Bồi thường thiệt hại do người dưới 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự gây ra trong thời gian trường học, bệnh viện, pháp nhân khác đang trực tiếp quản lý?

1.Căn cứ pháp lý

Người dưới 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự là những người không có hoặc không đủ năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, vì vậy trách nhiệm bồi thường thiệt hại do những thiệt hại mà họ gây ra thuộc về một chủ thể khác. Căn cứ vào thời người chịu trách nhiệm quản lý, theo dõi những đối tượng này để xác định chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người bị thiệt hại. Theo đó, Điều 599 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về bồi thường thiệt hại do người dưới 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự gây ra trong thời gian trường học, bệnh viện, pháp nhân khác đang trực tiếp quản lý, như sau:

“Điều 599. Bồi thường thiệt hại do người dưới mười lăm tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự gây ra trong thời gian trường học, bệnh viện, pháp nhân khác trực tiếp quản lý
1. Người chưa đủ mười lăm tuổi trong thời gian trường học trực tiếp quản lý mà gây thiệt hại thì trường học phải bồi thường thiệt hại xảy ra.
2. Người mất năng lực hành vi dân sự gây thiệt hại cho người khác trong thời gian bệnh viện, pháp nhân khác trực tiếp quản lý thì bệnh viện, pháp nhân khác phải bồi thường thiệt hại xảy ra.
3. Trường học, bệnh viện, pháp nhân khác quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này không phải bồi thường nếu chứng minh được mình không có lỗi trong quản lý; trong trường hợp này, cha, mẹ, người giám hộ của người dưới mười lăm tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự phải bồi thường”

2.Nội dung

Thông thường, những thiệt hại do người dưới 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự sẽ do người giám hộ, người đại diện hợp pháp của họ thực hiện. Tuy nhiên, xuất phát từ việc nhận thức còn hạn chế hoặc không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình, mà trường học, bệnh viện, pháp nhân khác đang trực tiếp quản lý, giáo dục, theo dõi họ cũng có một phần trách nhiệm đối với hành vi gây thiệt hại của họ. 
Theo đó, trường học, bệnh viện, pháp nhân khác trực tiếp quản lý có nghĩa vụ phải bồi thường những thiệt hại do người dưới 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự nếu đang trong thời gian trực tiếp quản lý. Trách nhiệm bồi thường của trường học, bệnh viện, pháp nhân phụ thuộc vào thời gian trực tiếp quản lý. “Thời gian trực tiếp quản lý” được hiểu là thời hạn trong đó các tổ chức theo quy định về nghề nghiệp có nghĩa vụ giáo dục, chữa bệnh cho người dưới 15 tuổi và người mất năng lực hành vi dân sự. Hay nói cách khác đó là thời gian mà trường học, bệnh viện, pháp nhân khác có nghĩa vụ quản lý, giáo dục, theo dõi những người mà mình quản lý. Do đó, trong quãng thời gian này nếu người dưới 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự mà gây thiệt hại thì những tổ chức nghề nghiệp quản lý họ phải bồi thường thiệt hại cho người bị hại. Bởi vì, họ đã không thực hiện đúng chức năng của mình, do lỗi trong công các tổ chức, quản lý nên đã để người mà mình quản lý gây thiệt hại cho người khác. Ví dụ: tổ chức lao động cho học sinh không tốt; không có các biện pháp an toàn, bảo hộ;…Người dưới 15 tuổi, người mất năng lực hành vi là những người cần được chăm sóc, quản lý, giáo dục để hình thành nhận thức, quản lý hành vi của mình. Họ không có hoặc không đủ nhận thức để làm chủ hành vi và suy nghĩ về hậu quả của hành vi do mình gây ra, vì vậy, cần thiết phải có cá nhân, tổ chức đứng ra để chịu trách nhiệm quản lý, chăm sóc. Chính vì vậy, mà những cá nhân, tổ chức nghề nghiệp thực hiện công việc đó phải đồng thời chịu trách nhiệm về những hành vi do người mà mình quản lý gây ra.
Tuy nhiên, không phải bao giờ trường học, bệnh viện, pháp nhân khác đang quản lý người chưa đủ 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự cũng có lỗi trong việc quản lý khi những người này gây ra thiệt hại. Do đó, pháp luật quy định trường học, bệnh viện, pháp nhân khi quản lý người dưới 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự không phải bồi thiệt hại do nếu chứng minh được mình không có lỗi trong quản lý. Đây là cơ sở để giải thoát khỏi trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người mà mình quản lý gây ra trong thời gian trực tiếp quản lý của những tổ chức này. Quy định này nhằm mục đích xem xét chủ thể nào có lỗi khiến cho người dưới 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự gây nên thiệt hại cho người khác. Nếu không có quy định này, thì mặc nhiên trong thời gian quản lý các tổ chức nghề nghiệp phải chịu trách nhiệm, mà không cần xem xét đến yếu tố lỗi, là yếu tố quan trọng để hình thành trách nhiệm dân sự của một chủ thể. Trên thực tế, có những chủ thể lợi dụng quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại của các tổ chức nghề nghiệp để đùn đẩy trách nhiệm. Vì vậy, quy định này có vai trò quan trọng. Theo đó, trong trường hợp các tổ chức nghề nghiệp chứng minh được mình không có lỗi, thì cha mẹ, người giám hộ của người dưới 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự phải bồi thường. 

 Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hỏi đáp Luật Dân sự

Luật Hoàng Anh