Họ, hụi, biêu, phường là gì?

1.Căn cứ pháp lý

Họ, hụi, biêu, phường hay còn gọi chung là họ là một loại giao dịch dân sự về tài sản. Đây là một hình thức cho vay đặc biệt được điều chỉnh bởi quy định của pháp luật dân sự. Điều 471 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về họ, hụi, biêu, phường như sau: 

“Điều 471. Họ, hụi, biêu, phường
1. Họ, hụi, biêu, phường (sau đây gọi chung là họ) là hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên.
2. Việc tổ chức họ nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân được thực hiện theo quy định của pháp luật.
3. Trường hợp việc tổ chức họ có lãi thì mức lãi suất phải tuân theo quy định của Bộ luật này.
4. Nghiêm cấm việc tổ chức họ dưới hình thức cho vay nặng lãi”

2.Nội dung

Họ đã được nhân dân ta sử dụng từ rất lâu và đã trở thành tập quán. Họ được hình thành trên cơ sở một nhóm người tập hợp nhau lại, định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên. Ban đầu, họ được góp từ nhiều nguồn tài sản khác nhau, có thể là tiền, gạo, vật nuôi,…Tuy nhiên, sau này với sự phát triển của kinh tế, xã hội thì hầu hết họ đều được góp bằng tiền. Cách gọi họ, hụi, biêu, phường là do có sự khác biệt về ngôn ngữ của mỗi vùng miền, còn về bản chất thì đều như nhau. 
Nguyên tắc chung của chơi họ là nhiều người cùng tham gia một dây họ do một người làm nhà cái (là người thu tiền của những người cùng chơi họ và chuyển cho người bốc họ). Hàng tháng, những người cùng chơi họ sẽ phải nộp cho nhà cái một khoản tiền nhất định. Và hàng tháng sẽ tiến hành bốc thăm hoặc theo thỏa thuận đến kỳ hạn bốc họ, một trong số những người chơi họ sẽ nhận toàn bộ số tiền mà nhà cái thu được. Theo thứ tự bốc họ, cho đến khi người cuối cùng trong số những người chơi họ bốc họ thì dây họ chấm dứt. Ví dụ: A, B, C và cùng tham gia chơi họ do A làm nhà cái, số tiền họ hàng tháng là 2 triệu/1 suất. Tháng đầu tiên bốc thăm C là người được nhận tiền, thì B và D mỗi người phải nộp 2 triệu cho A và A giao lại cho C. Cứ như vậy, tháng sau B là người bốc họ thì C và D phải nộp tiền cho A và A lại giao cho B. Đến khi người cuối cùng bốc họ thì dây họ kết thúc. 
Đây là hình thức cho vay phổ biến trong cộng đồng dân cư, chịu ảnh hưởng lớn của tập quán. Có thể nói họ là một nét truyền thống của nhân dân ta nhằm mục đích tương trợ lẫn nhau. Thông quan hình thức góp họ, thành viên góp họ có được số vốn tập trung để có điều kiện kinh doanh hoặc sử dụng vào những công việc cần chi tiêu lớn như: mua xe, xây nhà, hoặc đơn giản là một hình thức gửi tiết kiệm hàng tháng. Chính vì vậy, họ được sử dụng khá phổ biến, với số tiền góp lớn nhỏ, thời hạn dài ngắn, mà các chủ thể có thể tự do lựa chọn và tham gia. Số người tham gia dây họ càng đông thời thời hạn càng dài. Số tiền góp có thể chỉ 500 nghìn đồng mỗi tháng, hoặc lớn hơn. Thời hạn góp có thể là hàng tháng hoặc hai tháng một lần, ba tháng một lần,…tùy vào thỏa thuận của các bên. 
Hình thức của họ bao gồm họ có lãi và họ không lãi. Họ không có lãi là họ mà theo sự thỏa thuận của các bên tham gia, khi một thành viên được lĩnh họ thì khi đến kỳ mở họ tiếp theo sẽ không phải trả lãi cho các thành viện khác. Thành viên đã lĩnh họ, tiếp tục đóng họ như thỏa thuận cho đến khi thành viên cuối cùng lĩnh họ. Ví dụ: A, B và C cùng tham gia một dây họ với vốn góp là 1 triệu/ 1 người/1 tháng. Tháng đầu tiên A là người được lĩnh họ, B và C góp và đưa cho A mỗi người 1 triệu. Tháng thứ hai B là người được lĩnh họ thì A và C góp đưa cho B mỗi người 1 triệu. Như vậy, có thể nhận thấy, số tiền góp không thay đổi qua các lần mở họ. Còn họ có lãi là họ mà theo sự thỏa thuận giữa những người tham gia, khi một thành viên được lĩnh họ thì khi đến kỳ mở họ tiếp theo sẽ phải đóng thêm một khoản tiền lãi cho các thành viên khác. Thành viên đã lĩnh họ, tiếp tục đóng họ kèm theo một khoản lãi đã thỏa thuận cho đến khi người cuối cùng lĩnh họ. Cũng như ví dụ trên, tuy nhiên các bên thỏa thuận lãi là 100 nghìn đồng/1 tháng/ 1 người, người lấy họ trước phải nộp lãi cho người sau. Sau khi A lấy tiền họ tháng đầu tiên, thì tháng sau A phải góp 1 triệu 1 trăm nghìn đồng, tương tự tháng sau nữa B cũng phải đóng thêm tiền lãi giống A. Lãi suất họ không được vượt quá 20%/năm nếu có thỏa thuận về lãi suất, nếu không có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất chơi họ không được vượt quá 10%/năm. Quy định về mức lãi suất tối đa này nhằm tránh việc lợi dụng chơi họ để cho vay nặng lãi. 
Cùng với sự phát triển của hình thức chơi họ, không ít những trường hợp lợi dụng nhằm mục đích cho vay nặng lãi giữa nhà cái và các thành viên, hoặc hình thức chơi họ nhằm lừa đảo: nhà cái sau khi thu họ thì ôm tiền bỏ trốn, hoặc các hình thức biến tướng của chơi họ là đánh bạc,…Những trường hợp này bị Nhà nước nghiêm cấm, nếu phát hiện thì tùy vào mức độ nặng nhẹ mà các chủ thể vi phạm sẽ bị xử lý hành chính hoặc thậm chí là hình sự.

 Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hỏi đáp Luật Dân sự

Luật Hoàng Anh