Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng gia công?

1.Căn cứ pháp lý

Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng là quyền của các chủ thể trong hợp đồng dân sự, theo đó, một bên có quyền chấm dứt thực hiện hợp đồng với bên kia khi chưa hết thời hạn mà không phải chịu trách nhiệm dân sự. Quy định về đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng đối với mỗi loại hợp đồng có sự khác nhau phụ thuộc vào đặc điểm, tính chất của hợp đồng đó. Đối với hợp đồng gia công pháp luật quy định về quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng của các bên tại Điều 551 Bộ luật Dân sự năm 2015, cụ thể:

“Điều 551. Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng gia công
1. Mỗi bên đều có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng gia công, nếu việc tiếp tục thực hiện hợp đồng không mang lại lợi ích cho mình, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác, nhưng phải báo cho bên kia biết trước một thời gian hợp lý.
2. Bên đặt gia công đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng thì phải trả tiền công tương ứng với công việc đã làm, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Bên nhận gia công đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng thì không được trả tiền công, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
3. Bên đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng mà gây thiệt hại cho bên kia thì phải bồi thường”

2.Nội dung

2.1.Điều kiện được đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng

Đơn phương chấm dứt hợp đồng nói chung và gia công nói riêng là việc một bên trong quan hệ hợp đồng thực hiện quyền chấm dứt hợp đồng dựa trên cơ sở thỏa thuận hoặc pháp luật quy định. Trong hợp đồng gia công mỗi bên đều có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng nếu việc tiếp tục thực hiện hợp đồng không mang lại lợi ích cho mình. Thông thường, quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng chỉ được thực hiện khi một bên có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ, khiến cho bên kia không đạt được lợi ích khi tham gia hợp đồng. Tuy nhiên, trong hợp đồng gia công không cần có hành vi vi phạm nghĩa vụ của một bên thì bên còn lại vẫn được quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng. Điều kiện, đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng theo quy định của pháp luật như sau:
-Một là, bên đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng không được lợi ích gì khi tham gia hợp đồng. Hợp đồng gia công là hợp đồng dân sự được ký kết trên cơ sở đôi bên cùng có lợi. Việc tham gia vào hợp đồng gia công không chỉ để thỏa mãn lợi ích của các chủ thể mà còn thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế nói chung. Nên, nếu việc thực hiện hợp đồng không đem lại lợi ích cho mình thì chủ thể có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng. Tuy nhiên, điều này làm phát sinh nghĩa vụ của bên đơn phương chấm dứt hợp đồng trong việc chứng minh rằng tiếp tục thực hiện hợp đồng không đem lại lợi ích cho họ.
-Hai là, bên đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng phải thông báo cho bên kia biết trước một thời hạn hợp lý. Việc thông báo là điều kiện bắt buộc và cần thiết. Bởi, nếu bên kia không biết mà vẫn tiếp tục thực hiện hợp đồng hoặc tin là hợp đồng vẫn có hiệu lực sẽ gây thiệt hại cho họ. Theo nguyên tắc chung tại khoản 2 Điều 428 BLDS năm 2015, nếu chủ thể không thông báo mà gây thiệt hại thì phải chịu trách nhiệm bồi thường.
Trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác về quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng thì ưu tiên áp dụng thỏa thuận của các bên trước, hoặc pháp luật có quy định khác.

2.2.Hệ quả của đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng

Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng dẫn đến hiệu lực của phần hợp đồng chưa thực hiện không còn giá trị. Điều đó đồng nghĩa với việc các bên vẫn bị ràng buộc về quyền và nghĩa vụ với phần nội dung hợp đồng đã thực hiện trước khi hợp đồng chấm dứt. Vì vậy, bên đặt gia công đơn phương chấm dứt hợp đồng thì vẫn phải trả tiền công cho bên gia công tương đương với phần việc đã làm. Việc bên đặt gia công đơn phương chấm dứt hợp đồng làm ảnh hưởng đến lợi ích của bên gia công, do đó, công sức mà họ đã bỏ ra để thực hiện một phần công việc cần được thanh toán. Còn bên nhận gia công đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng thì không được nhận tiền công, bởi tiền công là khoản tiền mà bên gia công nhận được khi gia công xong sản phẩm. Trong trường hợp bên gia công đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng gây bất lợi cho bên đặt gia công, sản phẩm gia công cũng chưa được hoàn thiện nên họ không có quyền nhận tiền gia công.
Quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng gia công không giống như những hợp đồng khác, nó không xuất phát từ hành vi vi phạm nghĩa vụ nghiêm trọng của bên còn lại. Chính vì vậy, theo nguyên tắc chung khi một bên đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng của một bên không phải chịu trách nhiệm dân sự. Nhưng trong hợp đồng gia công việc đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng mà gây thiệt hại cho bên còn lại thì bên chấm dứt hợp đồng phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Thiệt hại xảy ra có thể là việc không thực hiện nghĩa vụ thông báo kịp thời cho bên còn lại như đã trình bày ở trên. Hoặc xuất phát từ những nguyên nhân khác. 
Trên đây là quy định của pháp luật về quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng gia công tài sản.

 Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hỏi đáp Luật Dân sự

Luật Hoàng Anh