Bên ủy quyền có quyền gì?

1.Căn cứ pháp lý

Hợp đồng ủy quyền được xác lập vì lợi ích của bên ủy quyền. Do đó, pháp luật cho phép bên ủy quyền được yêu cầu bên được ủy quyền thực hiện các công việc cần thiết nhằm đảm bảo lợi ích của mình. Điều 568 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về quyền của bên ủy quyền như sau:

“Điều 568. Quyền của bên ủy quyền
1. Yêu cầu bên được ủy quyền thông báo đầy đủ về việc thực hiện công việc ủy quyền.
2. Yêu cầu bên được ủy quyền giao lại tài sản, lợi ích thu được từ việc thực hiện công việc ủy quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
3. Được bồi thường thiệt hại, nếu bên được ủy quyền vi phạm nghĩa vụ quy định tại Điều 565 của Bộ luật này”

2.Nội dung

Hợp đồng ủy quyền là thỏa thuận giữ các bên về việc, bên được ủy quyền thực hiện công việc nhân danh và vì lợi ích cho bên ủy quyền. Trong đời sống hàng ngày, một chủ thể mong muốn được tham gia xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự hoặc đã tham gia nhưng lại không có điều kiện để thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình, thì có thể ủy quyền cho chủ thể khác thực hiện thay mình. Theo đó, chủ thể được ủy quyền thực hiện các hành vi pháp lý cụ thể theo sự phân công ủy quyền của bên ủy quyền. Bên ủy quyền là cá nhân, pháp nhân thỏa thuận với bên được ủy quyền về việc để bên được ủy quyền nhân danh mình thực hiện toàn bộ hoặc một số công việc nhất định vì lợi ích của mình. Như vậy, bên ủy quyền là bên hưởng lợi ích từ quá trình thực hiện các hành vi nhằm xác lập, thực hiện giao dân sự của bên được ủy quyền. Do đó, bên ủy quyền có quyền được yêu cầu bên được ủy quyền thực hiện một số hành vi nhằm kiểm soát quá trình thực hiện công việc của bên được ủy quyền, đảm bảo cho hợp đồng ủy quyền đạt được hiệu quả như mong muốn. Cụ thể, bên ủy quyền được thực hiện các quyền sau:
-Một là, yêu cầu bên được ủy quyền thông báo đầy đủ về việc thực hiện công việc ủy quyền. Bên ủy quyền với tư cách là chủ thể chính của các quan hệ dân sự do bên được ủy quyền thực hiện, có quyền được biết các thông tin liên quan đến công việc ủy quyền. Quy định này là cần thiết vì bên được ủy quyền chỉ là nhân danh, thay bên ủy quyền thực hiện công việc trên thực tế, còn về mặt pháp lý bên ủy quyền mới thực sự là chủ thể của các giao dịch đó. Theo quy định tại khoản 2 Điều 567 BLDS năm 2015 thì bên ủy quyền là chủ thể chịu trách nhiệm phát sinh từ những quan hệ dân sự mà bên được ủy quyền xác lập trong phạm vi ủy quyền. Do đó, pháp luật đã trao cho bên ủy quyền quyền được yêu cầu bên được ủy quyền thông báo đầy đầy đủ các thông tin liên quan đến việc ủy quyền như: tiến độ thực hiện công việc, khối lượng và chất lượng công việc thực hiện, các khó khăn và vướng mắc gặp phải trong quá trình xử lý,…Quyền này của bên ủy quyền tương ứng với nghĩa vụ của bên được ủy quyền quy định tại khoản 1 Điều 565 BLDS năm 2015 về nghĩa vụ báo cáo những thông tin liên quan đến thực hiện việc ủy quyền. Việc yêu cầu thông báo là quyền lợi hợp pháp và cần thiết, theo đó, bên ủy quyền dù không trực tiếp tham gia thực hiện nhưng vẫn có thể nắm bắt, kiểm tra quá trình thực hiện công việc đó. Điều đó làm giảm tình trạng bên được ủy quyền lạm dụng ủy quyền thực hiện hành vi gây bất lợi cho bên ủy quyền.
-Hai là, quyền yêu cầu bên được ủy quyền giao lại tài sản, lợi ích thu được từ việc thực hiện công việc ủy quyền. Bên ủy quyền có quyền yêu cầu bên được ủy quyền trả lại tài sản đã giao, lợi ích thu được từ việc thực hiện công việc khi thời hạn ủy quyền chấm dứt. Quyền yêu cầu trả lại tài sản phát sinh khi bên ủy quyền chuyển giao cho bên được ủy quyền những tài sản nhằm phục vụ cho quá trình thực hiện việc ủy quyền. Những tài sản đó nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thực hiện việc ủy quyền, đó là các tài liệu, phương tiện mà bên ủy quyền có nghĩa vụ chuyển giao theo quy định tại khoản 1 Điều 567 BLDS năm 2015. Việc chuyển giao chỉ mang tính tạm thời trong thời hạn ủy quyền, chứ không phải chuyển giao quyền sở hữu nên khi hết thời hạn thực hiện hợp đồng bên được ủy quyền phải trao trả cho bên ủy quyền. Còn những lợi ích phát sinh từ việc ủy quyền chính là kết quả của việc thực hiện công việc nhân danh và vì lợi ích của bên ủy quyền, được bên được ủy quyền thu được sau khi thực hiện việc ủy quyền. Do đó, về lý nó đương nhiên thuộc về bên ủy quyền và bên ủy quyền có quyền yêu cầu bên được ủy quyền chuyển giao lại cho họ khi thời hạn ủy quyền kết thúc. Bản chất của hợp đồng ủy là thực hiện công việc vì lợi ích của bên ủy quyền, vì vậy mà việc trao trả lại tài sản và lợi ích thu được từ việc ủy quyền cho bên ủy quyền là điều đương nhiên.
-Ba là, quyền được bồi thường thiệt hại. Khi giao kết hợp đồng bên ủy quyền mong muốn bên được ủy quyền sẽ thực hiện đúng nghĩa vụ để mang lại lợi ích cho mình. Vì vậy, nếu bên được ủy quyền vi phạm nghĩa vụ thì bên ủy quyền được quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu có thiệt hại xảy ra. Theo nguyên tắc, khi một chủ thể có hành vi vi phạm nghĩa vụ gây thiệt hại cho chủ thể khác thì phải chịu trách nhiệm bồi thường. Mức bồi thường do các bên thỏa thuận. Quy định này nhằm bảo vệ lợi ích của bên ủy quyền là bên có quyền lợi lệ thuộc vào bên được ủy quyền, đồng thời nâng cao ý thức của bên được ủy quyền trong quá trình thực hiện việc ủy quyền. 

 Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hỏi đáp Luật Dân sự

Luật Hoàng Anh