Hợp đồng tặng cho tài sản là gì?

1.Căn cứ pháp lý

Trong các hợp đồng thông dụng, tặng cho tài sản là hợp đồng có nhiều điểm riêng biệt. Điều 457 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về hợp đồng tặng cho tài sản như sau:

“Điều 457. Hợp đồng tặng cho tài sản
Hợp đồng tặng cho tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên tặng cho giao tài sản của mình và chuyển quyền sở hữu cho bên được tặng cho mà không yêu cầu đền bù, bên được tặng cho đồng ý nhận”

2.Nội dung

2.1.Khái niệm

Trong đời sống hàng ngày, nhiều người mong muốn được chuyển giao tài sản cho chủ thể khác mà không cần đền bù. Quan hệ tặng cho ra đời, theo đó, bên có tài sản tặng cho bên kia tài sản thuộc sở hữu của mình, và người đó có quyền nhận hoặc không nhận tài sản được tặng. Như vậy có thể hiểu, hợp đồng tặng cho được hình thành trên cơ sở thỏa thuận giữa bên tặng cho và bên được tặng cho, theo đó, bên tặng cho giao tài sản thuộc sở hữu của mình và chuyển quyền sở hữu cho bên được tặng cho và không yêu cầu đền bù. Tặng cho tài sản chỉ làm phát sinh quan hệ hợp đồng bên được tặng cho nhận tài sản đó. Chính vì vậy, hợp đồng được xem như là ký kết tại thời điểm tài sản được chuyển giao. Như vậy, trong hợp đồng tặng cho bên tặng cho là bên có nghĩa vụ mà không có quyền gì và ngược lại, bên được tặng cho là bên có quyền mà không có nghĩa vụ. 

2.2.Đặc điểm

Từ khái niệm trên, có thể thấy hợp đồng tặng cho có hai đặc điểm đặc trưng là hợp đồng không có đền bù và là hợp đồng thực tế, cụ thể:
-Một là, hợp đồng tặng cho là hợp đồng không có đền bù. Điều này được thể hiện ở chính bản chất của tặng cho là chỉ có một bên có quyền và một bên có nghĩa vụ. Bên tặng cho tài sản có nghĩa vụ chuyển giao tài sản và quyền sở hữu tài sản đó cho bên kia, trong khi bên nhận tặng cho lại không có nghĩa vụ trả lại cho bên tặng cho bất kỳ một lợi ích nào. 
-Hai là, hợp đồng tặng cho là hợp đồng thực tế. Điều này được thể hiện ở quy định của pháp luật về thời điểm có hiệu lực của hợp đồng. Cụ thể, khi các bên thỏa thuận tặng cho tài sản chưa làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên, mà hợp đồng chỉ phát sinh hiệu lực khi bên được tặng cho nhận tài sản. Tức chỉ khi nào bên được tặng cho nhận tài sản trên thực tế đối với tài sản không phải đăng ký quyền sở hữu, hoặc đăng ký quyền sở hữu đối với tài sản phải đăng ký quyền sở hữu như: nhà đất, xe,…

2.3.Đối tượng và hình thức

Đối tượng của hợp đồng tặng cho tài sản có thể là động sản hoặc bất động sản, cũng có thể là quyền tài sản. Quyền tài sản là đối tượng của hợp đồng tặng cho tài sản tài sản có thể là quyền yêu cầu người khác hoặc quyền sử dụng đất. Khi tặng cho quyền yêu cầu người khác thực hiện nghĩa vụ với mình, người được tặng cho có quyền đối với bên có nghĩa vụ còn gọi là bên thế quyền. Trường hợp này được điều chỉnh bằng quy định pháp luật về chuyển giao quyền yêu cầu. Nếu đối tượng là quyền sử dụng đất thì ngoài quy định chung về tặng cho tài sản, với đặc tính riêng biệt, các bên còn phải tuân thủ theo quy định của Luật đất đai.
Pháp luật không quy định cụ thể hình thức của hợp đồng tặng cho tài sản, bởi với mỗi nhóm đối tượng khác nhau thì hình thức của hợp đồng có thể khác nhau. Nếu đối tượng tặng cho là động sản thì hình thức hợp đồng có thể được xác lập bằng miệng hoặc bằng văn bản. Nhưng nếu đối tượng là tài sản phải đăng ký quyền sở hữu hoặc là bất động sản thì hình thức hợp đồng tặng cho phải là văn bản và có chứng nhận của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, vì tài sản trong trường hợp này chỉ được chuyển quyền sở hữu cho bên được tặng cho khi các bên đăng ký chuyển giao quyền sở hữu. 

2.4.Ý nghĩa

Thông thường khi tham gia vào một quan hệ hợp đồng các chủ thể đều mong muốn tìm kiếm những lợi ích nhất định, nhưng trong hợp đồng tặng cho thì không. Thực tế cho thấy, tặng cho tài sản mang những ý nghĩa cơ bản, quan trọng:
-Một là, tặng cho tài sản là một trong những cách mà chủ sở hữu tài sản thực hiện quyền định đoạt của mình. Thông qua hình thức tặng cho mà chủ sở hữu có thể tự do chuyển giao quyền sở hữu tài sản cho bất kỳ chủ thể nào theo ý chí của mình. Không giống như thừa kế, mặc dù chủ sở hữu cũng có quyền định đoạt tài sản nhưng việc chuyển giao tài sản chỉ diễn ra khi người để lại di sản chết. Tặng cho tài sản, cho phép chủ sở hữu chuyển giao tài sản cho chủ thể ngay khi đang còn sống.
-Hai là, thông thường việc tặng cho tài sản được thiết lập giữa những người có quan hệ gắn bó, thâm thiết như cha mẹ, con cái, anh chị em, bạn bè,…Việc tặng cho giữa những người này là một trong những phương thức thực hiện trách nhiệm với nhau, thể hiện sự yêu thương, gắn bó,…Mặt khác, với sự phát triển của xã hội, những người xa lạ có thể giúp đỡ lẫn nhau thông qua hình thức làm từ thiện việc tặng cho tài sản trong trường hợp này mang tính chất nhân đạo, thể hiện tinh thần, nghĩa cử cao đẹp của chủ thể. 

 Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hỏi đáp Luật Dân sự

Luật Hoàng Anh