cho bên giữ biết tình trạng tài sản và biện pháp bảo quản thích hợp đối với tài sản gửi giữ; nếu không báo mà tài sản gửi giữ bị tiêu hủy hoặc hư hỏng do không được bảo quản thích hợp thì bên gửi phải tự chịu; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.
2. Phải trả đủ tiền công, đúng thời hạn và đúng phương thức đã thỏa thuận”

2.Nội dung

2.1.Nghĩa vụ

Hợp đồng gửi giữ tài sản hình thành trên cơ sở thỏa thuận của các bên về việc một bên nhận tài sản của bên kia và thực hiện việc trông coi, bảo quản tài sản đó trong một thời hạn nhất định. Bên giữ tài sản bỏ công sức, chi phí của mình ra để giữ gìn tài sản và phải chịu trách nhiệm với tài sản đó trong thời hạn giữ mà các bên đã thỏa thuận. Do đó, để bên giữ có đủ điều kiện để hoàn thành tốt nghĩa vụ của mình, bên gửi tài sản phải thực hiện nghĩa vụ theo quy định. Nghĩa vụ của bên gửi tài sản gắn liền với lợi ích của bên giữ tài sản và quá trình hoàn thành nghĩa vụ trông coi tài sản. Theo đó, chủ thể khi tham gia vào hợp đồng gửi giữ tài sản phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ sau:
-Một là, nghĩa vụ thông báo cho bên giữ tài sản biết về tình trạng tài sản và biện pháp bảo quản thích hợp. Thời điểm làm phát sinh nghĩa vụ này là khi bên gửi chuyển giao tài sản cho bên giữ. Việc thông báo về tình trạng tài sản và biện pháp bảo quản tài sản là nghĩa vụ vụ bắt buộc và hoàn toàn phù hợp. Vì bản chất của hợp đồng gửi giữ không chỉ đơn giản là trông coi mà còn phải bảo quản, giữ gìn tài sản và sau thời hạn thực hiện hợp đồng thì tài sản được trả lại cho bên gửi. Tài sản sau thời hạn gửi giữ nếu có hư hỏng, mất mát thì bên giữ tài sản phải chịu trách nhiệm. Do đó, việc thông báo về tính trạng của tài sản là căn cứ để xác định trách nhiệm của bên giữ tài sản. Đồng thời, thông tin về tình trạng và cách bảo quản tài sản do bên gửi tài sản cung cấp là những tin tức cần thiết để bên giữ áp dụng các biện pháp quản lý, trông coi tài sản phù hợp tránh việc gây ra thiệt hại cho tài sản ảnh hưởng đến lợi ích của cả hai bên. Trong một số trường hợp, đối với những tài sản khó bảo quản hoặc có tính chất dễ cháy, độc hại,…thì bên gửi còn có nghĩa vụ đóng gói theo quy định pháp luật sau đó mới giao cho bên giữ tài sản.
-Hai là, nghĩa vụ phải trả đủ tiền công theo thỏa thuận. Nghĩa vụ này chỉ áp dụng với quan hệ gửi giữ có đền bù, tức các bên có thỏa thuận về tiền công giữ tài sản. Thông thường, thỏa thuận về tiền công gửi giữ thường diễn ra khi bên giữ tài sản là chủ thể kinh doanh dịch vụ gửi giữ. Nếu các bên có thỏa thuận về tiền công giữ tài sản, thì bên gửi có nghĩa vụ thanh toán tiền công cho bên giữ tài sản, việc thanh toán phải đảm bảo các yếu tố sau:
(1) Thanh toán đầy đủ. Tiền công giữ tài sản chịu sự chi phối của nhiều yếu tố khác nhau như: thời hạn gửi, số lượng tài sản gửi, chủng loại,…Do đó, khi thanh toán tiền bên gửi phải đảm bảo thanh toán đầy đủ. Mức tiền công phải trả do các bên thỏa thuận hoặc do bên giữ tài sản đưa ra và bên gửi có thể đồng ý với mức giá đó hoặc không. Trường hợp không đồng ý thì không làm phát sinh hợp đồng. Trường hợp đồng ý thì sự đồng ý đó được xem như thỏa thuận, thống nhất ý chí của các bên. Tiền công bao gồm chi phí mà bên giữ phải bỏ ra để thực hiện nghĩa vụ và lợi nhuận thu được. Bản chất của bên giữ là chủ thể kinh doanh nhằm tìm kiếm lợi nhuận, vì vậy, nghĩa vụ trả tiền đầy đủ của bên gửi tài sản có ý nghĩa quan trọng.
(2) Thanh toán đúng thời hạn. Thời hạn thanh toán tiền công giữ tài sản là thời điểm xác định theo thỏa thuận của các bên, khi đến thời hạn đó bên gửi bắt buộc phải thanh toán tiền cho bên thực hiện trông coi tài sản. Thời hạn thanh toán phụ thuộc vào thỏa thuận của các bên, có thể thanh toán khi bên gửi giao tài sản hoặc khi bên gửi lấy lại tài sản.
(3) Thanh toán đúng phương thức. Phương thức thanh toán là cách thức mà bên gửi tài sản chuyển tiền công cho bên giữ tài sản. Các bên thỏa thuận về phương thức thanh toán và khi thanh toán phải thực hiện đúng phương thức thỏa thuận. Hiện nay, phương thức thanh toán chủ yếu là bằng tiền mặt. Ngoài ra các bên cũng có thể lựa chọn phương thức chuyển khoản,…

2.2.Trách nhiệm do không thực hiện nghĩa vụ thông báo

Thông báo về tình trạng của tài sản và cách bảo quản là nghĩa vụ bắt buộc khi chủ thể tham gia vào hợp đồng gửi giữ tài sản. Như đã phân tích ở trên, nghĩa vụ này có ý nghĩa quan trọng không chỉ bảo vệ lợi ích của bên giữ tài sản mà còn đảm bảo an toàn cho tài sản gửi giữ. Do đó, nếu bên gửi tài sản không thực  hiện đúng, đầy đủ nghĩa vụ này thì bị xem là hành vi vi phạm nghĩa vụ. Theo nguyên tắc chung, khi một chủ thể có hành vi vi phạm nghĩa vụ thì phải chịu trách nhiệm dân sự. Trường hợp bên gửi tài sản không thông báo, cung cấp thông tin cần thiết cho bên giữ tài sản thì phải tụ chịu những rủi ro xảy ra với tài sản. Bên cạnh đó, nếu gây thiệt hại thì còn phải chịu trách nhiệm bồi thường. Thông thường, nếu xảy ra thiệt hại với tài sản trong quá trình trông giữ thì bên giữ tài sản phải chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, trường hợp này lỗi thuộc về bên gửi tài sản nên họ đương nhiên phải chịu trách nhiệm.

 Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hỏi đáp Luật Dân sự

Luật Hoàng Anh