Công nghệ sạch là gì?

Theo Khoản 5 Điều 2 Luật chuyển giao công nghệ số 07/2017/QH14 ngày 19 tháng 6 năm 2017 quy định khái niệm công nghệ sạch như sau:

“5. Công nghệ sạch là công nghệ phát thải ở mức thấp chất gây ô nhiễm môi trường theo quy định của pháp luật về tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, sử dụng ít tài nguyên không tái tạo hơn so với công nghệ hiện có.”

Công nghệ sạch, còn được gọi là greentech hoặc cleantech, là bất kỳ công nghệ nào nhằm cải thiện hoặc giảm tác động tiêu cực của nó đối với môi trường. Các công ty có thể làm điều này bằng cách sử dụng tài nguyên bền vững, bảo vệ môi trường hoặc sử dụng các cải tiến hiệu quả năng lượng đáng kể trong quá trình phát triển. Về cơ bản, đó là tất cả về việc các công ty thân thiện hơn với môi trường.

Công nghệ sạch là một khái niệm phát triển nhanh chóng trong nhiều lĩnh vực. Thuật ngữ chung ban đầu được đặt ra trong lĩnh vực tài chính Mỹ và còn được gọi là năng lượng xanh hoặc công nghệ sinh thái.

Công nghệ sạch là quá trình mà các công ty có thể giảm tác động tiêu cực đến môi trường, chẳng hạn như bằng cách sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo, thực hiện các phương pháp tái chế mới hoặc đảm bảo các nguồn tài nguyên mà họ sử dụng được thay thế bền vững.

Bởi vì nó là một thuật ngữ chung, nó có thể áp dụng cho bất kỳ hình thức kinh doanh hoặc công ty nào vì nó chỉ đơn giản là một cách để nhận thức về môi trường hơn về cách các công ty điều hành doanh nghiệp của họ.

Có thể áp dụng công nghệ sạch đối với các quy trình sản xuất trong bất kỳ ngành công nghiệp nào và bất kỳ sản phẩm công nghiệp nào. Ðối với các quá trình sản xuất, công nghệ sạch nhằm giảm thiểu các tác động môi trường và an toàn của các sản phẩm trong suốt chu trình sống của sản phẩm, bảo toàn nguyên liệu, nước, năng lượng, loại bỏ các nguyên liệu độc hại, nguy hiểm, giảm độc tính của các khí thải, chất thải ngay từ khâu đầu của quy trình sản xuất.

Tại các nước châu Âu và châu Mỹ, việc ứng dụng công nghệ sạch đã được thực hiện từ những năm 1990, trong giai đoạn này, xu hướng chung trong lĩnh vực công nghệ sạch được nhận định là xu hướng đầu tư nghiên cứu và phát triển công nghệ nhằm đưa ra những công nghệ mới tiên tiến hơn, hiệu quả hơn, từ đó thúc đẩy việc ứng dụng, thương mại hóa và xuất khẩu công nghệ sạch sang các nước khác.

Biến đổi khí hậu và sự nóng lên toàn cầu đang là một vấn đề ngày càng gia tăng trên toàn cầu và các công ty đang quan tâm đầu tư vào năng lượng tái tạo và công nghệ sạch để giảm thiểu vấn đề này. Một báo cáo năm 2018 do Liên Hợp Quốc công bố cho thấy đầu tư toàn cầu vào năng lượng tái tạo đã vượt 200 tỷ USD vào năm 2017 với 2,9 nghìn tỷ USD đầu tư vào các nguồn như năng lượng mặt trời và năng lượng gió kể từ năm 2004.

Nghiên cứu cụ thể ở các nước khác nhau cho thấy với mỗi nhóm nước, cách tiếp cận về chính sách công nghệ sạch cũng có những khác nhau dựa trên trình độ phát triển của nền kinh tế. Ở những nước có trình độ công nghiệp hóa cao, có khả năng cải tiến và thiết kế sản phẩm mới, có vai trò dẫn dắt toàn cầu như Nhật Bản, Mỹ và các nước trong Liên minh châu Âu, xu hướng chính sách công nghệ sạch là thúc đẩy đầu tư để sản xuất ra các sản phẩm và thiết bị công nghệ sạch nhằm thương mại hóa ra thị trường quốc tế, hay nói các khác là thiên về phát triển công nghệ sạch. Xu hướng này được đánh giá là khá thành công, tuy nhiên cần rất nhiều vốn đầu tư. Với các nước có trình độ công nghiệp tương đối cao, có khả năng làm chủ được công nghệ, sản xuất được hàng hóa công nghệ cao như Hàn Quốc, Trung Quốc có xu hướng tập trung vào chính sách thúc đẩy ứng dụng công nghệ sạch nhằm tăng hiệu quả của ngành đồng thời giảm thiểu phát thải ra môi trường, xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế các bon thấp. Các nước thuộc nhóm này cũng không bỏ qua xu hướng phát triển công nghệ sạch dựa trên nền công nghệ của các nước phát triển hơn. Xu hướng chính sách này cũng được đánh giá là thành công. Đối với những nước ASEAN như Malaysia, Thái Lan, chính sách công nghệ sạch chưa thực sự được lồng ghép vào các chính sách phát triển kinh tế xã hội. Vì lý do này, những chính sách của các nước này chưa được đánh giá cao về mặt tác động. Dựa trên những kinh nghiệm trên của các nhóm nước, có thể thấy với tình hình thực tế ở Việt Nam, chúng ta cần học tập một cách có chọn lọc kinh nghiệm của các nhóm nước đi trước, tập trung vào những kinh nghiệm được chứng minh thành công.

Chúng ta cần rà soát, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật nhằm thúc đẩy sử dụng công nghệ sạch và loại bỏ công nghệ lạc hậu gây tiêu tốn tài nguyên và ô nhiễm môi trường; Quản lý, kiểm soát hoạt động sản xuất, đầu tư phát triển, loại bỏ công nghệ lạc hậu theo tiêu chí, lộ trình được phê duyệt trong các ngành công nghiệp; Áp dụng danh mục và lộ trình công nghệ sạch, công nghệ cấm đầu tư vào quy trình cấp phép đầu tư cho các dự án đầu tư mới, các dự án mở rộng sản xuất, đầu tư đổi mới công nghệ; Ban hành các cơ chế, chính sách khuyến khích, kiểm soát đầu tư sử dụng công nghệ sạch, sản xuất sản phẩm sạch.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về công nghệ và chuyển giao công nghệ

Luật Hoàng Anh