Chủ thể nào có nghĩa vụ đảm bảo giá trị sử dụng tài sản thuê?

1.Căn cứ pháp lý

Trong hợp đồng cho thuê tài sản, giá trị sử dụng tài sản thuê là nội dung quan trọng được các bên thỏa thuận và ghi nhận trong hợp đồng. Theo đó, bên cho thuê có nghĩa vụ phải đảm bảo giá trị sử dụng tài sản thuê như đã thỏa thuận. Điều 477 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về nghĩa vụ bảo đảm giá trị sử dụng tài sản thuê của bên cho thuê như sau:

“Điều 477. Nghĩa vụ bảo đảm giá trị sử dụng của tài sản thuê
1. Bên cho thuê phải bảo đảm tài sản thuê trong tình trạng như đã thỏa thuận, phù hợp với mục đích thuê trong suốt thời gian cho thuê; phải sửa chữa những hư hỏng, khuyết tật của tài sản thuê, trừ hư hỏng nhỏ mà theo tập quán bên thuê phải tự sửa chữa.
2. Trường hợp tài sản thuê bị giảm sút giá trị sử dụng mà không do lỗi của bên thuê thì bên thuê có quyền yêu cầu bên cho thuê thực hiện một hoặc một số biện pháp sau đây:
a) Sửa chữa tài sản;
b) Giảm giá thuê;
c) Đổi tài sản khác hoặc đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại, nếu tài sản thuê có khuyết tật mà bên thuê không biết hoặc tài sản thuê không thể sửa chữa được mà do đó mục đích thuê không đạt được.
3. Trường hợp bên cho thuê đã được thông báo mà không sửa chữa hoặc sửa chữa không kịp thời thì bên thuê có quyền tự sửa chữa tài sản thuê với chi phí hợp lý, nhưng phải báo cho bên cho thuê và có quyền yêu cầu bên cho thuê thanh toán chi phí sửa chữa”

2.Nội dung

2.1.Chủ thể có nghĩa vụ đảm bảo giá trị sử dụng tài sản thuê

Giá trị sử dụng tài sản thuê ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả sử dụng tài sản của bên thuê, là một trong nhưng yếu tố quyết định đến việc bên thuê có đạt được lợi ích khi tham giao kết hợp đồng hay không. Do đó, trên cơ sở ghi nhận quyền cho thuê tài sản, pháp luật buộc bên cho thuê phải có nghĩa vụ đảm bảo giá trị sử dụng của tài sản thuê. Tùy từng trường hợp cụ thể là bên cho thuê có thể là chủ sở hữu, người được chủ sở hữu ủy quyền cho thuê tài sản, người có quyền cho thuê lại tài sản hoặc các chủ thể có quyền cho thuê tài sản theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền hoặc do pháp luật quy định. Nhưng chung quy lại thì chủ thể phải đảm bảo giá trị sử dụng của tài sản là bên cho thuê trong một hợp đồng cho thuê tài sản.

2.2.Nội dung nghĩa vụ

Để đảm bảo giá trị sử dụng của tài sản thuê, bên cho thuê phải thực hiện đầy đủ các nội dung sau:
-Một là, đảm bảo tình trạng của tài sản thuê trong suốt thời gian thuê. Tình trạng của tài sản được xác định trên cơ sở chất lượng của tài sản, và phải được đảm bảo như đã thỏa thuận và phù hợp với mục đích thuê trong suốt thời gian thuê. Trước khi bàn giao tài sản, các bên phải kiểm tra chất lượng của tài sản và mô tả chi tiết trong hợp đồng. Vì thông thường tài sản cho thuê là tài sản đã qua sử dụng, nên trong quá trình thuê có thể sẽ gặp nhiều vấn đề khiến cho việc sử dụng tài sản gặp trở ngại, không đạt được mục đích khi thuê tài sản. Bên cho thuê phải đảm rằng tài sản sẽ giữ được tình trạng và chất lượng như đã thỏa thuận, trong thời gian thuê tài sản sẽ không bị hư hỏng, trục trặc gì. 
-Hai là, phải sửa chữa những hư hỏng, khuyết tật của tài sản thuê. Pháp luật quy định về nghĩa vụ sửa chữa hư hỏng, khuyết tật của tài sản của bên cho thuê, nhằm đảm bảo chất lượng của tài sản thuê, đồng thời bảo vệ quyền lợi của bên thuê tài sản. Trừ những hư hỏng nhỏ mà theo tập quán thì bên thuê phải tự sửa chữa.

2.3.Quyền của bên thuê khi tài sản thuê bị giảm sút giá trị

Tài sản bị giảm sút giá trị có thể do lỗi của chính tài sản đó. Tài sản thuê thường là tài sản đã qua sử dụng, do đó, việc giảm sút giá trị là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, tài sản cũng có thể bị hư hỏng do lỗi của bên thuê, khi sử dụng tài sản bên thuê đã không sử dụng đúng quy trình khiến cho tài sản bị giảm sút giá trị. Nếu tài sản bị giảm sút giá trị do lỗi của bên thuê thì họ có nghĩa vụ phải bồi thường thiệt hại cho bên cho thuê. Nhưng nếu nguyên nhân khiến tài sản bị giảm sút giá trị là do những khuyết tật, hư hỏng của chính tài sản đó, không có sự tác động của bên thuê thì bên thuê có quyền yêu cầu bên cho thuê thực hiện một hoặc một số biện pháp sau:
-Một là, sửa chữa tài sản. Đây là trường hợp chất lượng tài sản có thể phục hồi thông qua việc sửa chữa và trong một khoảng thời gian hợp lý, mà bên thuê vẫn có thể đảm bảo đạt được lợi ích từ việc thuê tài sản đó. Bên thuê có thể yêu cầu bên cho thuê sửa chữa tài sản, khôi phục lại tình trạng chất lượng đúng như trong nội dung hợp đồng. Về nguyên tắc, sửa chữa tài sản là nghĩa vụ của bên cho thuê, tuy nhiên, để tránh trường hợp tài sản bị giảm sút nghiêm trọng giá trị của nó nếu không sửa chữa kịp thời và không khai thác được công dụng của tài sản, pháp luật đã cho phép bên thuê được sửa chữa tài sản. Khi sửa chữa tài sản phải đảm bảo các yếu tố như: chi phí hợp lý, tức phù hợp với mức chi phí chung để sửa chữa các các hư hỏng cùng loại, và phải báo cho bên cho thuê và có quyền yêu cầu bên cho thuê thanh toán chi phí sửa chữa. 
-Hai là, giảm giá thuê. Khi chất lượng tài sản thấp hơn chất lượng đã thỏa thuận trong hợp đồng, mà bên thuê vẫn có thể sử dụng được nhưng lợi ích bị giảm sút. Thì bên thuê có quyền yêu cầu bên cho thuê giảm giá thuê. Giá giảm do các bên thỏa thuận phải phù hợp với phần lợi ích mà bên thuê bị giảm sút và chất lượng của tài sản.
-Ba là, đổi tài sản thuê khác. Bên thuê vẫn có nhu cầu thuê tài sản, nhưng do tài sản thuê không đáp ứng yêu cầu của họ đã thỏa thuận trước với bên cho thuê, nên họ có quyền yêu cầu bên cho thuê đổi tài sản thuê khác. Đây là biện pháp kết hợp cả hai trường hợp trên. Đổi tài sản thuê phát sinh khi tài sản thuê không thể sửa chữa hoặc nếu có sửa chữa thì không đem lại giá trị như trước, trong khi quyền lợi của bên thuê chỉ có thể đạt được khi tài sản có đầy đủ tính năng, công dụng như thỏa thuận ban đầu, nên không thể áp dụng biện pháp sửa chữa hay giảm giá thuê được. 
-Bốn là, đơn phương chấm dứt hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại. Điều kiện để bên thuê được đơn phương chấm dứt hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại là khi tài sản thuê có khuyết tật mà bên thuê không biết hoặc tài sản thuê không thể sửa chữa được. 
Đảm bảo giá trị sử dụng của tài sản thuê là nghĩa vụ của bên cho thuê tài sản nhằm bảo vệ quyền và  lợi ích hợp pháp của bên thuê tài sản.

 Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hỏi đáp Luật Dân sự

Luật Hoàng Anh